Технический проект

Ta'minot turlariga qo'yiladigan talablar

• Tizim turiga qarab, talablar
• matematik,
• axborot,
• lingvistik,
• dasturiy,
• texnik,
• o’lchovshunoslik,
• tashkiliy,
• tizimni ta'minlashning uslubiy va boshqa turlariga nisbatan keltiriladi.

• Tizimning matematik ta'minoti uchun talablar

• Misol :
• Berilganlarni shifrlash/shifrlash uchun ishlatiladigan mate-matik usullar va algoritmlar, shuningdek ularni amalga oshiradigan dasturiy ta'minot O’zbekiston Respublikasining davlat organlarida foydalanish uchun vakolatli tashkilotlar tomonidan tasdiqlanishi kerak.

• Tarkibi, qo'llanilishi (cheklanishi) va usullari, matematik usullar va modellar tizimida foydalanish, ishlab chiqilishi kerak bo'lgan namunaviy algoritmlar va algoritmlarga qo'yiladigan talablar.

• Tizimning axborot ta'minotiga qo'yiladigan talablar

• Tizimni axborot ta'minoti uchun quyidagi talablar qo'yiladi: 1) tizimda berilganlarni tashkil etishning tarkibi, tarkibi va usullari; 2) tizim tarkiblari o'rtasidagi axborot almashinuviga; 3) qo’shni tizimlar bilan axborot muvofiqligi; 4) korxonada faoliyat ko'rsatayotgan va ro'yxatga olingan respublika, tarmoq klassifikatorlari, yagonalashgan hujjatlar va klassifikatorlardan foydalanish bo'yicha; 5) berilganlar bazasini boshqarish tizimlarini qo'llash; 6) tizimda berilganlarni yig'ish, qayta ishlash, uzatish va berilganlarni taqdim etish jarayonining tuzilishiga; 7) tizimning elektr ta'minotida baxtsiz hodisalar va muvaffaqiyatsizliklar yuz berishidan berilganlarni himoya qilish; 8) berilganlarni boshqarish, saqlash, yangilash va qayta tiklash; 9) texnik vositalar tomonidan ishlab chiqarilgan hujjatlarga huquqiy kuch berish tartibi (ГОСТ 6.10.4 ga muvofiq).

• Tizimning axborot ta'minotiga qo'yiladigan talablar

• Tizimda berilganlarni tashkil etishning tarkibi, tarkibi va usullari texnik dizayn bosqichida aniqlanishi kerak.
• Berilganlarni saqlash zamonaviy relatsion yoki BBBT asosida amalga oshirilishi kerak. Berilganlar yaxlitligini ta'minlash uchun BBBT ning o'rnatilgan mexanizmlari qo'llanilishi kerak.
• BBBT vositalari, shuningdek, ishlatiladigan operatsion tizimlarning vositalari tizimda qayta ishlangan axborotni hujjatlashtirish va qayd etishni ta'minlashi kerak.
• Berilganlar bazasi strukturasi saqlangan va qayta ishlangan beril-ganlarni O’zbekiston tasniflagichlariga (ular mavjud bo'lgan joylarda) muvofiq kodlashni qo'llab-quvvatlashi kerak.

• Tizimning axborot ta'minotiga qo'yiladigan talablar

• Berilganlarga kirish faqat vakolatli foydalanuvchilarga ularning rasmiy vakolatlarini hisobga olgan holda, shuningdek, so'ralgan berilganlarning toifasini hisobga olgan holda berilishi kerak.
• Berilganlar bazasining tuzilishi tizimning berilganlar bazasida mavjud bo'lgan berilganlarning bir martalik to'liq tushirilishini istisno qiladigan oqilona tarzda tashkil etilishi kerak.
• Axborotni saqlashni ta'minlaydigan texnik vositalar zamonaviy texno-logiyalardan foydalanishi kerak, bu esa berilganlarni saqlash ishonchliligini oshirish va jihozlarni tezkor almashtirish imkonini beradi (tarqatilgan ortiqcha berilganlarni yozish/o'qish, aks ettirish, mustaqil disk massivlari, sinflash).
• Tizim ma'lumotlarni zaxiralash va tiklashning maxsus quyi tizimini o'z ichiga olishi kerak.
• Tizimni loyihalash va tarqatishda siz allaqachon ishlaydigan axborot tizimlaridan to'plangan ma'lumotlardan foydalanishni ko'rib chiqishingiz kerak. Faoliyat ko'rsatuvchi axborot tizimlarining ro'yxati ushbu hujjatning 3 bo'limida keltirilgan.

• Tizimning lingvistik ta'minoti bo’yicha talablar

• Misol:
• Foydalanuvchi bilan hamkorlikni tashkil qilish uchun tizimning barcha dasturiy ta'minotida oz’bek/rus tilidan foydalanish kerak.

• Yuqori darajadagi dasturlash tillari tizimida, foydalanuvchilarning o'zaro aloqalari tillari va tizimning texnik vositalaridan foydalanish talablari, shuningdek, berilganlarni kodlash va dekodlash, berilganlarni kiritish va charish tillariga, berilganlarni manipulyatsiya qilish tillariga, mavzuni (avtomatlashtirish ob'ektini) tavsiflash vositalariga, muloqotni tashkil qilish usullariga qo'yiladigan talablar.

