Tasdiqlayman” O’quv ishlari bo’yicha prorektor Xodjaniyozov. S. U

Amaliy topshiriqlarni bajarishga asoslangan tekshirish. Amaliy harakatlar (sport, mehnat harakatlari)ning to’g’riligini kuzatish yoki olingan natijalarga tayanishdan iborat bo’ladi. Tekshirishning bu shaklidan o’quvchilarning tabiiy fanlar bo’yicha bilimlarini hisobga olishda keng foydalaniladi.
Uy vazifalarini tekshirish. O’quvchilarning o’zlashtirishini nazorat qilish uchun ular tomonidan uyga berilgan vazifalarning bajarishlarini tekshirish katta ahamiyatga ega. Uy vazifalarini tekshirish o’qituvchiga o’quvchilarning o’quv faoliyatiga bo’lgan munosabatini, o’rganilgan materialni qanchalik egallaganligini, uy vazifalarini bajarishdagi mustaqillik darajasini aniqlashga imkon beradi.
Shkalalash. Aniq jarayonlarni raqamlar tizimi yordamida modellashtirish. Uning turli uslublari sifat tavsiflarini miqdoriy o’zgarishlarga aylantirishga yordam beradi.
Test. Aniq maqsad asosida muayyan holat darajasini sifat va miqdoriy ko’rsatkichlarda belgilashga imkon beruvchi sinov vositasi.
Pedagogik amaliyotda testning bir qator afzalliklari ko’zga tashlanadi. Ular quyidagilardir: 1) nazorat uchun vaqtning kam sarflanishi; 2) nazariy va amaliy bilim darajasini ob’ektiv sharoitda aniqlash imkonining mavjudligi; 3) bir vaqtda ko’p sonli o’quvchilar bilan nazoratni tashkil etish mumkinligi; 4) bilim natijalarining o’qituvchi tomonidan qisqa muddatda tekshirilishi; 5) barcha o’quvchilarga bir xil murakkablikdagi savollar berilib, ular uchun bir xil sharoitning yaratilishi.
O’quvchilar bilimini baholashning besh balli tizimining eskirganligi, zamon talablariga javob bera olmagani uni reyting tizimi asosida baholash uslubi bilan almashtirishni taqozo etdi.


4. O’qitish natijalarini tekshirishda uch darajali tetslarni ishlab chiqish yo’llari.

Ma’lumki, ta’lim-tarbiya jarayonini tashkil etish saviyasini nazorat qilishda talabalarning bilim, ko’nikma va malakalarni o’zlashtirish darajasini namoyon qilish juda muhimdir. Odatda, talabalar tomonidan o’quv axborotlarni chuqur o’zlashtirish sifati tajribani mustaqil egallab olish (o’zlashtirish) sifati, pirovard natijada ulvar tomonidan amalga oshriladigan faoliyat sifati o’zlashtirish (faoliyat) darajasini xarakterlay oladi. Ushbu nuqtai nazardan leksiya, seminar, amaliy mashg’ulotlarda talabalarga beriladigan o’quv axborot (tajriba)larni ular tomonidan qay darajada o’zlashtirilganligi haqida har bir professor-o’qituvchi aniq tasavvurga ega bo’lishi zarurligini tushunish qiyin emas. Ba’zan, talabani darsda o’rgangan ob’ektini tanishini yoki uni topib olishini o’zi kifoya qilsa, boshqa bir holatda esa, u ushbu ob’ekt haqida batafsil gapirib berishi lozim bo’ladi. Uchinchi holatda talabani ushbu ob’ektda amaliy faoliyatni samarali amalga oshirish talab etilsa, keyingi holatda esa talabadan bu ob’ektni ijodiy ravishda takomillashtira oladigan qobiliyatni shakllanganligini taqozo etishi mumkin. Yuqorida bayon qilinganlarga asoslanib quyida o’zlashtirish darajalarining har birini tahlil qilishga o’tildi. O’zlashtirish darajalari rivojlanish bosqichlarini shu yo’sinda qarab chiqish, 1- ,2-,3-, 4-o’zlashtirish darajalari bo’yicha test topshiriqlarini ishlab chiqishda juda muhimdir.