Tadbirkorlik

Vujudga kelish sohasiga ko’ra 
tadbirkorlik risklarini ichki va tashqi 
turlarga ajratish mumkin. Tashqi risklarning vujudga kelish manbalari bo’lib 
tadbirkorga nisbatan tashqaridagi muhit hisoblanadi. Tadbirkor ularga ta’sir 
ko’rsata olmaydi, tadbirkor ularni faqat oldindan tahmin qilishi va o’z faolyatida 
hisobga olishi mumkin.
Shunday ekan, tashqi risklar toifasiga tabirkorning faoliyati bilan bevosita 
bo’lmagan risklar kiradi. Gap tadbirkorlik faoliyatini tartibga soluvchi 
qonunchilikda ko’zda tutilmagan o’zgarishlarning sodir bo’lishi; faoliyat 
ko’rsatilayotgan mamlakatdagi siyosiy muhitning nobarqarorligi va boshqa 
vaziyatlarga bog’liq bo’lib, tegishli ravishda tadbirkorlarning yuzaga kelgan 
urush, milliylashtirish, ish tashlash, iqtisodiy ta’qiqlarning joriy etilishi kabi 
siyosiy hodislar tufali yo’qotishlariga olib keladi.
Ichki risklarning manbai tadbirkorlik faoliyatining o’zi bilan bevosita 
bog’liq bo’ladi. Bunday risklar samarasiz menedjment, xatokor marketing 
siyosati, shuningdek ichki suiiste’mollar sababli kelib chiqadi. Ichki risklar 
ichida eng asosiysi kadrlarga oid risk bo’lib, u korxona xodimlarining kasb 
darajasi i va xarakter xususiyatlari bilan bog’liqdir. 
Vaqtga nisbatan davomiyligiga ko’ra 
tadbirkorlik risklarini qisqa 
muddatli risklarga va doimiy risklarga ajratish mumkin. Qisqa muddatli risklar 
qatoriga tadbirgaor uchun muayyan va cheklangan davr ichida tug’iladigan 
xavf-g’atarlarni kiritiladi. Masalan, yukni tashish vaqtida yuzaga kelishi ehtimol 
tutiladigan transport riski yoki muayayn bitim bo’yicha to’lovni amalga 
oshirlmaslik riski shular jumlasidan. 

---

20
Doimiy risklarga tadbirkorlik faoliyatiga mazkur jug’rofiy mintaqada, yoki 
iqtisodiyotning muayyan tarmog’ida betinim ravishda risk solib turadigan xavf-
risklar kiritiladi. Masalan huquqiy tizimi mukammal bo’lmagan mamlakatda 
to’lovni amalga oshirilmay qolish riski yoki yuqori darajadagi seysmik riskli 
hududda binolarning vayron bo’lish ehtimoli riski shular jumlasidan.