Sobirov Sarvarbek Instagram sahifani yaratish va registratsiya davomida identifikatsiya, autentifikatsiya va autorizatsiya holatlarini o’rganish

121-20 Sobirov Sarvarbek Instagram sahifani yaratish va registratsiya davomida identifikatsiya, autentifikatsiya va autorizatsiya holatlarini o’rganish.

Identifikatsiya — bu subyektni, uning identifikatori (boshqachasiga aytganda bu ism, login yoki raqam bo‘lishi mumkin) yordamida tanib olish protsedurasidir. Identifikatsiya biror-bir tizimga (masalan, operatsion tizimga yoki elektron pochta xizmatiga) kirishga uringan paytingizda amalga oshiriladi. Murakkabmi? Keling unda misollarga o‘tamiz, birato‘lasi identifikator tushunchasiga to‘xtalib o‘tamiz. VKontakte ijtimoiy tarmog‘idagi identifikatorga misol Bizga notanish raqamdan qo‘ng‘iroq qilishsa nima qilamiz? To‘g‘ri, “Kim bu?” deb so‘raymiz, ya’ni ismini bilamiz. Ushbu holatda ism aynan identifikatordir, suhbatdoshimizning javobi esa — identifikatsiya hisoblanadi. Identifikator bo‘lishi mumkin: - telefon raqami; - pasport raqami; - E-mail; - ijtimoiy tarmoqdagi sahifa raqami va hokazo

Batirovich_02 va 904936494 identifikatorlar


Autentifikatsiya – bu haqiqiylikni tekshirish protsedurasidir (foydalanuvchi parol yordamida, xat elektron imzo yordamida tekshiriladi va hokazo) Kimningdir haqiqiyligini aniqlash uchun uch faktordan foydalanish mumkin: 1. Parol – bu bizning bilganimiz (so‘z, PIN-kod, qulf uchun kod, grafik kalit) 2. Vosita – bu bizdagi mavjud narsa (plastik karta, qulfning kaliti, USB-kalit) 3. Biometrika – bu bizning muayyan bir qismimiz (barmoq izi, portret, ko‘z to‘r pardasi) Barmoq izi autentifikatsiya qilish uchun parol sifatida qo‘llanilishi mumkin Har safar qulfga kalitni kiritganingizda, parolni terganingizda yoki barmog‘ingizni barmoq izi sensori ustiga o‘rnatganingizda, siz autentifikatsiyadan o‘tasiz. Autentifikatsiya nima ekanligi tushunarli bo‘ldi, deb umid qilamiz va keyingi atamaga o‘tamiz.

Yuqoridagi AB8774726 Autentifikatsiya yani haqiqiylikni tekshirish protsedurasi



Avtorizatsiya nima?

ID’ni aniqlashtirib, haqiqiyligi tekshirilganidan so‘ng foydalanishga ruxsat berish, ya’ni avtorizatsiya qilish mumkin hisoblanadi. Avtorizatsiya – bu qandaydir manba (masalan, elektron pochta)dan foydalanishga ruxsat berish. Keling ushbu jumboqli avtorizatsiya nima ekanligini misollarda ko‘rib chiqsak: - qulfda kalitni aylantirganimizdan so‘ng eshikning ochilishi; - parolni kiritganimizdan so‘ng elektron pochtaning foydalanish uchun ochilishi; - barmoq izi skanerlanganidan so‘ng smartfonning bloklanishdan chiqishi; - pasport va hisob raqamimiz haqidagi ma’lumotlar tekshiruvidan so‘ng bankdagi raqamidan foydalanish uchun ruxsat taqdim etilishi. Eshik ochildimi? Siz avtorizatsiyadan o‘tdingiz! Identifikatsiya, autentifikatsiya va avtorizatsiya munosabatlari Ehtimol, ushbu uch protseduraning bir-biri bilan bo‘g‘liq ekanligini taxmin qilib ulgurgandirsiz: 1. Avval nom (login yoki raqam) aniqlashtiriladi – identifikatsiya; 2. So‘ngra parol (kalit yoki barmoq izi) tekshiriladi – autentifikatsiya; 3. Yakunda foydalanish uchun ruxsat beriladi – avtorizatsiya.

Yuqoridagi rasmda sahifaga kirilgandan keying ya’ni ID’ni aniqlashtirib, haqiqiyligi tekshirilganidan so‘ng foydalanishga ruxsat berilgandan keying holat. Avtorizatsiya