Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish sistemalarini loyihalash

Avtomatlashtirsh istemalarining exnik–iqtisodiy samaradorligi
Texnologik ob’ektlarni avtomatlashtirish ularning texnik iqtisodiy ko’rsatkichlarini 3-5%ga orttirib, maqsadga karatilgan mahsulotni olishda ko’p mexnat talab qilishlik darajasini ancha kamaytirishga (30-40%ga) olib keladi.
Ikkinchi tomondan uni amalga oshirish uchun kushimcha kapital mablaglar talab kilinadi. Masalan, kimyoviy va unga yakin sanoat tarmoqlarida avtomatlashtirishga ketadigan xarajatlar TOB qurilmalari tannarxining 35%ini tashkil etadi.
Avtomatik sistemalar (AS)ni joriy qilish samaradorligining asosiy ko’rsatkichi ularning uzini koplay olish muddati hisoblanadi.
T=(K+A)/E
Bu erda T-uzini koplash muddati, yil; K-AS ni joriy qilish uchun sarflanadigan kapital mablaglar , sum; A-joriy qilingan avtomatlashtirish qurilmalari tannarxidan ajratilgan amortizasion tulovlar, sum; E- shartli- yillik iqtisodiy samara, sum/yil.
Iqtisodiy samara avtomatlashtirish bo’yicha aniqlanadi:
E=(S1-S2)/P
Bu erda S1,S2-maqsadga karatilgan mahsulot birligining avtomatlashtirishdan keyin yillik ishlab chiqarish.
Kimyo korxonalari mahsuloti tannarxining asosiy bandi(50-80%) xom ashyo tannarxi ekanini hisobga olib, asosiy e’tiborini maqsadga karatilgan mahsulot birligiga to’g’ri keladigan xomashyo solishtirma sarfini pasaytiruvchi avtomatlashtirish vositalarini joriy qilishga karatish zarur.
Uzini koplash muddatining teskari kattaligi iqtisodiy samaradorlik koeffisienti E hisoblanadi:
E=1/T=(S1-S2)*P/(K+A)
Keltirilgan formulalar bo’yicha aniqlangan samaradorlik ko’rsatkichining qiymatlari normativ qiymatlar bilan takkoslanadi va natijaga asoslanib, Asni joriy qilishning maqsadga muvofiqligi haqida xulosa chiqariladi. Kimyoviy korxonalarda Asning uzini koplashini normadagi muddati taxminan uch yilni tashkil etadi.
Bog’lanishni tahlil qilish shuni ko’rsatdiki, birinchi bosqichda (K0-K1) iqtisodiy vositalar kompleksiga ozgina xarajatlar qilinganda iqtisodiy samaradorlik S1 tannarxiningortishi va oddiy boshqarish funksiyalarining avtomatlashtirilishining samaradorligi juda kichik bo’lganidan iqtisodiy samaradorlik manfaydir. Kapital mablaglarning ma’lum qiymatidan boshlab boshqarish vazifalari va masalalarini kengaytirish Asning samaradorligini keskin usishiga olib keladi, demak yanada takomillashgan texnika vositalarikompleksidan foydalanish hisobiga iqtisodiy samarani xam oshiradi. Takomillashtirishning bu bosqichida AS eng katta samara beradi. Bu bosqich uzok davom etmaydi. U kapital xarajatlarning bundan keyingi ortishi (K2-K3) Asni joriy qilishning iqtisodiy samaradorligini bunchalik keskin oshirmaydi;kapital xarajatlarning ma’lum qiymatidan boshlab, boshqarishning funksiya va vazifalarni bundan keyingi kengaytirish juda oz samara beradiki, natijada sistemaning iqtisodiy samaradorligi tusha boshlaydi. Bu boshqaruvning funksiyalari va vazifalarining takrorlanishi, texnologik xodimlariga beriladigan axborotning xaddan tashqari ko’pligi, ASning murakkabligi, demak ishonchsizligi, boshqarish funksiyalari avtomatlashtirish bilan tushuntiriladi, ularni fan va texnika rivojining erishilgan darajasida texnik personalga koldirish maqsadga muvofiq. K4 qiymatdan boshlab, texnik vositalar majmuasini murakkablashtirish ko’rsatilgan sabablarga kura iqtisodiy samaraning manfiy qiymatiga olib keladi.
Bog’lanishni tahlil qilish shuni ko’rsatdiki, xar bir BTO uchun eng ko’p iqtisodiy samara beradigan AS tanlab olish mumkin. Bunda kapital xarajatlar K3 ni tashkil etadi.