• Tizim dasturiy ta'minotiga qo'yiladigan talablar

• Misol :
• Tizimni loyihalash va ishlab chiqishda server va ish stantsiyalari uchun oldindan sotib olingan dasturiy ta'minotdan maksimal darajada samarali foydalanish kerak. Dasturiy ta'minot va dasturiy ta'minot kodlari kutubxonalarini ishlab chiqishda ishlatiladigan keng tarqalgan bo'lishi, ommaviy bo'lishi va sanoat miqyosida ishlatilishi kerak. Asosiy dasturiy platforma MS Windows operatsion tizimi bo'lishi kerak.

• Sotib olingan dasturiy vositalar ro'yxatini, shuningdek talablarni o'z ichiga oladi : 1) foydalanilayotgan SVT va operatsion muhitdan dasturiy vositalarning mustaqilligiga; 2) dasturiy vositalar sifatiga, shuningdek uni ta'minlash va nazorat qilish usullariga; 3) yangi ishlab chiqilayotgan dasturiy vositalarni algoritmlar va dasturlar fondi bilan kelishish zarurligiga qarab.

• Texnik ta'minotga talablar

• Misol :
• Tizimning texnik ta'minoti federal agentlik organlarida mavjud bo'lgan texnik vositalardan maksimal va samarali foydalanishi kerak. Kompleks tarkibida quyidagi texnik vositalar bo'lishi kerak : – berilgan bazasi serverlari; – dastur serverlari; – hisobotni shakllantirish tizimi serveri; – veb-server; – kompyuter foydalanuvchilari; – kompyuter administratorlari.

• 1) tizimda foydalanishga ruxsat etiladigan texnik vositalar, shu jumladan texnik vositalar komplekslari, dasturiy-texnik komplekslar va boshqa butlovchi buyumlar turlariga; 2) tizimning texnik ta'minoti vositalarining funktsional, konstruktiv va operatsion xususiyatlariga.

• Texnik ta'minotga talablar

• Berilganlar bazasi serverlari muvaffaqiyatsiz klasterga qo'shilishi kerak. Dastur serverlari yukni muvozanatlash bilan klasterni tashkil qilishlari kerak.
• Berilganlar bazasi serverlari, dastur serverlari va hisobot berish tizimining serverlari kamida 100 Mbit tarmoqli kengligi bilan bitta mahalliy tarmoq bilan birlashtirilishi kerak.
• Berilganlar bazasi serverlarining texnik xususiyatlariga qo'yiladigan talablar:
• – Protsessor – 2 х Intel Xeon 3 ГГц;
• – RAM miqdori – 16 Гб;
• – Disk kichik tizimi – 4 х 146 Гб;
• – IDevice qurilmasi (DVD-ROM);
• – Tarmoq adapter – 100 Мбит.

• Metrologik ta'minot talablari

• Misol :
• Tizimning tashkiliy ta'minoti tizimning avtomatlashtirilgan va unga bog'liq bo'lmagan avtomatlashtirilgan funktsiyalarini amalga oshirishda xodimlarning o'ziga Yuklangan vazifalarini samarali bajarishi uchun etarli bo'lishi kerak. Buyurtmachi tomonidan mas'ul mansabdor shaxslar aniqlanishi kerak: – AC ma'lumotlarini qayta ishlash; – AC boshqaruvi; – AC axborot xavfsizligini ta'minlash; – AC xizmat xodimlari ishini boshqarish. Tizim bilan ishlashga shaxsiy kompyuterda ishlash qobiliyatiga ega bo'lgan, foydalanish qoidalari bilan tanish bo'lgan va tizim bilan ishlashga o'rgatilgan xodimlarga ruxsat berilishi kerak.

• Tashkiliy qo'llab-quvvatlash uchun talablar

• 1) tizimning ishlashida ishtirok etuvchi yoki ekspluatatsiyani ta'minlaydigan bo'linmalarning tuzilishi va funksiyalariga; 2) tizimning ishlashini tashkil etish va avtomatizatsiya ob'ekti xodimlari va xodimlarining o'zaro hamkorligi tartibi; 3) tizim xodimlarining noto'g'ri harakatlaridan himoya qilish.

• Uslubiy ta'minot talablari

• Axborot tizimini uslubiy ta'minlash uchun tizimning normativ-texnik hujjatlari tarkibiga qo'yiladigan talablar (uning ishlashi uchun ishlatiladigan standartlar, meyoriy, texnikalar, ko'rsatmalar va boshqalar).

Tizimni yaratish (rivojlantirish) bo'yicha ishlarning tarkibi va mazmuni

• "Tizimni yaratish (ishlab chiqish) ishlarining tarkibi va mazmuni" bo'limida ГОСТga muvofiq tizimni yaratish bo'yicha ishlarning bosqichlari va bosqichlari, ularni amalga oshirish muddatlari, ijro etuvchi tashkilotlarning ro'yxati, ushbu tashkilotlarning tizimni yaratishda ishtirok etishga roziligini tasdiqlovchi hujjatlarga havolalar yoki ushbu ishlarni bajarish uchun mas'ul shaxsni (mijoz yoki ishlab chiquvchi) belgilaydigan yozuv.