Tabiiy gazdan monoetanol olish texnologiyasi va asosiy jixozni hisoblash. Кириш

1.2. Этаноламинларнинг қўлланилиши
Ютувчи эритмалар билан тозалаш. Газларни водород сульфиддан тозалаш учун ютувчи эритмаларни кенг қўллайдилар. Паст ҳароратларда водород сульфид эритмаларга ютилади, юқори ҳароратларда эса ёки ҳаво билан пуфланганда ютувчи эритманинг регенерацияси ва водород сульфиднинг десорбцияси содир бўлади. Энг кўп тарқалган усуллар бу этаноламинли, фенолятли ва фосфатли усуллардир, уларнинг асосида қуйидаги қайтар реакциялар ётади:
2NH₂ (CH₂ CH₂ OH) + H₂S (CH₂CH₂OHNH₃)₂S,
моноэтаноламин
С₆H₅ONa + H₂S C₆H₅OH + NaHS,
натрий фенолят
K₃PO₄ + H₂S K₂HPO₄ + KHS.
Этаноламинли эритмалар водород сульфид билан бир қаторда углерод (IV) – окисдни ҳам ютадилар:
NH₂(CH₂CH₂OH) + CO₂ + H₂O (CH₂CH₂OHNH₃) HCO₃
Кейинги вақтларда моноэтаноламин эритмаларини суюқ ҳолдаги газларни водород сульфиддан тозалаш учун ҳам ишлатилади.
Углерод (II)– ва углерод (IV)– оксидини сақлаган газларни водород сульфиддан танлаб тозалаш учун мишьякли–содали усулидан фойдаланилади.
Gazlarni H₂S va S0₂ dan tozalash usullari
H₂S va S0₂ gazlari kо‘pincha yer ostidan olinayotgan tabiiy gazlarni tarkibida uchraydi, Ularni miqdori xar xil: bir protsentdan kam, ba’zan bir necha protsentgacha yetadi. С0₂ gazi aytarlik zararsiz, H₂S esa oz miqdori zararlidir.
Gazlarni H₂S va SO₂ dan tozalashni bir necha xil usullari bor. Ular asosan ikki guruhga bо‘linadi: absorbsiya va desorbsiya usullari. Absorbsiya usuli о‘z navbatida ikkiga bо‘linadi: kimiyoviy (xsmosorbsiya) va fizikaviy.
Xemosorbsiya (kimyoviy) usulda gaz xemosorbent bilan reaksiyaga kirishadi. Absorbent sifatida etinolaminlar (mono-, di-, tri-), ishqoriy metallarni karbonatlari, temir gidrooksidi va boshqalar ishlatiladi. Fizikaviy usulda esa suv, organik erituvchilar - noelekroditlar (I-metilpirrolidon, sulfolan, metanol va boshqalar) ishlatiladi.
Monoetanolami, bilan H₂S va S0₂ larni reaksiyalari:

Monoetanolaminning eritmasi 10 dan 30 % gacha kо‘pincha 15-20 % mass, holatida ishlatiladi. Temperaturani yuqoriga kо‘tarilsa erituvchimiz о‘z holiga keladi va yana ishlatiladi.
Ishqoriy metallar (kaliy yoki natriy)ning karbonat tuzlarini eritmasini Ph 9-11 ga tengdir. Ular ishqoriy xususiyatga ega. Shu sababli ular kislota xossasiga ega bо‘lgan H₂S va SO₂ gazlarini absorbsiya qilish imkoniyatiga egadir.

Hosil bо‘lgan NaHCO₃ ni eritmasini isitilsa yana NaHCO₃ eritmasi hosil bо‘lib, ishlab chiqarishga qaytarib beriladi.