Технологик жараён ва жиҳозларнинг тавсифи

Қарши қуйиш мосламалари ва автоматик машиналар поябзалнинг пастки ва юқори қисмлари ва агрегатларини, шунингдек полимер материаллардан тайёрланган поябзал ёстиқчаларини ишлаб чиқаришда кенг қўлланилади. Полимер material аввал қиздирилган силиндрда пластиклаштирилади, сўнгра қисми (ёки маҳсулоти) қотиб қолган ёпиқ совитилган (термопластика учун) ёки қиздирилган (термопластика учун) қолипга солинади. Силиндр ва қолипнинг ҳарорати тартибга солинади ва полимер материалининг хусусиятларига қараб ўзгаради. Полимер материалларни босим остида қуйиш усули енг кенг тарқалган бўлиб қолди.
Тагликларни ишлаб чиқариш жараёни шаклланадиган бўшлиқни еритма билан тўлдиришга, сўнгра босим ва совутиш туфайли унинг сиқилишига асосланган.
Полимерни еритиш, пластиклаштириш ва дозалаш вақти-вақти билан ҳар бир аниқ маҳсулот учун доимий қуртларни айланиш частотаси билан амалга оширилади.
Теп гранулаларини қуйиш учун тайёрлаш. Иккинчи хом ашёни қўшиш.
Назорат: хом ашё бир хил ранг ва маркада бўлиши керак. Хом ашё қуруқ бўлиши керак.
Технологик стандартлар:
. Ҳаддан ташқари намлик бўлса, хом ашё қуритилиши керак.
. Бир хил ранг ва маркадаги қуруқ хом ашё сақлаш омборига қуйилади.
3. Гранулаларнинг ҳарорати (ТЕП) хона ҳароратига яқин бўлиши керак.
. Иккиламчи хом ашёнинг рухсат етилган таркиби 10% дан ошмайди.
. Бир жинсли аралашмали аралашма қуйиш машиналарининг бункерларига қуйилади.
Тагликларни қуйиш.
Назорат: машинанинг бункеридаги аралашмани яхшилаб аралаштириш керак.
Технологик стандартлар:
. Кастинг-бу технологик операциялар маълум бир кетма-кетликда бажариладиган даврий жараён:
a. полимерни еритиш ва дозалаш,
b.қолипларни ёпиш.
V. қолипга ташлаш.
d. қуйма пневматик пардозлаш.
g. босим остида таъсир қилиш (олдиндан босиш).
e. маҳсулотни совутиш даври.
g. қолипларни очиш.
h. маҳсулотларни чиқариш.
. Ишлатиладиган регенератнинг рухсат етилган миқдори 10-12% ни ташкил етади.
. Кастинг жараёни пластиклаштириш цилиндридаги белгиланган ҳароратга етгандан сўнг амалга оширилади.
Монолит материаллар учун-140-160 С. S.
Ғовак материаллар учун-120-140кўприкларкўпайтирилган.
Кастинг ҳарорати ишлатилган материалга қараб стандартлардан фарқ қилиши мумкин.
. Асосий қуйиш параметрлари қарши қуйиш машинасининг вақт релесига ўрнатилади:
A. қарши вақти.
b. олдиндан босиш вақти.
V. совутиш вақти.
Реленинг 2 та шкаласи бор:" N " ва "SS", бу ерда N-ўлчаш шкаласи (1-4), SS ўлчаш қиймати (10-99).
«N» «SS» = сек.
«1» --- 10 = 0.1 сек.
«2» --- 10 = 1сек.
«3» --- 10 = 10 сек.
«4» --- 10 = 60 сек.
Инъекция вақти тенг:
м/болалар, болалар ассортименти учун (ф.211Л559, 241213, 341213, Pina) - «N» = «3», «SS» = «20-30»;
аёллар ассортименти учун
ф.Аllа, Ида): - «N» = «3», «SS» = «55-65», (ф.S-942 - «N» =«3», «SS» = «10-15»).
Инъекция вақти услубга, тагликнинг ўлчамига ва ишлатилган материалга боғлиқ. Олдиндан босиш вақти услубга, тагликларнинг ўлчамига ва ишлатилган материалга қараб експериментал равишда танланади.
Совутиш вақти тенг
«N» «SS»
ф.211Л559 - «3» «70-80»
ф.241213, 341213, Pina - «4» «10-15»
ф.Аlla, Ида - «4» «50-60»
ф.Б-942 - «3» «25-30»

