Super kompyuterlar


Ko’p tarqalgan kengaytmalar quyidagilardir



Download 2,58 Mb.
bet15/109
Sana11.04.2022
Hajmi2,58 Mb.
#544422
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   109
Bog'liq
Kompyuterlarni qanday turlarini bilasiz

Ko’p tarqalgan kengaytmalar quyidagilardir:
· bat — buyruqli fayl.
· bak — faylning suKo’rta nusxasi.
· bas — beysik tilidagi dastur matni.
· paspaskal tilidagi dastur matni.
· dbf — ma`lumotlar bazasining operativ fayli.
Komp`yuter egiluvchan va kattik magnitli disklar (vinchesterlar)dagi jamlagichlar bilan jixozlangan bo’ladi. Biror diskka murojaat etish uchun disk yurituvchilar lotin alifbosining birinchi xarflari bilan belgilangan. Masalan, A, V, S, . . . . xarflarni disk yurituvchilarning nomi deb ataymiz. Disk nomi biror operasion tizim buyrug’ida yozilganda ikki nukta bilan birgalikda yoziladi: S:, A:, va xokazo.
Egiluvchan disketalar disk yurituvchisining birinchisi A nomga, ikkinchisi V nomga (agar mavjud bo’lsa) ega. Birinchi kattik disk S nomga ega. Ayrim operasion tizimlar ma`lum Mbayt siKimidan oshik bo’lgan vinchesterlar bilan ishlay olmaganligi sababli fizik vinchester bir necha, siKimi 28—32 Mbaytdan oshmaydigan mantikiy disklarga bo’linadi. Ushbu mantikiy disklar D, Ye, F va xokazo nomlarni olishgan. Shuning uchun, garchi komp`yuterda bitta vinchester bo’lsa-da, mantikiy disklar soni 5—6 taga yetishi mumkin.
U hozirgi paytda mantikiy disklarning xotirasiga kuyilgan chegara olib tashlangan va yangi komp`yuterlar faqat bitta mantikiy diskka ega. Uning siKimi fizik vinchesterning siKimi bilan ustma-ust tushadi.
Fayl to’g’risida gapirganda uni biror diskda (disketada yoki vinchesterda) joylashgan deb tushunamiz. Vinchesterga yozilgan xar bir faylning albatta u joylashgan mantikiy diskining nomi bo’ladi. Egiluvchan disklarda esa unday emas. Biror fayl yozilgan disketa disk yurituvchiga qo’yilmaguncha u uchun disk nomi mavjud bo’lmaydi. Agar disketa A disk yurituvchiga kuyilsa, fayl xam A diskda joylashgan degan gapni aytishimiz mumkin. Lokal komp`yuter tarmoqlarida va SD-ROM ulanganda xam mantikiy disklar bilan ish ko’rish mumkin. Vinchesterda minglab, xatto un minglab fayllarni joylashtirish mumkin. Agar ular biror usul bilan tematik guruxlarga bulinmasa, shuncha fayllar bilan ishlash ancha mushkul bo’ladi.
Bir nom bilan ataluvchi fayllar guruxi kataloglar deyiladi. Ularni ayrim xollarda direktoriyalar (ingliz tilida «directory» — adres kitobi, ma`lumotnoma so’zidan olingan) deb xam atashadi.
Misol uchun, mantikiy diskni — javon desak, unda papkalardan iborat kutilar va aloxida (kutidan tashkarida) papkalar saqlanishi mumkin. Uar bir kutida uz navbatida aloxida kutichalar va aloxida papkalar joylashgan bo’lishi mumkin. Kutilar, kutichalar va papkalarga nomlari yozilgan etiketkalar yelimlangan bo’ladi.
Endi tasavvur kiling, papka — bu, etiketkada yozilgan nomga ega bo’lgan fayl bo’lsa, aloxida kuti — bu, mantiqiy diskning katalogi, quticha esa ushbu katalogning katalog ostidir.
Kataloglar, fayllarning tula ro’yxati uzoq katalogning mundarijasi deyiladi va shu katalogda birinchi darajali kataloglar va aloxida fayllar kayd etiladi.
Тayanch so’z va iboralar: kishtchalar, bit-bayt-fayl-katalog- mantikiy disk, konkret bitlar, kombinasiya, baytlar, maxsus elektron yacheykalar, operativ xotira, magnitli disk, fayl, kengaytma, egiluvchan disketalar, disk yurituvchi, kataloglar.


