Сборник научных трудов по материалам Международной научно-практической

O‘QISH SAVODXONLIGI O‘QUVCHILARDA ONA TILIDAN FANGA OID 
KOMPETENSIYALARNI SHAKLLANTIRISHNING MUHIM OMILI 
 
Masharipova U.A. – PhD, dotsent, Komilova Sh.A. – 1-kurs magistranti, Toshkent 
davlat pedagogika universiteti, Toshkent, O‘zbekiston 
Annotatsiya:
Mazkur maqolada boshlang‘ich sinf ona tili ta’limining maqsad va vazifalari, 
ona tili darslarida fanga oid kompetensiyalarni shakllantirishga qo‘yilgan talablar bayon etilgan.
Tayanch so‘zlar: 
davlat ta’lim standartlari, o‘quv dasturi, nutqiy kompetensiya, lingvistik 
kompetensiya, fanga oid kompetensiya. 

---

BOSHLANG‘ICH TA’LIMGA XALQARO BAHOLASH DASTURLARINI JORIY ETISHNING ISTIQBOLLARI
 
117 
XALQARO MIQYOSIDAGI ILMIY-AMALIY KONFERENTSIYA MATERIALLARI
Аннотация
В статье описаны цели и задачи обучения в начальной школе на родном 
языке, требования к формированию естественнонаучных компетенций на уроках родного 
языка. 
Ключевые слова: 
государственные образовательные стандарты, учебная программа, 
речевая компетенция, лингвистическая компетенция, научная компетенция. 
Annotation:
The article describes the goals and objectives of teaching in primary school in 
the native language, the requirements for the formation of natural science competencies in the 
lessons of the native language. 
Keywords: 
state educational standards, curriculum, speech competence, linguistic 
competence, scientific competence. 
O‘zbekiston 
Respublikasi 
Prezidenti 
Sh.M.Mirziyoyevning 
2016-yil
14-dekabrdagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishish tantanali marosimiga 
bag‘ishlangan oliy majlis palatalarining qo‘shma majlisidagi nutqlarida “Bugungi kunda 
“Farzandlarimiz bizdan ko‘ra kuchli, bilimli, dono va albatta baxtli bo‘lishlari shart!” degan hayotiy 
da’vat har birimizning, ota-onalar va keng jamoatchilikning ongi va qalbidan mustahkam o‘rin 
egallagan. Hozirgi vaqtda mamlakatimiz aholisining 32 foizini yoki 10 millionini 30 yoshgacha 
bo‘lgan yoshlarimiz tashkil etadi. Yoshlarimiz haqli ravishda Vatanimizning kelajagi uchun 
javobgarlikni zimmasiga olishga qodir bo‘lgan, bugungi va ertangi kunimizning hal etuvchi kuchiga 
aylanib borayotgani barchamizga g‘urur va iftixor bag‘ishlaydi. Bu sohada olib borayotgan keng 
miqyosli ishlarimizni, xususan, ta’lim-tarbiya bo‘yicha qabul qilingan umummilliy dasturlarimizni 
mantiqiy yakuniga yetkazishimiz zarur. Respublika xalq ta’limi tizimida ta’lim sifatini baholash 
sohasidagi xalqaro tadqiqotlarni tashkil etish, xalqaro aloqalarni о‘rnatish, о‘quvchi-yoshlarning 
ilmiy-tadqiqot va innovatsiya faoliyatini, eng avvalo, yosh avlodning ijodiy g‘oyalari va 
ijodkorligini har tomonlama qо‘llab-quvvatlash hamda rag‘batlantirish maqsadida PIRLS, TIMSS, 
PISA, TALIS xalqaro baholash dasturlari mazmun va mohiyati, Xalqaro baholash dasturlarining 
standartlarida (Frame Work) qayd etilgan kompetensiyalar, о‘tgan yillarda о‘tkazilgan xalqaro 
baholash dasturlarida taqdim etilgan topshiriqlar tahlili, xalqaro baholash dasturlarini о‘zida 
mujassamlashtirgan innovatsion metodlari asosida dars ishlanmalarini ishlab chiqish kо‘nikmalarini 
shakllantirish kabi masalalarni hal qilishga e’tibor qaratilmoqda. Eng avvalo, ta’limda biror bir 
o‘zgarishlarni amalga oshirish uchun avval o‘qituvchining kasbiy ongini tubdan o‘zgartirish kerak. 
Pedagoglarimiz darslarni yangi takomillashgan standart asosida tashkil etish uchun, avvalo, o‘z 
faniga oid davlat ta’lim standarti va o‘quv dasturini sinchiklab o‘rganishi, yangidan nashr etilgan 
darslik bilan tanishishi, taqdim etilgan o‘quv dasturi asosida taqvim reja tuzib olishi kerak bo‘ladi. 
Boshlang‘ich ta’lim jarayoniga kompetensiyali yondashuvni tatbiq etish orqali quyidagi vazifalarni 
amal oshiriladi: 
davlatimizning kelgusida jamiyat, fan, ishlab chiqarish va shaxsning mustaqil hayotdagi 
muammolarni hal etishga qodir yoshlarga bo‘lgan ijtimoiy ehtiyojini qondirish maqsadida 
o‘quvchilarning o‘zlashtirgan bilim, ko‘nikma va malakalarini yangi kutilmagan vaziyatlarda ijodiy 
qo‘llashga o‘rgatish; 
boshlang‘ich ta’lim mazmunini muammoli o‘quv vaziyatlarni yaratish orqali o‘rganish 
asnosida o‘quvchilarning fan asoslarini o‘rganishga bo‘lgan ehtiyojlarini qondirish, qiziqishlarini 
rivojlantirish, shaxsiy sifatlarni tarkib toptirish; 
o‘quvchilarni aniq amaliy faoliyatga tayyorgarligini orttirish orqali kasbga, ijodiy faoliyat 
tajribalarini rivojlantirish natijasida fan yo‘nalishiga yo‘llash. 
Kompetensiya tarkib toptirish usullari va shaxs hayotidagi ahamiyatiga ko‘ra darajalarga 
ajratiladi.
Kompetensiyaviy yondashuv boshlang‘ich ta’limda yangi pedagogik voqelik hisoblanadi. 
Ushbu yondashuv doirasida amaliy faoliyat tajribasi, kompetensiya va kompetentlikni didaktik 
birliklar sifatida ko‘rib chiqish hamda ta’limning an’anaviy uch elementi: “Bilim – Ko‘nikma – 

---

BOSHLANG‘ICH TA’LIMGA XALQARO BAHOLASH DASTURLARINI JORIY ETISHNING ISTIQBOLLARI