Совутиш вақти услубга, тагликнинг ўлчамига ва ишлатилган материалга боғлиқ.

. Қуйма тагликлар қолиплардан чиқарилади ва сифати назорат қилинади.
. Тагликлар ўлчам ва услубларга мувофиқ аравачаларга ётқизилган.
. Ешик клапанларини қолиплардан тўлиқ олиб ташлашни назорат қилиш керак.
Дизайнларнинг хилма-хиллигига қарамай, ҳар қандай даражадаги автоматлаштиришнинг қарши қуйиш машинасини инъекция боши блоки ва press қисмининг блоки билан ажратиш мумкин. Инъекция бош блокининг асосий механизмлари ва қурилмалари полимер материалини дозалаш учун мослама (гранулалар, кукун, лента, шнур ва бошқалар шаклида).); полимер материалини иситиш ва еритиш учун мослама; еритилган ёки юмшатилган каучук аралашмани қолипга қуйиш механизми. Матбуот қисми блокининг қурилмалари ва механизмлари-бу қаттиқ қисмлардан ва тайёр қисмни ёки маҳсулотни олиб ташлаш учун очилишдан иборат совутилган ёки иситиладиган қолип; тайёр қисмни ёки маҳсулотни қолип бўшлиғидан итариш механизми ёки мосламаси, қолип қисмларини ёпиш ва очиш механизми.
Ушбу механизмлар ва қурилмалардан ташқари, қарши қуйиш машиналарида циклнинг асосий параметрларини бошқариш учун ускуналар мавжуд (еритма ёки аралаш ҳарорати, қолип ҳарорати, инъекция ҳажми ва босими, цикл давомийлиги ва бошқалар.); драйвлар; иш хавфсизлигини таъминлайдиган ёрдамчи ускуналар ва қурилмалар (електр ва механик блокировка тизимлари ва бошқалар.); атроф-муҳит муҳофаза қилиш қурилмалар чоршанба.
Автоматлаштириш учун дастлабки объект СВИТ қарши тўқималарининг бирлиги ўзгартириш У 102 (Чехия) ҳисобланади.
СВИТ қуйиш мосламаси икки қисмли машина бўлиб, термопластик еластомердан тайёрланган тагликларни қуйиш учун мўлжалланган [1]. Ҳар бир бўлим мустақил ишлаши мумкин. Бу Parma еритмалар осонлик қолиб, сокет тўлдиради, шундай қилиб, моддий озиқлантириб.

