Tabiiy fanlar fakulteti kimyo kafedrasi kimyo yo’nalishi 2- kurs 20. 64-guruh talabasi sobirova diyoraxon

 
 
 
 
 
 
 
 
1.4 Potensiometrik titrlash
 
Turli xil titrlash usullarida oxirgi nuqta titrlash jarayonida o‘zgaradigan 
potensialni qayd
 
qilish orqali topiladi. Agar titrlash jarayonida 
M+N

Q.
reaksiya 
sodir bo‘lsa, reaksiya davomida potensialni belgilovchi moddaning konsentratsiyasi 
o‘zgaradi. Nernst tenglamasiga ko‘ra, reaksiya davomida modda konsentratsiyasining 
o‘zgarishi elektrod potensialining o‘zgarishiga olib keladi. Potensiometriyada 
titrlashning oxirgi nuqtasini topish uchun ekvivalentlik nuqtasigacha sodir 
bo‘layotgan indikator reaksiyasi shu nuqtadan keyin ikkinchi indikator reaksiyasiga 
almashishi kerak. Buning oqibatida oxirgi nuqta atrofida indikator elektrodining 
potensiali keskin o‘zgaradi. Elektrod potensialining keskin o‘zgarishini ta’minlash 
uchun ekvivalentlik nuqtasigacha va undan keyin sodir bo‘ladigan indikator 
reaksiyasiga kirishadigan oksred juftlarning normal (real) potensiallari bir-biridan 

---

yetarli darajada farq qilishi kerak. Bu kimyoviy reaksiyaning muvozanat 
konstantasiga 
bog‘liq. 
(2-rasm) 
Potensiometrik titrlash qurilmasi: 
1-magnitli aralashtirgich; 2-yacheyka; 
3-indikator elektrod; 4-byuretka; 5- 
kumush xloridli elektrod; 6-pH metr. 
 
II BOB. TAJRIBA QISM
 
2.1. Potensiometriyada titrlashning ohirgi nuqtasini aniqlash 
Agar titrlash jarayonida
pH, pV, pA 
yoki elektrod
 
potensiali o‘zgarsa, shu 
o‘zgarish 
asosida 
titrlashning 
oxirgi 
nuqtasi 
topilishi 
mumkin. 
Potensiometriyada titrlashning oxirgi nuqtasini topish uchun quyidagi usullardan 
foydalaniladi: 
hisoblash usullari, chizma usullar,
ekvivalentlik nuqtasi 
potensialigacha titrlash va boshqa usullar
.
Hisoblash usullari
da titrlanadigan 
modda
 
eritmasiga tegishli titrant eritmasidan teng, lekin, nisbatan yirik 
hajmlarda (1 ml) qo‘shiladi va titrantning t.o.n. sohasiga to‘g‘ri keladigan 
taxminiy hajmi aniqlanadi. Buning uchun titrlash bayonida titrantning har bir 
qo‘shilgan hajmi va unga to‘g‘ri keladigan potensial qiymatidan tashqari, har 
ikki yaqin nuqta orasidagi potensiallar farqi ham qayd qilinadi. 

E
eng katta 
bo‘lgan soha ekvivalentlik nuqtasi joylashgan sohadir. Bunday 
taqribiy 
titrlash
dan keyin titrlanadigan eritmadan yuqoridagicha miqdorda olib, titrant 
sakrash sohasigacha yirik hajmlarda, sakrash sohasida esa tomchilab (
aniq 

---

titrlash
) qo‘shiladi. Tomchilab titrlashda 

E
qiymat qayd qilinadi. Eng katta 

E
qiymat yordamida titrantning t.o.n. ga to‘g‘ri kelgan hajmi aniqlanadi.