So’nggi o’n yillarda zilzila sodir bo’lish sabablariga yangi omil – inson faoliyati qo’shildi. Insoniyat o’zi hohlamagan holda er osti yadro portlatishlari; qazilma boyliklarni qazib olish; katta miqdordagi gaz, neft, suv zahiralarini chiqarib olish; yirik suv omborlarni bunyod etish natijasida er qobig`ining alohida plitalariga og`irlik kuchini ta’sir ko’rsatishi oqibatida er osti zarbasini keltirib chiqarishi mumkin. Masalan, Hindistonda Koyna suv omborini qurilishi 8-balli zilzilani keltirib chiqargan natijada 177 kishi halok bo’lgan.
Zilzilalarning aholi yashaydigan hududlar va inshootlarga ko’rsatadigan kuchlarining ta’siri erning geologik, geomorfologik, gidrogeologik va muhandislik-geologik sharoitlariga borliq, bo’lib, ularni o’rganish, baholash, bashorat qilish bilan muhandislik geologiyasi shug`ullanadi.
Quyida O’zbekiston shaharlarining seysmologik faolligiga oid ma’lumotni keltiramiz:
O’zbekiston shaharlarining seysmik faolligi (ballarda) 1-jadval.
Andijon
|
9
|
Jizzax
|
7
|
Olmaliq
|
8
|
Urganch
|
7
|
Angren
|
8
|
Kattaqo’rg`on
|
7
|
Samarqand
|
8
|
Farg`ona
|
8
|
Bekobod
|
7
|
Kitob
|
7
|
Sirdaryo
|
7
|
Chirchiq
|
8
|
Buxoro
|
7
|
Marg`ilon
|
8
|
Toshkent
|
8
|
Yangiyo’l
|
7
|
Gazli
|
8
|
Namangan
|
8
|
Termiz
|
7
|
Qarshi
|
7
|
Guliston
|
7
|
Nukus
|
6
|
Uchqo’rg`on
|
9
|
Qo’ng`irot
|
5
|
Do'stlaringiz bilan baham: |