1. 
   - расм-SVIT қуйиш мосламаси
   

1.1-расмда свит машинаси схематик равишда қуйидагича ишлайди. Екструдер 1 нинг иссиқлик камераларини керакли ҳароратга қиздириш учун машина олдиндан ёқилади. Кейинчалик, термопластикалар юклаш бункери 2 га тўлдирилади. Грануляция тўғридан-тўғри қурт механизми устига ўрнатилган юклаш воронкаларидан келади. Озиқлантириш зонасининг бошланиши полимернинг силлиқ оқишини таъминлайдиган қуртни кесиш тугаши билан ҳосил бўлади. Қуртнинг ҳар бир инқилоби билан қурт механизмининг овқатланиш зонасида қазиш бошланишидан олдин мос келадиган бундай миқдордаги гранулалар чиқарилади.
Чувалчангсимон тишли механизмларни фақат пластификациялаш силиндрида 150кўрсаткичлар С ҳароратга етгандан кейингина ишга тушириш мумкин. Електр двигател 4 томонидан бошқариладиган винт 5 ёрдамида термопластик elastomer екструдерда учта иситиш зонасидан ўтади, у ерда у ерийди ва пластиклашади. Бундай ҳолда, қолипнинг юқори 7 ва пастки 8 қисмлари С1 ёпилади. Тегишли тугмачалардан фойдаланиб, қолип сиқилади, шундан сўнг қуйиш жараёни бошланади, яъни қурт тишли ҳайдовчи ишга туширилади ва кўкрак бир вақтнинг ўзида очилади. Винт таъсирида қолипнинг пастки қисмидаги штуцер 9 ва қуйиш каналлари 10 орқали пластиклаштирилган термопластик elastomer қолипга киради, у ерда у маълум вақт босим остида сақланади. Қолипларда қарши қуйиш тагликларида қуйманинг автоматик учи пневматик датчик ёрдамида бажарилади. Қолипга ўрнатилган думалоқ ҳалқа шаклидаги кичик тешик, бу тешикнинг еритмасига етиб борганида, ўтиш сиқилган ҳавога ёпилади. Схемада босим ошади, бу микро калит ёрдамида мембрана орқали двигателнинг ишлашини дарҳол тўхтатади. Кастинг тугагандан сўнг, сиқилган ҳаво босими 0,03-0,05 Мпа қийматидаги босим ўлчагичга мувофиқ босимни пасайтириш станцияси ёрдамида ўрнатилади.
Олдиндан босиш билан бир вақтнинг ўзида қолипни совутиш бошланади. Ниҳоят, қолип С2 ни очади ва ишчи таглик ва дарвоза тизимида қотиб қолган термопластикани чиқаради. Совутиш пайтида термо-еластопластнинг қисқариши содир бўлади ва бу бир сониядан кам давом етадиган қўшимча пресслашни талаб қилади.
Олдиндан босиш вақти қуйма тагликнинг ўлчамига ва термопластик elastomer турига қараб ҳисобланади ва жадвалларга мувофиқ белгиланади. Винт температураси 0 дан 250 гача бўлган учта зонада тартибга солиниб туриладиўсиш.
Свит қуйиш қурилмасининг ишлаш соати 1.2-расмда кўрсатилган.

2. 
   - расм SVIT U-102 нинг соат диаграммаси
   

Свит қуйиш қурилмасининг техник хусусиятлари 1.1-жадвалда келтирилган.

1.1-жадвал-Свит қуйиш қурилмасининг техник хусусиятлари

Наименование показателей	Единицы измерения	Базисный вариант
Габаритные размеры агрегата: длина ширина высота	мм мм мм	1255 2175 2500
Площадь, занимаемая агрегатом	м^2	6,82
Количество секций	шт	2
Высота рабочего стола	мм	1100
Диаметр червяка	мм	60
Соотношение размеров червяка L:d		20
Размеры пресс-форм: ширина глубина высота	мм мм мм	300-440 400 5-110
Расстояние литника от основания (регулируемое)	мм	15-95
Масса агрегата	кг	2250
Производительность агрегата при использовании материала: - ПВХ - ТЭП	1/час 1/час	до 130 до 100
Потребность сжатого воздуха (при максимальной производительности)	м^3/час	до 35
Установленная мощность машины	кВт	31,5
Рабочая мощность машины	кВт	17
Мощность электродвигателей	кВт	2x9,5
Потребляемая мощность нагрева одного червяка	кВт	6
Регулируемая температура червяка	°С	0-250
Регулируемая температура пресс-формы	°С	0-150