12.Operatsion tizimlar to’g’risida qanday ma’lumotlarga egasiz? Ularni klassifikatsiyasi haqida ma’lumot bering? Qaysi operatsion sistemalarda ishlagansiz va qanday ishlarni amlga oshirgansiz.

Операционтизим (ОС) компьютер билан фойдаланувчи ўртасида мулоқотни ўрнатади, компьютер асосий қурилма манбаларини, қўшимча қурилмаларнинг ишини бажаради. Операцион тизим компьютер ишга тушурилиши билан юкланувчи дастур бўлиб, бу дастур фойдаланувчига шахсий компьютер билан мулоқот қилиш воситаси бўлиб хизмат қилади, унинг барча қурилмалари ишини бошқариш имконини беради.




Классификация операционных систем
Операционные системы классифицируются по:

  • количеству одновременно работающих пользователей: однопользовательские, многопользовательские;

  • числу процессов, одновременно выполняемых под управлением системы: однозадачные, многозадачные;

  • количеству поддерживаемых процессоров: однопроцессорные, многопроцессорные;

  • разрядности кода ОС: 8-разрядные, 16-разрядные, 32-разрядные, 64-разрядные;

  • типу интерфейса: командные (текстовые) и объектно-ориентированные (графические);

  • типу доступа пользователя к ЭВМ: с пакетной обработкой, с разделением времени, реального времени;

  • типу использования ресурсов: сетевые, локальные.

Операцио́нная систе́ма, сокр. ОС (англ. operating system, OS) — комплекс взаимосвязанных программ, предназначенных для управления ресурсами компьютера и организации взаимодействия с пользователем.
В логической структуре типичной вычислительной системы операционная система занимает положение между устройствами с их микроархитектурой, машинным языком и, возможно, собственными (встроенными) микропрограммами (драйверами) — с одной стороны — и прикладными программами с другой.
Разработчикам программного обеспечения операционная система позволяет абстрагироваться от деталей реализации и функционирования устройств, предоставляя минимально необходимый набор функций (см.: интерфейс программирования приложений).
В большинстве вычислительных систем операционная система является основной, наиболее важной (а иногда и единственной) частью системного программного обеспечения. С 1990-х годов наиболее распространёнными операционными системами являются системы семейства Windows, UNIX и UNIX-подобные системы.
13. Fayl deganda nimani tushunasiz? Operatsion tizimlarda qo’llaniladigan fayl tizimlari haqida nimalarni bilasiz? qaysi turkumdagi fayllar bilan siz kompyuterda ishlaganingizda foydalansiz.


Fayl — EHM (kompyuter)larda ma’lumot saklanuvchi diskning nomlangan sohasi. O’z belgisi (nomi)ga ega bo’ladi. Diskka ma’lumotlarni boshqa bir yo’l bilan yozib bo’lmaydi: birgina harfni diskka yozish zarur bo’lsa ham, unga nom berib, F. ko’rinishida xotirada saqpash kerak. F.lar matnli, fafikli (rayem, tasvir) va boshqa ma’lumotli bo’ladi. F.lar ish jarayonida, mas, matn yoki elektron jadval bilan ishlashda, yo bo’lmasa, bevosita foydalanuvchi tomonidan tashkil etiladi. F.ning asosiy belgilari — nomi, o’lchami (bayt hisobida), tashkil etilgan sanasi (kun, oy, yil), vaqti (soat va minut). F. asosiy nomga (DOS tizimida kupi bilan sakkizta belgi) va kengaytirgichga (kupi bilan uchta belgi) ega bo’lishi mumkin. Fayl nomi va kengaytirgichi bir-biridan nukta bilan ajratiladi. Ular lotin alifbosining katta yoki kichik harflari, sonlar va timsollardan iborat bo’lishi mumkin. F.ni nomlashda uning kengaytirgichi berilishi shart emas, lekin fayl mazmuniga ko’ra kengaytirgich berilsa, uni ishlatish osonlashadi.

Download 2,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   109




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish