Talaba huquqi va vazifasi

M a j l i s b a yo n i. Turli yig’ilish, kengash va boshqa tur anjumanlarning borishini, majlis qatnashchilarining chiqishlarini va ular qabul qilgan qarorlarni aniq, siqiq xolda qayd qiluvchi rasmiy xujjat. U vokealikning o’rni, vaqti va holati haqida ma'lumot berish bilan birgalikda, qarorlarning to’g’ri qabul qilinganligini tekshirish va uning bajarilishini tekshirishga imkon beradi. Doimiy ish kuruvchi organlar (ilmiy kegash, xay'at va boshqalar), shuningdek, vaqtinchalik ish ko’ruvchi organlar (konferentsiyalar yig’ilishlar, slyotlar, komissiyalar) faoliyatlarida, albatta, majlis bayoni yozilishi kerak. Majlis bayonini yozishni tashkil qilish kotibning asosiy vazifalaridan biridir. Majlis bayonlari turli organlarning doimiy kotiblari tomonidan tuziladi va rasmiylashtiriladi. Vaqtinchalik ish ko’ruvchi organlar majlislarida esa yig’ilish jarayonida saylangan kotib aynan shu ishni bajaradi.
M a ' l u m o t n o m a. Bo’lgan voqea yoki mavjud holatlarni bildirish – axborot berish mazmunida ifodalaydigan xujjat. Ma'lumotnomalar, odatda, yuqori idora, mansabdor shaxs hamda oddiy kishilarning ko’rsatmasiga , talabiga yoki iltimosiga binoan tuziladi; so’ralayotgan yoki iltimos qilinayotgan axborot va ma'lumotlarni o’zida aks ettiradi.
M e h n a t d a f t a r ch a s i. Ishchi va xizmatchilarning mehnat faoliyatini ko’rsatuvchi asosiy xujjat. Unda mehnat stajining hamma turi (umumiy, o’zuluksiz, maxsus) belgilanadi, shuning uchun uni to’g’ri to’ldirishga, yozuvlarni aniq yozishga alohida e'tibor beriladi.
M u n o s a b a t b e l g i s i. Xizmat hujjatlari ustiga mansabdor shaxslar tomonidan muayyan fikr bildirib yoziladigan qaydlar. Bunday qaydlar, odatda, nihoyatta qiska lo’nda shaklda, ko’rsatma tarzida yoziladi; biror qog’ozga – hoh u yuqoridan kelgan yo’riqnoma yoki buyruq bo’lsin, hoh u muayyan xodimning talabi yoki shikoyati bo’lsin – munosabat belgisini yozishdan oldin rahbar u bilan yaxshi tanishib chiqishi, moxiyatini chuqur anglashi va ijrosini to’g’ri belgilashi kerak. Munosabat belgisi ijrosini vaqti–vaqti bilan nazorat qilib turishga ham e'tibor berish lozim.