Sifat so’z turkumi Sifatning morfologik xususiyatlari


-ch  Tin+ch , jirkan+ch   -



Download 307,12 Kb.
Pdf ko'rish
bet25/25
Sana31.12.2021
Hajmi307,12 Kb.
#199534
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25
Bog'liq
sifat ma'ruza

-ch 

Tin+ch , jirkan+ch  



-

shumul 

Olam+shumul , jahon+shumul 



-chak 

Erin+chak , kuyin+chak 



-qi 

Vaysa+qi , sayra+qi , o’yna+qi 



-chiq 

Qizg’an+chiq , sirpan+chiq 



-g’in 

Oz+g’in , so’l+g’in 



-chi 

Ayirma+chi , bekor+chi , a’lo+chi 



-qun 

Tut+qun 


-shta 

Sina+shta 



-qin 

Jo’sh+qin , sot+qin , yori+qin(yorqin) 



-qa 

Loy+qa , qis+qa 



-g’oq 

Toy+g’oq 



-qoq 

Yopish+qoq , urish+qoq , uyush+qoq , tirish+qoq , 

qoch+qoq , burish+qoq 

-vor 

dori+vor , umid+vor , mardona+vor , ulug’+vor 



-g’un 

Tur+g’un 



-uk 

yet+uk 


-ri 

eg+ri , buk+ri  



-parvar  inson+parvar , ma’rifat+parvar , sulh+parvar 

-uk 

Yet+uk 


 

A)        -li , -ba , -dor , -mand , -bo , -ser  qo’shimchalari asosda ifodalangan tushinchaga egalikni ifodalovchi sifat yasaydi 

hamda o’zaro ma’nodosh qo’shimcha sifatida qo’llanishi kuzatiladi : odob+li , ba+odob , bo+adab , ser+suv , suv+li , 

davlat+mand , ba+davlat , ser+gul , gul+dor 

B)     -no , siz , -be  qo’shimchalari asosda ifodalangan tushunchaga ega emaslikni ifodalovchi sifat yasaydi hamda o’zaro 

ma’nodosh qo’shimcha sifatida qo’llanishi kuzatiladi . 



“A” guruhda ko’rsatilgan qo’shimchalar  “B” guruhda ko’rsatilgan qo’shimchalar bilan o’zaro zid ma’noli hisoblanadi .  (-mand 

qo’shimchasi bundan mustasno)   

-gi , -ki , -qi yasovchilari asosga qo’shilib , o’rin va paytga xos sifat yasaydi(makon-zamon sifati yasaydi) . 

-simon qo’shimchasi asosda ifodalangan tushunchaga o’xshashlikni ifodalovchi sifat yasaydi . 

-iy , -viy qo’shimchalari asosda ifodalangan tushunchaga xoslikni ifodalovchi sifat yasaydi . 

-ma qo’shimchasi shaxs va narsaning turli harakati natijasi bilan bog’liq sifat yasaydi . 

no- qo’shimchasi sifatdan sifat yasay oladi . 

Old qo’shimchalar bilan asosan sifat , qisman ot va ravish yasaladi . Har qanday old qo’shimcha(prefiks) so’z yasovchi 

sanaladi . 

 Diqqat!!! O’gil , qiz , chol , kampir , yigit , er , xotin , kasal , bemor , usta kabi so’zlar etimologik jihatdan sifat bo’lib , hozirgi 

kunda butunlay otga ko’chgan . 

Diqqat!!! Ot , fe’lning sifatdosh shakli , ravish ham sifat kabi otga bog’lanib , predmetning belgisini ifodalashi mumkin : temir 

eshik , kumush bilaguzuk , piyoda askar , ko’p odamlar , mo’l hosil , qizargan gul , yorishgan osmon , unutilgan dard . 

                                                                         

Sifatlarning sintaktik vazifalari 

 

 1) sifatlovchi aniqlovchi : Har narsaga qiziqish—biz  uchun eski odat. 

2) ot kesim : Yaxshidur achchiq haqiqat , lek shirin yolg’on yomon .                                                                                 

3) vaziyat(ravish) holi : To’g’ri yur—murodingga  oson yetasan . 

 

Sifat otlashsa , otga xos sintaktik vazifalarni ham bajarishi mumkin . 



1) ega : Yaxshi topib gapirar , yomon---qopib . 

2) qaratqich aniqlovchi : Yaxshining gapi---moy , yomonning gapi---loy . 

3) vositasiz to’ldiruvchi : Kattani hurmat qil , kichikni izzat qil . 

4) vositali to’ldiruvchi : Yaxshiga yondash , yomondan qoch . 

5) ot kesim : Suygunoy bo’ri bolalarining eng kattasi edi . 

6) undalma : Azizim , dunyoga bevaqt kelibmiz ! 



 

 

Download 307,12 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish