|
Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti
Kompyuter Injiniring Fakulteti
Kompyuter tarmoqlari
Laboratoriya ish
Bajardi: Arzigul Nazarbaeva
Guruh: 021 – 20 – guruh
Tekshirdi: Karimov A.
TATU – 2023
13 - variant
Laboratoriya ishi №3
Mavzu: Marshrutizatorning asosiy koʻrsatkichlarini sozlash
Ishdan maqsad: Marshrutizatorlar asosida tarmoqni loyihalash va sozlash koʻnikmasini hosil qilish.
Nazariy qism
Marshrutizator ( router) – bu ikki va undan ortiq turli xildagi tarmoqni bir-biri bilan bogʻlab beruvchi qurilmadir. Bu qurilma biror bir portga kelib tushgan paketni qayta ishlab, xotirasida mavjud jadvaldan qabul qiluvchini qaysi portda ekanligini aniqlab, soʻngra shu port orqali uzatadi.. Marshrutizator dastur va qurilma koʻrinishida boʻladi.
Dastur koʻrinishidagi marshrutizator oddiy shaxsiy kompyuterga oʻrnatilgan va unga ikkita turli tarmoq ulangan boʻladi. Bu koʻrinishdagi marshrutizator bizdan ortiqcha mablagʻ talab qilmasada, ishonchli hisoblanmaydi. Chunki kompyuterni har doim ham yoqigʻ holatda saqlab boʻlmaydi. Shuning uchun ham qurilma koʻrinishidagi marshrutizatorlar afzaldir. Eng sodda routerda, kamida 2 ta port mavjud boʻladi. Biri WAN port hisoblansa, ikkinchisi LAN port hisoblanadi. WAN portga turli tehnologiyalarga mansub tarmoq – xDSL, Frame Relay, ATM va boshqa kabilar ulanishi mumkin. LAN portga Ethernet texnologiyasiga tegishli tarmoq ulanadi. Hozirgi kunda router ishlab chiqaruvchi firmalar soni kundan kunga koʻpayib bormoqda. Cisco, Huawei, ZTE, Tenda, Zyxell, Fast, Telmax va boshqalar shular jumlasidandir.
Endi routerning ishlash prinsipini koʻrib chiqsak. Siz honadoningizga oʻrnatadigan ADSL modemlar ham router hisoblanadi WIFI marshrutizatorlar. Bu modemlar koʻpi bilan 10 Mbit/s tezlikni koʻtarib bera oladi. Ammo hozirgi abonent liniya tarmoqlari bu tezlikni koʻtarmaydi. Boshqariladigan marshrutizatorlar nafaqat ikki tarmoqni bir biri bilan bogʻlab beradi, balki sizning lokal tarmogʻingizni tashqi hujumlardan himoya vazifasini ham bajarib beradi. Ularda tarmoq ekrani – firewallar mavjud boʻlib, ular yordamida sizning tarmogʻingizga ruhsatlarni berishi mumkin.
Router marshrutizasiya jadvaliga asoslangan holda ishlaydi. U ikki hil koʻrinishda boʻladi:
Dinamik marshrutizasiya va Static marshrutizasiya. Dinamik marshrutizasiya, koʻrinishidan qulay, uni sozlash shart emas. U oʻziga ulangan barcha qurilmalar togʻrisida ma’lumotni saqlaydi. Vaqti – vaqti bilan tarmoqqa paketlar joʻnatib turadi va ulardan qaytgan javob orqali tarmoqni hotirasida saqlaydi. Ammo bu routerni koʻproq ishlashiga sabab boʻladi (yuklama koʻpayadi). Havsizklik jihatda ham mukammal deb boʻlmaydi. Statik marshrutizasiya esa tarmoq havfsizligining barcha talablariga javob beradi. Shu bilan birga statik router tarmoq administrator tomindan sozlamalar buyrigʻi kiritilib tarmoqming barcha imkonyatlari quriladi.
Laboratoriya ishini bajarish tartibi
Laboratoriya ishini bajarish uchun dasturdan foydalangan holda kerakli boʻlgan tarmoqni loyihalab olish kerak boʻladi.
Quyidagi rasmda sodda holdagi tarmoq misol keltirilgan tarmoq uchun bir nechta kopmyuter, switch, server axborot uzatuvchi kabellar va eng asosiysi router qurulmasi asosida loyihani amalga oshiriladi. Barcha qurulmalar kabellar orqali ulangan.
Kerakli routerni sozlash uchun ushbu router hususiyatlari oynasiga kiriladi. Sozlamalar rejimiga oʻtgandan soʻng bir nechta buyruqlar ketma-ketligini kiritish lozim.
Shu bilan birga biz routerni chap tomonni LAN tarmoq desak, oʻng tomonini Internet tarmogʻi desak LAN tarmogʻimizni Internet tarmogʻiga bogʻlashimiz uchun router eng katta manba hisoblanadi.
6.1-rasm. Sozlamalar oynasi
Routerga kirib sozlamalr rejimidan routerni chap va oʻng tomonidan kelgan interfeys portlari yoqiladi va shu inerfeyslarga Gateway IP adresi beriladi.
Kiyingi kiritadigan buyruqlar LAN tarmoq tamondagi foydalanuvchilarga yanada qulaylik tugʻdirish maqsadida routerda DHCP protokolining buyruqlari kiritiladi. DHCP bu LAN tarmogining foydalanuvchilariga avtomatik tarzda IP addres ketma-ketlikda berishi tushuniladi.
D HCP prtokoli kiritib olingach, foydalanuchini kompyuteri aftomatik tarzda IP address olganini koʻrish uchun “Desktop” boʻlimiga oʻtiladi.
Routerga komandalarni kiritilgandan soʻng LAN tarmoq bilan Internet orasida olaqa borligini, foydalanuvchi kopyuteridan paket yuborish orqali tekshirib koʻrish mumkin.
Foydalanuvchi kompyuteridan paket yoborilib swichdan, routerdan oʻtib serverga yetib borib, yana paketning qaytib kelish holati quydagi rasmlarda koʻrsatilgan.
Paket yuborilish holati
Paketning qabul qilinishi
Paketning qayta aloqasi
Do'stlaringiz bilan baham: |
