Rotorli nasoslarning tuzilishi va xossalari. Aksial porshenli nasoslar. Nasoslar va gidrodvigatellar

Radial porshenli nasoslar.
Bu nasoslar ikki guruxga bulinadi:
a)silindrlari radial joylashgan;
b) silindrlari aksial bulgan.
Radial porshenli nasos rotor 2, doiraviy yunaltirish 4 li stator 1 va porshenchalar 3 dan iborat (35 rasm) .Rotor kuzgalmas uk 5 atrofida aylanadi.Porshenchalar ilgarilma kaytma xarakat kilib ,uz silindrlaridan chikib prujina yordamida yunaltiruvchi 4 ga tomon itariladi.Radial –porshen-li nasoslar 2OO at.dan 1OOO at.gacha bosim xosil kila oladi.Ularning unumi 8OO k min va kuvvati 155 gacha etadi.
Aksial porshenli nasoslar.
Aksial porshenli nasoslarda porshenli silindrlar aylanish ukiga parallel joylashgan buladi.
Nasosda rotor rolini silindrlardan iborat blok 4 utaydi,u val 1 yordamida aylantiriladi.Taksimlash diski 5 va yopik disk 2 nasos ishlagan paytda kimirlamay turadi.Porshenchalar 3 yotik diskka tegib turadi. Porshenchalar yukorida prujina 6 bilan oldinga itariladi, pastda esa yotik disk 2 ning tasirida orkaga kaytadi. Suyuklik silindrlarda kanaldan taksimlanadi. Kanaldan xaydaladi. Porshenchalarning p xolatda t xoltga utishi surishni, t xolatdan p utishi xaydashni birdiradi. Porshenning yuli disk 2 ning gorizont bilan xosil kilgan burchagi aniklanadi. Odatda silindrlar bloki aylanadi,taksimlash kurilmasi esa kuzgalmasdir. 0 bulib, blok A aylanayotganda, yotik shayba (disk) 2 va shatun yoki prujina 6 yordamida porshenlar 3 silindir ichida shunda ilgarilama-katma xarakatlanadi. Taksimlash diski 5-dan uzoklashgan porshenlar suyuklikni suradi. Unga yakinlashganda esa suyuklikni xaydaydi. Silindrlarga suyukliklarni keltirish va olib ketish silindrlar bloki chetidagi teshiklar orkali bajariladi. Teshikchalar taksimlagich 5-da joylashgan uroksimon taksimlash tuynukchalari 7 va 8 bilan ketma ket ulanadi. Porshinlar chetki nuktalarga etganda silindr teshiklari 7 va 8 tuynukchalar orasiga tugri kelib, surish va xaydash yullarini bir-biridan ajiratib kuyadi.
Rotorli nasoslarning ish xajmi sarfini aniklash:
SHesternyali nasosning ish xajmi kuyidagicha topiladi :
,
urtacha surish,
bu erda 2m-m ish balandligi (m- ulashish moduli ):
-shisteriya bosh aylanasining dimetiri;
-tish uzunligi (shesternya eni);
n-aylanishlar soni
Radial porshenli nasosning ish xajmi ,
urtacha surish , (101).
bu erda, Z-porshenlar soni;
2e-porshen yuli (e-eksientritet);
- porshenning yuzi.
Aksial porshenli nasoslar
ish xajmi
surish mikdori.
bu erda - bosh korish parametri ;
D¹-silindrlar uklari joylashgan aylana diametri;
=yotik diskning gorizont bilan xosil kilgan burchagi ( )
Adabiyotlar.

1. 
   K.SH.Latipov. «Gidravlika, gidromashinalar, gidroyuritmalar». Toshkent. Ukituvchi. 1996 y.
   
2. 
   T.M.Bashta., S.S.Rudnev., B.B.Nekrasov. «Gidravlika, gidromashinы i gidroprivodы». , M. Mashinostroenie. 1982 g.
   
3. 
   A.A.Uchinius. Gidravlika, gidravlicheskie mashinы. Xarkovskiy Gos.universitet. im. A.M.Gorkogo. 1987 g.
   
4. 
   Gidravlika asoslari. Ukuv-uslubiy kullanma. TAYI. 1999 y.