Qarshi davlat Universiteti Geografiya fakulteti Ekologiya AMM yo’nalishi III kurs talabasi Muzaffarov Mahsudning mustaqil ish taqdimoti
Ekologik ekispertiza ob’yektlari
1
Ekologik ekspertiza ob'ektlari
2
Ekologik ekspertiza ob'ektlarining toifalari
REJA
-davlat dasturlarining, konsepsiyalarining, ishlab chiqarish kuchlarini, iqtisodiy va ijtimoiy soha tarmoqlarini joylashtirish hamda rivojlantirish sxemalarini loyihalari;
-tabiiy resurslardan foydalanish bilan bog‘liq xo‘jalik va boshqa xil faoliyatni tartibga soluvchi normativ-texnik va yo‘riqnoma- uslubiy hujjatlarning loyihalari;
-atrof tabiiy muhit holatiga va fuqarolar sog‘lig‘iga salbiy tasir ko‘rsatuvchi ishlab turgan korxonalar va boshqa obektlar:
-keyinchalik ularni alohida muxofaza etiladigan tabiiy xududlar, favqulotda ekologik vaziyat va ekologik ofat zonalari maqomini berish maqsadida o‘tkazilgan hududlarni kompleks tekshirish materiallari;
O‘z bekiston Respublikasi “Ekologik ekspertizasi to‘g‘risida”gi qonunning 11-moddasida belgilab qo‘yilgandek, davlat ekologik ekspertizasi obektlari quyidagilardan iborat:
-shaharsozlik hujjatlarining barcha turlari; -maxsus huquqiy rejimli obektlar
Ekologik ekspertiza ob'ektlarining toifalari O‘zbekiston Respublikasi “Ekologik eksperiza to‘g‘risida”gi qonunning (11-modda)siga binoan hamda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 22 noyabrdagi 949-sonli “Davlat ekologik ekspertizasi to‘g‘risidagi Nizomni tasdiqlash haqida”gi qaroriga asosan “Boshdav ekoekspertiza”si amalga oshiriladigan faoliyat turlari “Ro‘yxati” ishlab chiqilgan. Bu ro‘yxatga asosan faoliyat turlari atrof-muhitga ta'sir ko‘rsatishi bo‘yicha 4 toifaga bo‘lingan:
I toifa – o‘taxavfli ob'ektlar; II toifa – o‘rtacha darajada xavfli
III toifa – past darajada xavfli ob'ektlar;
IV toifa – mahalliy ta'sir ko‘rsatish ob'ektlari.
Avtomagistrallar, metro, temir yo‘llar, tez yuradigan avto yo‘llar, respublika ahamiyatiga ega bo‘lgan yuk terminallari.Aeroportlar.I va II toifadagi neft va neft mahsulotlari bazalari.200 mln. kub metrdan ortiq hajmli suv omborlari.Yillik ish unumi 1 mln. tonna rudadan ortiq bo‘lgan kon-boyitish fabrikalari.Shahar maishiy chiqindi poligonlari (aholisi 200 ming kishidan ortiq bo‘lgan shaharlar uchun).30 MVt dan oriq quvvatga ega bo‘lgan gidroelektrstansiyalar.Yiliga 2 mln kub metr va undan ko‘p ruda va kimyoviy xom ashyo qazib chiqarishda vujudga kelgan karerlarni rekultivatsiya qilish.Yoqilg‘i resurslari (neft, gaz ko‘mir qazilmalari kabilarni qazib chiqarish).Qora va rangli metallargiya zavodlari.
I toifa – o‘taxavfli ob'ektlar; Sutkalik ish unumi 280 ming kub metrdan ortiq bo‘lgan kanalizatsiya tozalash inshootlari.Respublika va davlatlararo ahamiyatga ega bo‘lgan elektr uzatish liniyalari.Suv o‘tkazish quvvati sekundiga 1 150 kub metrdan ortiq bo‘lgan magistral kanallar va loyiha bo‘yicha hisoblangan quvvati sekundiga 50 kub metrdan ortiq bo‘lgan kollektorlar.Mashinasozlik (aviasozlik, avtomobil, traktor, motor ishlab chiqarish zavodi kabilar) sanoati.Zaharli chiqindilarni, shuningdek shlam (ko‘mir kukuni)ni to‘plash yoki ko‘mib tashlash joylari.Axlat yoqish zavodlari.Respublika ahamiyatiga ega bo‘lgan neft va gaz quvurlari.Neft va gazni qayta ishlash zavodlari. I va II toifadagi to‘g‘onlar.yer osti gaz omborlari.yer ostida ishqor bilan yuvish poligonlari. G‘uj holidagi ishqor bilan yuvish texnologiyasidan foydalanadigan korxonalar.Xavfliligi I va II klassga mansub chiqindilarni qayta ishlash korxonalari
I toifa – o‘taxavfli ob'ektlar;
Xulosa qilib aytganda, yuqorida ko’rsatilgan ob’yektlarni ekispertizadan o’tkazish majburiy hisoblanadi, ushbu qoidaga rioya etmaganlik uchun jismoniy va yuridik shaxslarga MJTKning 96-moddasiga asosan ma’muriy jarima solinadi.ATMning holatiga va fuqarolar sog’lig’iga salbiy tasir kursatadigan hamda ATMga tasir kursatishining 3 va 4 toifalariga kiradiga loyiha oldi va hujjatlarini kengaytirilishi, rekanstruksiya qilinishi va texnik qayta jihozlanishi lozim bulgan ishlab turgan korxonalar va boshqa obyektlarni yoki texnolgik jarayonni o’zgartirishlarini (past darajada xavfli va mahalliy tasir kursatish) dan iborat.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. T.J.Jumayiv “Ekologik ekispertiza” Toshkent 2004 yil 2.O’zbekiston Respublikasining “Ekologik ekispertiza to’grisida”gi qonuni. 3.Ekologik ekispertiza o’quv uslubiy qo’llanma.
