Таълим вазирлиги Гулистон давлат университети

Автомобиллар қуйидаги хусусиятига кура классификацияланади: 1. Вазифасига кўра.
2. Қўлланиладиган ёқилғининг турига кўра.
3. Йўл шароитига мослашувига кўра.
1.Автомобиллар вазифасига кўра:
1. Траиспорт автомобиллар.
2. Махсус автомобиллар.
Транспорт автомобиллар бир неча типга бўлинади.
1.Енгил автомобиллар.
2. Автобуслар.
3. Юк автомобилар.
Махсус автомобиллар - маълум турдаги ишларни бажариш учун мўлжалланган мослама, қуроллар ва қурилмалар билан жиҳозланган. Бундай автомобилларга - автокран, автовишка, ёнилғи ташувчи, ўт ўчирувчи, сув сепувчи автомобиллар киради. Бу автомобиллар транспорт автомобилларининг кўриниши ўзгартирилган моделларидан иборат бўлади.
2. қўлланиладиган ёқилғи турига кўра автомобиллар 2 хил бўлади.
1.Суюқ ёқилғида ишлайдиган автомобиллар (бензин, диэел ёқилғиси).
2. Газсимон ёқилғида ишлайдиган автомобиллар (сиқилган ва суюлтирилган
газ).
3. Йўл шароитига мослашишига кўра.
1. Нормал автомобиллар (Фақат орқа кўприклари етакловчи ГАЗ-53, ЗИЛ-130,
ВАЗ-2106).
2. Юқори ўтағон автомобиллар - ёмон йўлларда ва йўлсиз шароитларда
ишлашга мўлжалланган бу автомобилларда 2 ёки 3 ўқли бўлиб барчаси
етакловчи бўлади. (ВАЗ-2121: ГАЗ-66: ЗИЛ-133: Урал 377м: УАЗ-469Б).


Автомобилларни шартли равишда қуйидагича маркаланади.
Масалан: КАМАЗ-5410, ВАЗ-2101 Маркадаги ҳарфлар завод номини, биринчи рақам-автомобил класси иккинчи рақам-эксплутацион вазифаси учинчи ва тўртинчи рақамлар-автомобил моделини белгилашини билдиради.
II-3. Трактор ва автомобиллар - маълум даражада бир-бирига боғлиқ бўлган турли гуруҳдаги механизмлардан иборат мураккаб машинадир. Тракторлар қуйидаги асосий гуруҳларга бўлиб ўрганилади: Двигател, трансмиссия (куч узатмаси), юриш қисми, бошқариш механизмлари, иш ва ёрдамчи жиҳозлар.
Двигател-иссиқлик энергиясини механик энергияга айлантиради.
Трансмиссия-двигателни буровчи моментини етакловчи ғилдиракга (юлдузчага) узатувчи ҳамда етакловчи ғилдиракларнинг
айланиш тезлиги ва йўналишини ўзгартирувчи механизм
йиғиндиларидан иборатдир.
Трансмиссия-тишлаштш муфтаси, қўшиш вали (оралиқ вал),
узатмалар қутиси, бош узатма, дифференциал (бошқариш механизми) ва
охирги узатмадан иборатдир.
Юриш қисми-етакловчи ғилдиракнинг айланма ҳаракатини тракторнинг илгариланма ҳаракатига айлантириш учун хизмат қилади.
Бошқариш механизмлари-юриш қисмларига таъсир кўрсатиб,
тракторнинг ҳаракат йўналишини ўзгартиради, уни тўхтади ва
қўзғалмас ҳолда тутиб туради.
Тракторнинг иш жиҳозлари гидравлик ўрнатиш системаси,
тиркама (прицеп) қурилмаси, қувват олиш вали (қОВ) ва юритма
шкивдан иборатдир.
Автомобиллар қуйидаги қисмларга бўлиб ўрганилади.
1. Двигател; 2. Шасси; 3. Кузов
Автомобил шассиси (трансмиссия, юриш қисми ва бошқариш механизмидан) иборатдир.


САВОЛЛАР:

1. 
   Трактор ва автомобияллар биринчи маротаба ким томонидан ихтиро қилинган.
   
2. 
   Трактор ва автомобиллар қандай хоссаларига кўра таснифланади.
   
3. 
   Асака аятомобил заводидан қандай маркадаги автомобиллар ишлаб чиқарилада ва уларнинг техникавий тавсифномасини тушинтиринг.
   
4. 
   Америка "Кейс" фирмаси ишлаб чикарган "Магниум" тракторининг тавсифномасини тушунтиринг.
   
5. 
   Тракторнинг тортиш кучи нима ва улар кандай синфларга бўлинади.
   
6. 
   Пахтачиликда қўлланиладиган тракторларни техник тавсифномасини тушинтиринг.