|
Tema: Ana tilinen bilim, kónlikpe hám tájiriybelerin tekseriw
Joba:
1. Tórt jıllıq baslawısh tálim «Ana tili» sabaqlarına sıpatlama.
2. Ana tili sabaqları. Sabaqqa ulıwma sıpatlama
3.Ana tili sabaqlarınıń túrleri hám qurılısı
Bilimlerdi ózlestiriwde didaktik talaplardan biri bilimlerdi oqıwshılar qanday ózlestirgenin úzliksiz tekserip hám bahalap barıw esaplanadı.
Tekseriw oqıwshılardıń bilim sapaların, qáliplestirilgen kónlikpelerden qanshellilik paydalanıwın anıqlawdı támiyinleydi. Bul, óz gezeginde, oqıwshılardıń jańa materialdı úyreniwge tayınlıǵın anıqlaw, sonıń menen birge, qollanılǵan metod hám usıllardıń natiyjelililigini bahalawǵa, jumıs metodlarına ayırım ózgerisler kirgiziwge múmkinshilik beredi. Tekseriw oqıwshılar ushın, birinshiden, duris formalastirilgan bilimlerdi bekkemlewge xızmet etedi, ekinshiden, jumıs sapasın jaqsılaydı, óz-ózin tekseriwdi o`siredi.
Mektep tájiriybesinde tekseriw awızsha hám jazba formada ámelge asıriladı; bilimlerdi kúndelik temaǵa tiyisli hám juwmaqlawshı tekseriw qollanıladı.
Baslawısh klaslarda ana tilinen bilim, kónlikpe, ilmiy tájriybeler awızsha hám jazba formada tekserilsede, bir ulıwma baha qóyıladı. Bunda oqıwshılardıń grammatikaliq anıqlıq, orfografiya qaǵıydaların biliwleri, sózdi hám gapti analiz ete alıwları, bilimlerdi jazba sóylewqa (diktant, bayan, shiǵarma) qollana alıwları esapqa alınadı. Oqıwshılar jazba islerdi qanday jazǵanlarin úzliksiz tekserip barıladı. Oqıtıwshı 1-klasta oqıwshılardıń barlıq jazba jumısları (úy hám klass jumısları ) n tekseredi. Basqa klaslarda jańa tema úyrenilgen dáwirdegi jazba islerdi tekseredi, basqa waqıtta tańlap tekseredi.
Bilimin tekseriw. Oqiwshilardiń bilimin turaqli túrde tekserip, oni aniqlap bariw-didaktikaliq talap bolip esaplanadi. Sonliqtan muǵallim oqiwshilariniń bilimin aniqlap otiriw mektep turmisinda qollanilip barilatuǵin oqiw ilajlariniń biri dep qaraydi. Baslawish qlasslardiń didaktikasinda tekseriwdiń úsh jolin kórsetedi.
Aldin ala tekseriw. Bul oqiw jiliniń basinda yamasa taza materialdi ótiw aldinda júrgiziledi. Bunda muǵallim tárepinen oqiwshilardiń biliminiń qansha tiyanaqliliǵi, endigi ótiletuǵin materiallardi qabil etiwge tayarliǵi qadaǵalanadi. Buni muǵallim eki maqset penen islewi tiyisli, birinshiden, qadaǵalawshimaqsette, sebebi, bunda muǵallim tárepinen balalardiń biliminiń qanday dárejede ekenligi aniqlanadi. Ekinshiden, úyretiw maqsetinde, sebebi muǵallim balalardiń bilimindegi kemshiliklerdi seziw menen birge, olardi tez dúzetiw, kemshiliklerin toliqtiriw múmkinshiliklerin qarastiradi hám ol ústinde jumis islep, balalardi kelesi jumis islewge tayarlaydi. Sonliqtan, aldin ala tekseriwdiń oqiw barisindaǵi áhmiyeti ulli, sebebi, jumistiń barisinda oqiwshilardiń iskerligin keltirip shiǵaramiz hám kemshiligin toliqtirip, keyin jumis islewge tayarlaymiz.
