Шошилинч педиатрия экстремал тиббиёт асослари билан

---

1 
 
 
 
 
 
 
Шошилинч педиатрия 
экстремал тиббиѐт асослари 
билан 
 
(Шифокорлар, тез тиббий ѐрдам ходимлари ва тиббиѐт ОТМ талабалари 
учун амалий қўлланма) 
 
 
 
 
Профессор З.С. Умарова ва 
т.ф.д. А.М. Шарипов таҳрири остида 
 
 
 
 
1 - НАШР 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Тошкент
2011 
 

---

2 
Тузувчилар: 
т.ф д. А.М. Шарипов ва профессор З.С. Умарова таҳрири остида
Муаллифлар жамоаси: 
Агзамходжаев Т.С., профессор, т.ф.д. 
Джубатова Р.С. т.ф.д. 
Хакимов Д.П., доцент, т.ф.н. 
Гулямов Р.О. доцент, т.ф.н. 
Ахматалиева М.А., доцент, т.ф.н. 
Валиева Ф.Т., доцент, т.ф.н.. 
Шоикрамов Ш.Ш., ассистент 
Сафаров З.Ф., ассистент 
Маматқулов Б.Б., ассистент 
Хамзаев К.А., ассистент

---

3 
МУНДАРИЖА 
МУНДАРИЖА
 
3
 
КИРИШ 
(Умарова З.С.)
 
4
 
ШОШИЛИНЧ ҲОЛАТДАГИ БЕМОРНИ БАҲОЛАШ 
(Шарипов А.М.)
 
5
 
БОЛАЛАРДА РЕСПИРАТОР ШОШИЛИНЧ ҲОЛАТЛАР 
(Джубатова Р.С.)
 
13
 
ФАЛОКАТЛАР ТИББИЁТИ АСОСЛАРИ
(Шарипов А.М.)
 
30 
ШОК ВА ҚОН КЕТИШ
(Валиева Ф.Т.)
 
36 
БОЛА ҲАЁТИГА ХАВФ СОЛУВЧИ ЮРАК АРИТМИЯЛАРИ
(Хакимов 
Д.П.)
 
49 
БОЛАЛАРДА КАРДИОЛОГИК ШОШИЛИНЧ ҲОЛАТЛАР 
(Хамзаев К.А.)
 
64 
ЧАҚАЛОҚЛАРГА СТАЦИОНАР ШАРОИТИДАН ТАШҚАРИ 
ШОШИЛИНЧ ЁРДАМ КЎРСАТИШ
(Шоикрамов Ш.Ш.)
 
68 
БОЛАЛАР ШИКАСТЛАНИШЛАРИДА ШОШИЛИНЧ ТИББИЙ ЁРДАМ 
КЎРСАТИШ 
(Сафаров З.Ф.)
 
76 
КУЙИШЛАР
(Сафаров З.Ф.)
 
ҚОРИНДА ЎТКИР ОҒРИҚЛАР БИЛАН КЕЧАДИГАН ШОШИЛИНЧ 
ҲОЛАТЛАР
(Ахматалиева М.А.)
 
80 
БОЛАЛАРДА ИСИТМА ҲОЛАТЛАРИ. БОЛАЛАРДА ЎТКИР 
ТОКСИКОЗЛАР. РЕЙЕ СОНДРОМИ
(Хакимов Д.П.)
 
90 
ЭРТА ЁШЛИ БОЛАЛАРДА ЭКСИКОЗ
(Маматқулов Б.Б.)
 
109 
АЛЛЕРГИК ШОШИЛИНЧ ҲОЛАТЛАР 
(Хакимов Д.П.)
 
 
БОЛАЛАР БИЛАН ҚЎПОЛ МУОМАЛАДА БЎЛИШ
(Хамзаев К.А.)
 
 
НЕВРОЛОГИК ШОШИЛИНЧ ҲОЛАТЛАР
(Хамзаев К.А.)
 
 
ЎТКИР ЗАҲАРЛАНИШЛАР
(Гулямов Р.О.)
 
 
БОЛАЛАРДА ХУЛҚ АТВОР БУЗИЛИШИ БИЛАН КЕЧУВЧИ
ШОШИЛИНЧ ҲОЛАТЛАР
(Хакимов Д.П.)
 
 
ТАШҚИ МУҲИТ ОМИЛЛАРИ ТАЪСИРИ НАТИЖАСИДА ЮЗАГА 
КЕЛУВЧИ ШОШИЛИНЧ ҲОЛАТЛАР
(Маматқулов Б.Б.)
 
 
 
 
 

---

4 
Сўз боши
Болалар ўлимини камайишида шифохонагача бўлган босқичда шошилинч тиббий 
ѐрдам асосий ўринни эгаллайди. Мазмун моҳиятига кўра болалардаги ҳар хил ҳаѐт учун 
хавф туғдирувчи критик ҳолатлар ўзига хос хусусиятга эга. Асосан эрта ѐшдаги болаларда 
анатомо-физиологик хусусиятига кўра, критик ҳолатларнинг юзага келиши хавфи 
юқоридир. Педиатриянинг турли бўлимларида юзага келган ўзгаришларни ўзлаштирган 
ҳолда бевосита воқеа жойининг ўзида шошилинч ѐрдам кўрсатиш катта аҳамиятга эга. 
Шу нарса маьлумки, шошилинч тиббий ѐрдам ўзига хос аниқ жамланган таърифга эга 
бўлмоғи, яьни қўлланилган даво усуллари ўзини оқлаши ва ҳаѐт учун зарур аьзолар 
фаолиятини сақлашга қаратилган бўлмоғи лозим.
Ушбу ўқув қўлланма Тошкент Педиатрия Тиббиѐт Олийгоҳи шошилинч тиббий 
ѐрдам кафедрасининг муаллифлар жамоаси томонидан тайѐрланди.
Тақдим этилган маьлумотлар нафақат талабалар ва магистр резидентлар учун,
шунингдек, амалий тиббиѐт учун ҳам қўлланилиши мумкин. Ушбу қўлланмада замонавий 
шошилинч педиатрияда мавжуд бўлган клиник муаммоларни аниқлаш ва баҳолаш тўлиқ 
кўрсатиб берилган. Аниқ даво стандартлари келтирилган. ―Тиббиѐт стандарти‖ атамаси 
айнан шошилинч педиатрия учун хосдир. Бу стандартлар критик ҳолатдаги беморга 
ѐрдам кўрсатувчи шифокорга воқеаларни олдиндан кўра билиш имконини беради. 
Қўлланмадаги мавжуд синов тестлар ўз-ўзини баҳолаш ва назорат қилишда муҳим 
аҳамиятга эга. Муаллифлар ушбу ўқув қўлланма юзасидан этирозлар ва янги таклифлар 
учун олдиндан миннатдорчилик билдирадилар.