Сувда ҳам қуруқда яшовчилар синфининг ички тузилиши, кўпайиши ва ривожланишига хос умумий белги ва хусусиятларни аниқланг?



Download 19,18 Kb.
bet7/8
Sana07.07.2021
Hajmi19,18 Kb.
#111150
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
17-amaliy zoo

Қон айланиш тизими

Barcha amfibiyalarni yuragi uch kamerali bölib, ikkita yurak bölmasi va bitta qorinchasidan iborat. Tuban formalarida yurakning chap va öng bölmalari özaro töliq ajralmagan. Barcha suvda xam quruqda yashovchilarda ikkala yurak oldi yurak qorinchasi bilan bitta umumiy teshik orqali qöshiladi.

Yuragi ikki kamerali: yurak bo’lmasi va yurak qorinchasidan iborat. Yurak bo'lmasiga venoz (sinusi) qo’ltig’i yurak qorinchasining oxirgi qismiga  arterial  konus tutashadi.

Нерв тизими

Umurtqali  hayvonlarning suv muhitidan quruqlikda yashashga o'tishi ularning  markaziy  nerv sistemasi va sezgi organlarining  qayta  tuzilishiga hamda  murakkablashishiga olib keladi. Amfibiyalarning  bosh miyasi, asosan oldingi miyaning yaxshi rivojlanganligi, yarimsharlarga aniq ajralganligi va miyachaning kam rivojlanganligi bilan baliqlar miyasidan farq qiladi.

Tog’ayli  baliqlarning bosh  miyasi  to’garak  og’izlilar va suyakli  baliqlar  bosh  miyasiga nisbatan yaxshi  rivojlangan. Bu o’z  navbatida tog‘ayli  baliqlarda oldingi  miya  yarimsharlari  va  miyachasining  yirikligidan dalolat beradi.

Сезги аъзолари

Amfibiyalaming  ko'rish  organlari quruqlikda  yashovchi  umurtqalilar uchun xarakterli  tarzda  tuzilgan bo'lib, havoda  ancha  uzoq masofadagi  narsalarni  ko'rishga moslashgan. Bu moslashish, asosan ko’z shox pardasining bo'rtib chiqqanligi, ko'z  gavharining  ikki tomonlama qabariq  linza  shaklida ekanligi  va  ko'zni  qurib  qolishdan saqlaydigan harakatchan  qovoqlaming  borligi  bilan  ifodalanadi. Eshitish organi amfibiyalarning  suvda  va  quruqlikda yashashi sababli yana ham murakkablashadi. Bularda ichki quloqdan tashqari o‘rta  quloq  yoki nog'ora  bo'shlig'i  hosil bo'lad, unga eshitish suyakchasi - uzangi suyakcha o’rnashgan. Hid  bilish  organi  hamma amfibiyalarning  hayotida  muhim ahamiyatga ega. Hidlash xaltachalari juft bo’ladi. Tashqi burun teshiklari maxsus  muskullar  yordamida  ochilib yopiladi. Har bir hidlash xaltachasi ichki burun teshigi - xoanalar orqali og'iz bo'shlig' i bilan tutashadi. Voyaga  yetgan  davrida  suvda yashovchi amfibiyalar  va  ularning lichinkalarida  yon  chiziq  organi muhim sezish organi vazifasini bajaradi. Teri  yuzasida  sezuvchi tanachalar ham joylashgan. Hamma amfibiyalaming  teri  epidermisida sezuvchi  nervlarning erkin uchlari joylashadi. Ular  temperaturani, og'riqni sezadi. Bulardan ba’zilari namlikning  o‘zgarishiga  ham reaksiya beradi.

Ularning ko‘zlari suvda ko'rishga  moslashgan. Eshitish organlari faqat ichki quloqdan, ya'ni pardali labirintdan iborat. Ichki quloq suyak kapsulasiga o'rnashgan. Akulalar  hidni 400 -500 m masofadan  sezadi. Tog'ayli  baliqlaming  ko’zlari yirik, shox  pardasi  zich yassilangan. Har bir sezgi a’zosi baliq hayotida alohida ahamiyatga ega.

Айириш аъзолари

Amfibiyalarning ayirish organi tana buyrakdan iborat. Buyraklardan kloakagacha ingichka ipsimon volfov kanallari chözilib yotadi. Urg’ochi amfibiyalarda volfov kanali faqat siydik yöli vazifasini, erkaklarida esa ham siydik yöli va ham urug’ yöli vazifasini bajaradi.

Baliqlarda ayirish organi vazifasini bir juft uzun tasmasimon shakldagi tana, ya'ni mezonefros buyrak bajaradi va  u qorin pardasi ostida umurtqa pog'onasming ikki yonida joylashgan.


Download 19,18 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish