|
Б.Б.Усманов,
Начальник «Учебно-методического
управления» ТГЭУ , к.э.н., доцент;
Н.К.Закирова,
к.э.н., доцент кафедры «Специальные
дисциплины» филиала РЭА в г.Ташкенте.
Kholinurotov S.E., Shoyusupova N.T. Economic Sociology
Course
manual,
Tashkent: pub.LFUWU, 2005 - 176 p.
In this course manual authors explain concepts such as economic sociology
and its formation, the use of labor potentials, social labor relations, employment
and labor adaptation, contradictions in labor processes, sociological researches,
job satisfaction, innovations, public opinion, employee attitude toward work,
property, privatization and human factor, sociology of organizations, labor
motivation, social labor mobility, socioeconomic structure and income.
The course manual is intended for the students o f institutions of higher
education who are majoring in “Economics” (labor) - 5340100.
Responsible Editor:
A.B.Khayitov,
asst. prof. of economics and sociology
department, TSUE;
Candidate of economic sciences.
Reviewers:
K. Kh. Abdurakhmanov,
Head of labor economics and sociology
department, TSUE; Doctor of economic
sciences;
N.Alikoriev,
Head of sociology department, National
University of Uzbekistan;
Doctor of economic sciences.
Experts:
B.B.Usmonov,
candidate of economic sciences, head of office
o f studies and methodology, TSUE;
N.K.Zakirova,
asst. prof. of Special courses department of
Russian Economic Academy after named
G.V.Plexanova,
candidate of economic sciences.
KIRISH
Fanni o‘rganishning dolzarbligi. Respublikamizdagi iqtisodiy va siyosiy
tizim larda ro ‘y berayotgan o ‘zgarishlar h a r b ir shaxs u ch u n , uning
turm ushining barqaror b o ‘lishi u c h u n katta im koniyatlar tug'diradi.
R e s p u b lik a m iz P r e z id e n ti I .A . K a rim o v k o ‘r s a tib b e r g a n id e k ,
«...M amlakatni modernizatsiya qilish va aholiga munosib sharoit yaratib
berish borasida o‘z oldimizga qo‘ygan maqsad va vazifalarimiz hamda mintaqa
va jahon bozorlarida ro‘y berayotgan o ‘zgarishlar, kuchli talab va raqobat
iqtisodiy islohotlarni yanada ch u q urlash tirishn i obyektiv shart qitib
qo'ym oqda»1. Bunday shartlardan biri — jamiyatdagi muammolarga ilmiy
yondashishdir. Bu yondashuvda iqtisodiy sotsiologiya fani muhim o ‘rin tutadi.
Iqtisodiy sotsiologiya - iqtisodiyotning ijtimoiy jihatlarini o'rganadigan
fandir. Iqtisodiy sotsiologiya m uam m olari turli sohalar mutaxassislari
tom onidan o'rganiladi, m atbuot va ornmaviy axborot vositalari xodimlari
tom onidan, shuningdek, m ehnat xo‘jalik yuritishning barcha sohalari
xodimlari tom onidan o ‘rganib chiqiladigan fandir. Iqtisodiy sotsiologiya
ijtimoiy-iqtisodiy jarayon sifatida jam iyatning iqtisodiy sohasini, uning
ijtim oiy institutlar bilan aloqalarini qam rab oladi. Ijtim oiy-iqtisodiy
aspektlar jam iyat hayotining alohida va aniq bir ko'rinishlarini bir-biriga
muvofiqligini o ‘z ichiga oladi. Ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar, ijtimoiy
jarayonlar va hodisalaming tuzilishi va mexanizmi iqtisodiy omillarning
ijtimoiy aspektlarga ta'siri yoki iqtisodiy omillarning ijtimoiy holatidir.
Iqtisodiy sotsiologiyaning maqsadi - ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlami tadqiq
qilish va ularni tartibga solish h am d a boshqarish, prognozlashtirish,
rejalashtirish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqarishdan iborat b o ‘lib, ular
jam iyat va jam oaning faoliyat yuritishini, shu asosda ularning manfaatlarini
yanada to'laroq ro'yobga chiqarish ham da maqbul tarzda uyg‘unlashtirib
olib borishdan iborat.
