Tashqi sekretsiya bezlari: so’lak, ichak devori, oshqozon devori, sut, yog’, ko’z yoshi bezlari

SEKRETSIYA
BEZLARI


TASHQI SEKRETSIYA BEZLARI:SO’LAK, ICHAK DEVORI, OSHQOZON DEVORI, SUT, YOG’, KO’Z YOSHI BEZLARI.




ICHKI SEKRETSIYA BEZLARI:QALQONSIMON, QALQON OLDI, GIPOFIZ, EPIFIZ, AYRISMON BEZLAR.

ARALASH BEZLAR
OSHQOZONOSTI,
JINSIY BEZLAR, JIGAR.

KASALLIKLAR (SEKRETSIYA BEZLARIDAN)

TIROKSIN YETISHMAGANDAyosh bolalarni o’sishi, aqliy va jismoniy rivojlanishi juda sekinlashib,KRETINIZM xastaligi paydo bo’ladi.
Katta yoshdagi odamlarda bez faoliyati pasayib tiroksin kam ishlab chiqarilishing kamayishi MIKSIDEMANI paydo qiladi.Bu kasallikda moddalar almashinuvi sekinlashib,nerv sistemasi qo’zg’alishi pasayadi,qovoqlar shishib ketadi,ayrim hududlarda suv tarkibida yod yetishmasligi tufayli qalqonsimon bez yiriklashib,bo’yinda shish paydo bo’ladi.ENDEMIK BUQOQ deb ataladigon bu kasallikni oldini olish uchun oshtuziga yod qo’shib istemol qilinadi.
TIROKSIN KUCHAYGANDAorganizda moddalar almashinuvi kuchalib,nerv sistemasi qo’zg’aluvchanligi ortadi va kishi ozib ketadi.BAZEDOV KASALLIGI deb ataladigon xastalikda ko’pincha kasal odamning ko’zlari chaqchayib ketadi,kasallikni davolashda qalqonsimon bez funksiyasini pasaytiradigon preparatdan foydalaniladi.
TIROKSIN BIMUNCHA KUCHAYGANDA qizlar balog’atga yetishi davrida qalqonsimon bez birmuncha kuchayib TIREOTOKSIKOZ xastaligining kelib chiqadi,yengil alomatlari:tez jahl chiqishi,uyqusizlik,ishtahaning pasayishi,terlash paydo bo’lishi ortadi,suyaklar yumshab,deformatsiyaga uchraydi.Nerv muskul sistemasi qo’zg’aluvchanligi pasayib tana muskullari bo’shashadi,odam holsizlanib,tez charchaydigon bo’lib qoladi.Paratgarmon qonda D vitamin bo’lganida sintezlanadi.
PARATGARMON PASAYGANDAQonda kalsiy miqdori kamayib,nerv-muskul qo’zg’aluvchaligi ortadi,qovoq lablar pirpirab qo’llar qaltiraydi, TETANIYA(tutqanoq) sodir bo’ladi.
SOMATOTROP GARMONI KO’P ISHLAB CHIQARILGANDAKatta yoshdagi odamlarda panja suyaklarining yo’g’onlashib, til va burun tez o’sishi yani AKROMEGALIYA ga olib keladi.Bezning ADRENOKORTIKOID garmoni buyrakusti bezi,TIREOTROP garmoni qalqonsimon bez,GONADOTROP garmoni jinsiy bezlar ishini boshqaradi.
TIMOZIN GARMONI FUNKSIYASI BUZILGANIDABarvaqt balog’atga yetish(8-10)yoshda soqol chiqish,ko’krak bezlari rivojlanishi) kuzatiladi.TIMOZIN GARMONI limfositlar hosil bo’lishini kuchaytiradi.
ANDROGEN VA ESTROGEN jinsiy bezlar faoliyatini kuchaytirad, buyrak ustki bezi shish kasalligida jinsiy gormonlar ishlab chiqarilishi kuzatilib yosh bolalarda erta balog’atga yetish kasalligi kuzatiladi.\
ADRENALIN GORMONI ORTIB KETSA yurak urishi tezlashadi, nafas olish tezlashadi, qon tomirlar toriyib, qon bosimi ortadi, glukogennig glukozaga aylanishi yani uglevod almashinishi tezlashadi.\
INSULIN GORMONI ORTGANDA VA PASAYGANDA hujayrada glikogen sarfi oshadi,glikogen sintezi tezlashadi, qondagi glukoza miqdori kamayadi, qon bosimi pasayd. Insulin yetishmaginida qonda qand miqdori oshib, QANDLI DIABET kasalligi kelib chiqadi.
TUZUVCHI: AZIZBEK AHMADJANOV @nervisurgery
ыфчысычячлвсщыщлщaxslcpkdsp[