Termiz davlat universiteti botanika kafedrasi «biotexnologiya»

Anaeroblarni 
kulturalash 
usullari.
Ishni bajarish tartibi: 
Anaerob baktyeriyalarni suniy ozuqa muhitida o’stirish uchun 
kislorodsiz sharoit hosil qilish kerak. Buning uchun fizikaviy, ximiyaviy va biologik 
usullar qo’llaniladi. Anaerotsat yoki eksikatordan havoning bunday haydalishini 
pirogalol yordamida ximiyaviy yo’l bilan kislorodni biriktirish vositasida xosil qilish 
mumkin: biologik yo’l bilan Fortner usuli yordamida ya'ni kislorodsiz sharoitni aerob 
va anayrob baktyeriyalarni birga germetik yopiq petri kosachasida ekilganda xosil 
qilinadi. 
Birinchi kun
: Bakteriyalardan toza kultura olish uchun tekshiriluvchi matyerial Kitt. 
Tarotsi muhitli probirkaga ekiladi. Muhit ekishdan oldin suv xammomida 10-20 minut 
davomida (havoni kislorod aralashmasidan 
ajratish uchun qizdiriladi, so’
ng 
termotsatda 37 °C da o’tsiriladi). 
Ikkinchi kun:
Ekilma kuzatiladi, surtma tayyorlab Gramm usulida bo’yaladi. Musbat 
bo’lsa, muhitda loyqalanish, gaz pufakchalari va surtmada yirik sporali grammusbat 
tayoqchalar kuzatiladi. Toza kultura ajratish uchun Kitt - 
Tarotsi muhitidan material 
olib
, ilmoqchada birinchi petri kosachasiga - qonli agarga ekiladi va muhitning yuqori 
qismida shpatel bilan taqsimlanadi. Xuddi shu shpatel bilan material muhitga ikkinchi 
va uchinchi kosachaga alohida koloniya xosil qilish uchun suriladi. 
Uchinchi kun:
Chashkada o’tsirilgan koloniya lupa yordamida o’rganiladi va hosil 
bo’lgan koloniyani probirkaga solib, termostatga qo’yiladi. Aniqlanuvchi 
baktyeriyalarning morfologik, kultural va bir ximik xususiyatlari o’rganiladi. Kitta - 
Tarotsi muhiti anayroblarni kulturalashda univyersal muhit xisoblanadi. U qonli bulon, 
hayvon to’qima bo’lagidan iborat. Anaerob sharoit hosil qilish uchun muhit utsiga 
sterillangan o’simlik moyi quyiladi. 
a) Havoni haydash - kislorodni muhitdan mexanik yo’l bilan haydash. Buning uchun 
maxsus asboblar (anayrostatlar) yordamida - havo haydab chaqiriladi. 
b) Havo kislorodidan mexanik himoyalanish - Buning uchun Vinyal-Vaysen usuli 
qulay. 30 sm uzunlikdagi, 3-6 mm kenglikdagi shisha naychaning bir tomoni 
kapillyarga solinadi, boshqa tomoni esa paxtali probirkaga quyiladi va tekshirilayotgan 
matyerial ilitilgan agarga ekiladi. So’ng aralashtirilib, sterillangan trubaga solinadi. 
Aralashma 
kapilyarga 
quyiladi 
va 
truba 
termostatga 
quyiladi. 
v) Biologik usul - aerob va anaerob kulturalarni bir yerga ekish (Fortnyer usuli). 2 ga 
bo’lingan petrikosachasiga qalin qatlam qonli agarga ekiladi. Stirillangan skalpel bilan 
chashka o’rtasidan bo’linadi. 
Agarning birinchi yarmiga aerob, ikkinchi yarmiga anaerob kulturasi ekiladi. Chashka 
skalpel bilan to’ldiriladi va termostatga qo’yiladi. Avval kislorodga to’yingan aeroblar 
o’sib chiqadi, so’ng aeroblar o’sadi.