Rivojlangan davlatlarning ta’lim tizimida jarayonida loyihaviy ta’limni tashkil etilishi

Rivojlangan davlatlarning ta’lim tizimida jarayonida loyihaviy ta’limni tashkil etilishi.

Olimboyeva Muxlisa

Mamlakatimizda ta’lim-tarbiya tizimini rivojlantirishda rivojlangan xorijiy davlatlar ta’lim darjasiga olib chiqish muhum vazifa bo’lib qolmoqda. Ushbu vazifani amalga oshirish uchun chet davlatlarda shakllangan ta’lim-tarbiya tizimini o’rganishimiz, ularning yutuqlarini tahlil etish va qo’shimcha manbalarga ega bo’lishimizni zamon talab etmoqda. Keyingi yillarda bu muammoni hal etish uchun keng imkoniyatlar yaratilmoqda: chet ellarga chiqish, ta’lim olish, ularning vakillarini bizning respublikamizga bo’lajak tashrifi hamda faoliyatlari qator chet el tizimini o’rganuvchi muassasalarning tashkil etilishi va hokazo.

Mamlakatimizda ta’lim-tarbiya tizimini rivojlantirishda rivojlangan xorijiy davlatlar ta’lim darjasiga olib chiqish muhum vazifa bo’lib qolmoqda. Ushbu vazifani amalga oshirish uchun chet davlatlarda shakllangan ta’lim-tarbiya tizimini o’rganishimiz, ularning yutuqlarini tahlil etish va qo’shimcha manbalarga ega bo’lishimizni zamon talab etmoqda. Keyingi yillarda bu muammoni hal etish uchun keng imkoniyatlar yaratilmoqda: chet ellarga chiqish, ta’lim olish, ularning vakillarini bizning respublikamizga bo’lajak tashrifi hamda faoliyatlari qator chet el tizimini o’rganuvchi muassasalarning tashkil etilishi va hokazo.

Fransiya pedagoglari sinf o’quvchilarini uch tabaqaga ajratib o’qitishni afzal ko’rdilar.

1. Gomogenlar

• matematika va gumanitar fanlar yo’nalishidagi o’quvchilar.

2. Yarim gomogen

• tabiiy fanlarni o’zlashtirayotgan o’quvchilar.

3. Geregon

• barcha fanlarni har hil saviyada o’zlashtirayotgan o’quvchilar.

Tabaqalashtirish jarayonining yangi muhim yo’nalishi – to’ldiruvchi ta’lim hozirgi kunda shakllanib kelmoqda. To’ldiruvchi maktablarning paydo bo’lishining sababi – fanlarni o’zlashtira olmayotgan o’quvchilarning ko’payib borishi (AQSH, G’arbiy Yevropa). To’ldiruvchi ta’lim maktabgacha tarbiya muassasalarida, maktab va litseylarda amalga oshirilmoqda. Keyingi yillarda iqtidorli bolalar bilan ishlash ham rivojlanib bormoqda.

• Tabaqalashtirish jarayonining yangi muhim yo’nalishi – to’ldiruvchi ta’lim hozirgi kunda shakllanib kelmoqda. To’ldiruvchi maktablarning paydo bo’lishining sababi – fanlarni o’zlashtira olmayotgan o’quvchilarning ko’payib borishi (AQSH, G’arbiy Yevropa). To’ldiruvchi ta’lim maktabgacha tarbiya muassasalarida, maktab va litseylarda amalga oshirilmoqda. Keyingi yillarda iqtidorli bolalar bilan ishlash ham rivojlanib bormoqda.

AQSH ta’lim tizimi.

AQSHda ta’lim tizimi quyidagicha: 3-5 yoshdagi bolalar maktabgacha tarbiya muassasalariga qatnaydilar. 1-8 – sinflardan iborat boshlang’ich maktablar; 9-12 – sinflardan iborat o’rta maktablar. Keyingi ta’lim bosqichi oliy ta’lim, u ikki yoki to’rt yil o’qitiladigan kollejlar va unversitetlar, aspirantura hamda doktorantura. AQSH da majburiy ta’lim 16yoshgacha. O’quv yurtlari davlat, jamoa, xususiylar tasarrufida va diniy muassasalar ixtiyorida bo’lishi ham mumkin. Bog’cha tizimi AQSHda unchalik rivojlanmagan, yagona dastur ham mavjud emas. Boshlang’ich talim turi shtatlarda turlicha (4, 5, 6, 8) yil bo’lishi mumkin.

Yaponiya ta’lim tizimi.

Yaponiya ta’lim tizimida 9 yillik majburiy ta’lim bosqichi o’qitiladi, barcha bolalar bepul o’qitiladilar va tekin darsliklardan foydalanadilar, yuqori (3 yillik) bosqich maktablarining kunduzgi, kechki va sirtqi turlari mavjud. Bu maktablarda o’qish ixtiyoriydir. Universitetlar, kichik kollejlar, maxsus ixtisoslashgan kollejlar Yaponiya oliy ta’lim tizimini tashkil etadi. Yaponiya maktablarida o’qish 1-apreldan boshlanadi. Darslar 7 soat. O’quvchilar haftasiga 7 soat ixtisos bo’yicha mashg’ulotlarda yoki repetitor ixtiyorida bo’ladilar. Yaponiyada o’qituvchi kadrlar tayyorlash sifatiga katta talablar qo’yiladi. O’qituvchilar 4 yillik universitetlarda va 2 yillik kollejlarda tayyorlnadi.

Fransiya ta’lim tizimi

Ushbu mamlakat ta’lim tizimida bolalarni maktabga tayyorlash masalasiga katta e’tibor beriladi. Maktabga tayyorlov guruhlari 100% bolalarni qamrab olgan.

Boshlang’ich sinflari 3 bosqichdan iborat.

1. Tayyorlov bosqichi (1yil).

2. Elementar kurs (2yil).

3. Chuqurlashtirilgan kurs (1yil).

O’quv dasturining mazmunini o’qituvchi o’zi belgilaydi. Bolalarning bilimiga qarab o’qitish jarayoni tabaqalashtirilgan. Fransiyada talabalar pedagogika, politexnika institutlariga kirish uchungina imtihon topshiradilar. Boshqa universitetlarda bakalavr diplomi bilan imtixonsiz qabul qilinaveradi. Fransiyada oliy ma’lumot va ixtisos beruvchi oliy texnologik institutlar soni mingdan ortiq. O’qish muddati 2yil bo’lib, 8haftalik ishlab chiqarish amaliyoti ham ko’zda tutilgan.

• O’quv dasturining mazmunini o’qituvchi o’zi belgilaydi. Bolalarning bilimiga qarab o’qitish jarayoni tabaqalashtirilgan. Fransiyada talabalar pedagogika, politexnika institutlariga kirish uchungina imtihon topshiradilar. Boshqa universitetlarda bakalavr diplomi bilan imtixonsiz qabul qilinaveradi. Fransiyada oliy ma’lumot va ixtisos beruvchi oliy texnologik institutlar soni mingdan ortiq. O’qish muddati 2yil bo’lib, 8haftalik ishlab chiqarish amaliyoti ham ko’zda tutilgan.

E’TIBORINGGIZ UCHUN RAHMAT!!!