Iqtisodiy sotsiologiya fanining vazifasi - jamiyat va shaxsning eng muhim
ijtimoiy-iqtisodiy m uam m olarini hal qilish m anfaatlari yo‘lida ijtimoiy
omillardan foydalanish usullari va yo‘llarini ishlab chiqishdan iborat bo‘lib,
ularga ijtim oiy kafolatlar tizim in i yaratish, iqtisodiyotni jadal qayta
yo‘naltirish kiradi.
1 Каримов И.А. Бизнинг бош мак,садимиз — жамиятни демократлаштириш ва
янгилаш, мамлакатпи модерпизаиия ва исло\ этишдир. -Т.: “Узбекистан”, 2005.
Kelajak sari intilish, taraqqiyot va yuksalishning ta'm inlanishi
u c h u n
respublikam izda am alga oshirilayotgan tub o ‘zgarishlarning
n a z a riy
asoslarini, am aliy uslublarini tush un ib olish va o ‘zlashtirish
g ‘o y at
muhim dir. Bu ayniqsa m am lakatning kelajagi uchun javobgarlikni
o ‘z
zimmasiga olishi kerak b o ig a n b o ig ‘usi mutaxassislar, um um an
yoshiar
uchun zarurdir.
Bugungi kunda h a r bir obyektga, har bir masalaga ilmiy
asoslangan
holda yondashish, va m uam m olam i atroflicha o ‘rganib, so‘ng
xulosaga
kelish va yechimini ham ilmiy asoslarga tayangan holda topish davr talabidir.
«Zero, insoniyatning, davlat va jam iyatning ta'lim va fan orqali yechib
bo'lm aydigan m uam m osi yo‘q. Agar hozircha insoniyat, davlat, millat
oldida yechilm ay turgan m uam m olar bor b o is a , bunga sabab
o ‘sha
m uam m olarning maxsus ilmiy obyektga aylantirilmaganligida.
Inso niyat
tarixida yo‘l qo ‘yilgan xatolar, ziddiyatlar, urushlar - m uam m oning ilmiy
asosda (optim al) yechilm aganligida. Avval yetti m arta o ic h a b , bir
kesilmaganl igida»1.
Har qanday tafakkur asoslarini shakllantirish kabi, iqtisodiy, sotsiologik
va ijtimoiy ta'lim ham yoshlikdan, maktabdan boshlansagina, ijtimoiy hayotda
sifat
0
‘zgarishlari, o ‘sish sur’atlari bolishi mumkin. Bu har bir davr uchun,
ayniqsa, tuzim o ‘zgarib, buyuk davlat qurish, bozor iqtisodiyotiga o ‘tish
yoiidan borayotgan bugungi 0 ‘zbekiston uchun juda muhim.
0 ‘z b e k is to n R e s p u b lik a s in in g ijtim o iy y o ‘n a ltir ilg a n b o z o r
m unosabatlari sharoitida iqtisodchilam i ijtimoiy m uam m olar yechimiga
jalb etisli lozim . Iq tiso d iy o td a k o ‘pgina q iy in ch ilik lar va ijtim oiy
m uam m olar m avjud b o ‘lib, ular odam larning xulq-atvori, xarakteri,
shaxsiy ruhiyati va ziddiyatlarida aks etadi. Prezidentimiz I.A.Karimov
ta'kidlaganlaridek, ijtimoiy ziddiyatlar o ‘z mohiyatiga ko‘ra hamisha siyosiy
va ijtimoiy-iqtisodiy o ‘zgarishlami tavsiflovchi kuch b o iib xizmat qiladi.
Ushbu ziddiyatlar va m uam m olarni o ‘rganish - iqtisodiy sotsiologiya
fanining asosi b o ia d i ham da iqtisodiy sotsiologiya fani maxsus mustaqil
fan bo ‘lib hisoblanadi.
Fan bo’yicha o’quv adabiyotlarning qiyosiy tahlili. M azkur o'quv
qo'llanma ilk bora lotin imlosiga asoslangan o'zbek tilida nashr qilindi. Uni
boshqa qo'llanmalardan farqli tom on shundaki, bu yerda ko'plab ko'rgazmali
manbalardan, O'zbekiston Respublikasining ba'zi qonunlariga sharhlardan,
o'qitishning ilg'or pedagogik texnologiyalaridan, m a’ruza m avzularini
Do'stlaringiz bilan baham: | 