Kúndelikli tekseriw. Tekseriwdiń bul túri hár kúni oqiwdiń barisinda, oqiwshilardiń óz-betinshe islegen jumisiniń juwmaǵin kóriwde qollanilip bariladi hám tekseriwdiń jedelli túri bolip esaplanadi. Bunda da aldin ala tekseriwdey muǵallim óziniń aldina qadaǵalaw jasaw, úyretip bariw maqsetin qoyadi. Hár kúngi óz betinshe islep kelgen jumisin tekseriwde olardiń bilimi, kónligiwdi qalay meńgerip, oni óz isinde qollaniw jaǵdayin kóremiz hám ondaǵi ketken kemshilik bolsa, sol waqitta dúzettiremiz. Buǵan muǵallim menen barliq klass oqiwshilari da qatnasip otiradi. Al kúndelikli materialdi qalay meńgerip baratirǵanin, oni ózinshe qalay qollana aliwin da tekserip otiramiz. Bul tekseriwdiń qolaylisi oqiwshilardiń bilimin, kónligiwin sol waqitta kóremiz hám kemis bolsa sol waqitta dúzetip oǵan járdem etemiz. Bunday jaǵday oqiwshilardi belsene qatnastiradi da hám olardiń juwapkershiligin arttirip otiradi.
Juwmaqlawshi tekseriw. Buniń da tiykarǵi maqseti oqiwshilardiń qansha dárejede bilgenin, kónlikkenin aniqlaw. Bul belgili bir temanin oqip bolǵannan keyin yamasa shereklik material, yarim jilliq material, jilliq materiallardi ótip boliw menen júrgiziledi. Juwmaqlawshi tekseriw tek oqiwshi ushin ǵana juwapkerli bolip qalmay, al muǵallim ushin da juwapkerli bolip esaplanadi. Sonliqtan muǵallim hár bir tekseriw isine aldin ala tayarliq kóriw menen keliw talapqa juwap beredi.
Solay etip, balalardiń bilimin, kónligiwin tekseriw isi oqitiw jumisinda bilim beriw, tárbiyalaw funktsiyalarin óz ishine aladi. Tekseriw eki túrli awizsha, jazba túrdegi jol menen ótkeriledi. Soniń menen birge oqiwshilardiń barliǵin bir waqitta tekseriwimiz de, al jeke tekserip bariwimiz da múmkin. Buni muǵallim hár bir tekseriw jumisiniń aldina qoyilǵan maqsetine baylanisli shólkemlestiriwi múmkin.
Oqiwshilardiń bilimin bahalaw jollari.
Oqiwshilardiń bilimin bahalawdiń tárbiyaliq sipati ulli. Sebebi, oqiwshilardiń bilimin aniqlawdiń pedagogikaliq ta, metodikaliq ta áhmiyeti bar. Tárbiyaliq áhmiyeti sonnan ibarat, ol da bolsa oqiwshilardiń ózindegi intasiniń, uqibiniń, kónligiwiniń nátiyjesiniń bahasin kórip, oǵan qanaatlaniwshiliǵi qáliplesedi. Jáne de úlgeriw intasi kúsheyedi. Joldaslari, ata-anasi, muǵallimi aldinda oniń juwapkershilik sezimi artadi. Miynetine juwapkershilik sezimi artadi. Al metodikaliq áhmiyeti bolsa-muǵallim óz tárbiyalaniwshilariniń bilimin duris bahalaw maqsetinde hár qiyli tekseriw metodlarinan paydalanadi. Soniń menen birge oqiwshilardiń bilimin tekseriwdiń mámleketlik áhmiyeti de bar. Sebebi, hár bir mekteptegi oqiw-tárbiya jumisiniń juwmaǵi usi balalardiń duris úlgeriwin aniqlaw menen baylanisli. Muǵallimniń isi-balalardiń oqiw, úyreniw isiniń nátiyjesinen de kórinip otiradi. Sonliqtan oqiwshiniń miynetin ádil bahalaw usi baǵdardi názerde tutip islewi tiyis. Soniń menen muǵallim balalardiń bilimin, bilgenlerin bahalap otiriw-olardiń oqiw isine qatnasin duris basqarip otiriwǵa múmkinshilik beredi. Sebebi, muǵallim balalardiń jaǵdayiniń qanday ekenligin aniqlaydi hám keleshek jumis islewde soǵan súyenip otiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
