Ўрта махсус таълим вазирлиги


Қайта ишланаётган хомашё табиати



Download 101,15 Mb.
bet151/177
Sana21.06.2022
Hajmi101,15 Mb.
#688348
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   177
Bog'liq
КУ ва Ж фанидан ЭўУМ матни

Қайта ишланаётган хомашё табиати.
Қайта ишланаётган хомашёнинг табиати мой заводи технологик схемасини тузишда энг кўп таъсир этадиган фактордир.
Мойли уруғлар қобиқ ёки қобиқсизлигига қараб технологик схемалар турлича ташкил этилади. Қобиқсиз уруғ бўлганда тозалаш жараёнидан сўнг янчиш, қобуқли уруғ учун эса имкони борича қобиқни тўла ажратиш, сўнг эса янчиш жараёнлари танланади. Уруғнинг қобиғи табиатига қараб ишлатилади. Масалан, динамик сиқиш натижасида чақувчи аппаратлар (даррали чақиш машинаси), кунга боқар уруғи учун, динамик кесиш йўли билан уруғларни чақувчи аппаратлар (пахта чигити учун) ва бошқалар. Худди шундай қобиқ (шулха, лузга, пўчоқ)ни мағздан ажратиш элакли юзаларда (икки элакли машина), ёки механик таъсир билан ишловчи элакли юзаларда (биттер сепараторлар), ёки хаво оқими таъсирида (аспирацион шопириш машиналарида) бажарилади.
Мойни ажратиб олиш ва махсулотга термик ишлов бериш яна хам турлироқ технологик схемалар ёрдамида бажарилади. Бундай схемаларни танлаш хом ашёсига мос миқдорига боғлиқдир.
Маълумки, мойли уруғлар мойлилигида, айниқса уларнинг мағзлари орасида, анча фарқ катта. Бундан ташқари, қобиқли уруғлардан мой олишда илгари, бирламчи мағзларни қобиқдан ажратиш лозим бўлади. Мана шундай, мойли уруғларнинг табиатидаги турли-туманлик уларни қайта ишлаш учун хар бир алохида холда ўзига хос яқинлашиш кераклигини тақазо этади. Масалан, соя уруғининг мойлилиги кичик бўлгани учун ундан мой олиш бир босқичда – экстракция йўли билан олинганлиги мақул.
Мойлилиги юқори бўлган хар қандай уруғдан мой икки, зарур бўлса, уч босқичда олинганлиги мақсадга мувофиқдир. Юқори мойли уруғлар-махсар каноп, пахта мағзи каби махсулотлардан, уларнинг мойлилигини 30-40% ва ундан ошиқ бўлса, энг мос схема бўлиб «форпресслаш-экстракциялаш» хисобланади. Ўта мойли махсулотлар учун эса, масалан кунга боқар ва ер ёнғоқ мағзлари учун «икки марта форпресслаш-экстракциялаш» схемаси энг қулай деб хисобланади.
Махсулот сифти. Саноат жараёни ишлаб чиқарилаётган махсулотнинг сифатига, ассортиментига ва баъзан ишлатилиш сохасига боғлиқ холда хам тузилади. Масалан, совун ишлаб чиқариш махсулотнинг ткрига боғлиқ: хўжалик совуни, қипиқланган совун, атр совунлар турли технологик схемалар ёрдамда олинади, бу ўз йўлида ишлатиладиган саноат аппаратларининг таркиби ва сонига таъсир этади.
Рафинация жараёнининг технологик схемалари эса янада турли тумандир. Рафинация қилинган мойнинг ишлатиш мақсадига кўра ошхоналар учун, салат тайёрлаш учун, гидрогенизация қилиш учун, лак ва алиф тайёрлаш учун, хом ашё кислоталари олиш учун (парчалаш жараёни) маргарин саноатида ишлатиш учун мўлжалланган бўлиши мумкин.
Рафинациянинг бу барча хиллари турли саноат жараёнларини қўллашни талаб қилади: мойларни механик тозалаш, гидратлаш, ишқор ва кислота билан ишлов бериш, оқлаш (абсорбция), дезодарация ва хоказо. Шундай қилиб, хар бир мақсад учун алохида схема танлаб олинади.
Корхона қуввати.
Корхонанинг саноат қуввати хам баъзан технологик схемани танлашга таъсир этади.
Катта миқдорда махсулот олиш учун экстаркция жараёнининг афзаллик берилади. Аммо, гапкичик қуввтли корхони устида бораётган бўлса, кунига қайта ишланадиган хомашё экстракторни тўлиқ юклай олмаса, шундай технологик схема танланадики, бу схема корхонанингкичик қувватига мос келсин. Бу вақтда схемага тўғри келадиган кичик қувватли ускуна яъни шнек-пресс танланади. Маълумки бу холда хамма технологик схема бошқача қилиб тузилади.

Технологик схемаларни тузилиши.


Аниқ омилларнинг мажмуидан, яъни қайта ишланаётган хомашё табиати, махсулотига қўйилаётган талаблар, лойиха қилинаётган корхона қувватидан келиб чиққан холда саноат жараёнларининг принципиал ёки технологик схемаси тузилади.
График жихатдан схемада аппаратларни оддий геометрик шакиллар ёрдамида мувофиқ тушунтиришли ёзувлар билан ифодалаб берилади. Технологик схемада ускуналар ўзларининг контур кўринишларида чизилса, барча аппаратлар қандайдир бирлик масштабда бажарилса схемани тушиниш осон бўлади.
Агар схемада аппаратларни боғловчи транспорт элементлари хам чизилса, схема янада кўринишли бўлади.

«Таянч» сўз ва иборалар:


Курс лойихаси, битирув иши, график, тушунтириш хати, кириш, тавсиф, схема, эскиз, хисоб-китоб, хавфсизлик, титул варроғи, мундарижа, стандарт, техник шарт, махсулот , сифат, масштаб,

Такрорлаш учун саволлар.



  1. Курс лойихаси ва унинг бўлимлари нимадан иборат?

  2. Битирув иши ва унинг бўлимлари.

  3. Курс лойихасини расмийлаштириш.

  4. Битирув ишини расмийлаштириш.

  5. Технологик схемани танлашда қайси асосий омиллар эътиборга олинади?

Технологик схемани чизиш ва уни ифодалаш

Download 101,15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   177




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish