Samarqand davlat universiteti tarmoq texnologiyalari

Finger -Topuvchi
. Izlab topish dasturiy vositasi
. 
Tarmoqdan foydalanuvchilar 
haqida zarur ma'lumotlarni topib olish protokoli. Ba'zi tarmoqlar tashqi tizimlardan 
ham izlash imkonini bersa, boshqalari bu amalni qo‘llab –quvvatlamaydi. 
FTP (File Transfer Protocol) -Fayl uzatish protokoli. 
Fayllarni bir kompyuter-
dan ikkinchisiga uzatishni ta'minlovchi protokol.Tarmoq kompyuterlari orasida 
fayllar uzatish qoidalari va kelishuvlarni amalga oshiruvchi dasturiy vosita.Internet 
paydo bo‘lgandan boshlab WEB texnologiyasi yaratilguncha Internetda eng boy 
axborot zahiralarini yaratib Internetning asosiy xizmat turlariini ta'minlab berib 
kelgan protokol. 
Gateway -Protokollar o‘zgartgichi- шлюз. 
To‘g‘ridan-to‘g‘ri birga ish-
layolmaydigan turli tarmoqlar orasiga ulanadigan maxsus dasturiy ta'minlangan 
tugun. U tizimlarning birgalikdagi ishlashini ta'minlash uchun ma'lumotlar va 
protokollarni moslab o‘girib beradi. 
Gopher
– 
Rarash va izlash protokoli (dasturi). 
Internetda axborot manbalarini 
topish va olish uchun interaktiv qobiЅ. Forydalanuvchining 
Gopher 
tuguni bilan 
muloqoti undan olinadigan menyudan keragini tanlash asosiga ko‘rilgan. 

---

223 
Hub - xab . 
Uch va undan ko‘p tugunli tarmoq elementlarini juft o‘rama sim (ru-
scha, vitaya para) orkali ulash elementi bo‘lib, turli uzatish muhitlarining 
topologik, funktsional va tezlik imkoniyatlarini kengaytirish uchun qo'llaniladi. 
Oddiy xablar ko‘p portli takrorlovchilar bo‘lib, ularning portiga alohida tugunni 
ham boshqa xabni ham ulash mumkin. Turli portlar majmualariga ega bo‘lgan xa-
blar turli kabel tizimlariga ega bo‘lgan tarmoq bo‘lak(segment)larini birlashtirish 
imkonini beradilar.