Scratch dasturlash muhiti

Scratch dasturlash muhiti

Scratch dasturining tarixi

Scratch (skrech) dasturi 2007-yilda Massachusets universitetining professori Mitchel Reznik va Alan Key boshchiligida yaratilgan “grafik interfeysli dasturlash muhiti”dir.

«Dasturlash – o‘qish va yozich savodxonligi kabi yuqori darajada bo‘lishi kerak».
М. Reznik

Scratch dasturlash muhiti

Scratch dasturlash muhitida dasturning kodi rangli bloklardan hosil qilinadi (yig‘iladi).

Konstruktor shaklidagi bunday bloklarning soddaligi dasturlashni qiziqarli o‘yin shaklida o‘rganish imkonini beradi.

Dasturlash jarayonidagi asosiy tushunchalar

ijrochi tomonidan bajarilishi kerak bo‘lgan buyruq va ko‘rsatmalarning izchil ketma-ketligi.
ALGORITM
inson vazifasini bajaruvchi dastgoh (stanok), mashina, robot, dron kabilar bo‘lishi mumkin.
Algoritmning
ijrochisi
Ko‘rsatmalar asosida dastur yozish va uni boshqarish ko‘nikmasi.
DASTURLASH
kompyuter tilida yozilgan buyruq va ko‘rsatmalar yig‘indisi.
DASTUR
kompyuterlar uchun dasturlar yozishda foydalaniladigan maxsus tillar.
DASTURLASH TILLARI

Scratch dasturining interfeysi

Tilni o‘rnatish
Fayl menyusi buyruqlari (yangi fayl yaratish, loyihani kompyuterdan yuklab olish, loyihani kompyuterga saqlash)
Tahrirlash menyusi buyruqlari (spraytni qaytari,sh, Turbo rejimini yoqish / o‘chirish)
Yo‘riqnomalar
Loyihaning nomi

Scratch dasturining interfeysi

Rangli bloklar paneli
Bloklar paneli
Blok – dasturning eng kichik (minimal) fragmenti (bo‘lagi)
Markaziy panel
Bloklar (skriptlar)ni taxlash oynasi
Spraytlar ro‘yxati
Sahna (stage) – dastur ishga tushirilgandan keyin spraytlar harakatini kuzatish mumkin bo‘lgan ishchi oyna.
Fon tanlash
Boshqarish panellari

Scratch dasturining interfeysi

Guruhlar
Inglizcha nomi
Rangi
Vazifasi
Harakatlar
Ko‘rinishlar
Ovozlar
Hodisalar
Boshqaruvchi
Sezgirlik
Amallar
O‘zgaruvchilar
Mening bloklarim
Motion
Looks
Sound
Events
Control
Sensing
Operators
Variables
My Blocks
Spraytlar harakatini boshqarish
Spraytlar ko‘rinishini boshqarish
Spraytlar ovozini boshqarish
Jarayonlarni boshqaradi
Boshqaruv tuzilmalari, hodisalarni boshqaruvchi sarlavhalar
Arifmetik-mantiqiy operatsiyalar
Yangi blok yaratish
Bloklar guruhlari panelining tasnifi:

Scratch dasturining interfeysi

Har bitta rangdagi blok faqat o‘ziga birkitilgan vazifalarni bajaradi.
Qo‘shimcha bloklar guruhlarini qo‘shish
Skript (dastur) – ma’lum algoritm asosida ketma-ket taxlangan rangli bloklar.

Scratch dasturining interfeysi

Costumes oynasi spraytlarni o‘zgartirish va yangi spraytlar qo‘shish yoki chizish uchun ishlatiladi.
Kompyuter xotirasidan spraytni yuklash
Syurpriz (dasturning o‘zi tanlagan tasodiffiy sprayt)
Sprayt chizish
Dastur kutubxonasidan spraytni yuklash
Sprayt (ingl. sprite – asraguvchi ruh, farishta) – Scratch dasturi stilida yaratilgan obyekt (qahramon). Spraytlar o‘z liboslari (costumes) va ularni harakatga keltiruvchi buyruqlar (skriptlar)dan tashkil topgan.

Scratch dasturining interfeysi

Sahnani kichraytirish va aksincha, kattalashtirish tugmachalari
Skript( dastur)ni ishga tushirish tugmachasi
Namoyishni xohlagan vaqtda to‘xtatish tugmachasi
taqdimot holatiga o‘tadi