1.2 технологик жараённинг бошқарув объекти сифатида тавсифи

Ушбу технологик жараённи автоматик бошқариш тизимини ишлаб чиқишда қуйидаги бошқарув даврларини ажратиш мумкин:
Екструдерда еритилган ҳароратни назорат қилишнинг 3 зонаси;
юкланиш сохасида термопластика даражасини қайд қилиш контури;
винтли айланишни бошқариш даври;
бўлиб, ҳарорат назорат қилиш електрон;
моғор ҳолатини бошқариш даври;
тайёр қисмнинг чиқариш механизмини бошқариш даври;
қолипларда еритма босимини бошқариш.
Екструдердаги еритма ҳароратини бошқариш даври екструдернинг бутун узунлиги бўйлаб термопластик еластомерни бир хил иситиш, еритиш ва пластиклаштиришни таъминлаши керак. Еритма ҳарорати 0-180 с ичида тартибга солиниши керак.
Юклаш бункеридаги термопластика даражасини рўйхатдан ўтказиш даври термопластика даражасини кузатиш учун зарурдир. Юклаш ҳонасидаги термопластикалар даражаси 200 мм бўлиши керак, бу параметрнинг паст қийматида тизим signal сигналини бериши ва кейин фавқулодда тўхтатиш дастурини бажариши керак.
Қолиб ҳароратини бошқариш даври иситиш жараёнини ва кейин иш цикли давомида қолипни совутишни тартибга солиш учун зарурдир. Қолип температурасини назорат қилиш чегаралари 0-150 с ни ташкил қилади.
Винтнинг айланишини бошқариш палласи сикл давомида винтнинг айланиш тезлигини бошқариш, критик вазиятларда сиклни автоматик равишда бажариш ва бу ҳақда операторга хабар бериш учун керак.
Қолипларнинг ҳолатини бошқариш даври қолипларнинг ҳолатини рўйхатдан ўтказиш ва циклнинг кейинги оқими учун рухсат бериш учун зарурдир.
Тайёр қисмни чиқариш механизмининг бошқарув даври цикл охирида тайёр қисмни автоматик равишда чиқариш учун зарурдир.
Цикл давомийлигини бошқариш тизими қуйиш жараёнининг барча босқичларини бошқариш учун зарур: еритмани қолипга қуйиш жараёни - 60 сониягача, олдиндан босиш-1 сониягача, совутиш - 360 сониягача. Шунингдек, жараённинг ҳар бир босқичининг давомийлиги параметрларини қўлда созлашни таъминлаш керак.
Бундан ташқари, тизимда баъзи бошқарув схемалари бўлиши керак.
Қолиплардаги ериш босимини назорат қилиш термопластикаларни қолипларга қуйиш жараёни тугаши ёки сиклнинг фавқулодда тугаши ҳақида signal бериш ва бу ҳақда операторга хабар бериш учун зарур. Қуйиш охиридаги қолипдаги еритма босими 2 Мпа га етади.
Фавқулодда вазиятларда циклни енг тез якунлаш ва операторни бу ҳақда хабардор қилиш учун ишлов бериш циклининг фавқулодда тугашининг турли контурлари зарур (1, 2, 3 зоналарда ҳароратнинг пасайиши; пневматик тизимдаги босимнинг пасайиши; сақлаш омборидаги донадор хом ашё даражасини назорат қилиш; қолипни тўсиш; совитиш ускунасининг ишдан чиқиши).

Объектнинг математик модели тавсифи

Пояфзалнинг пастки қисмини шакллантириш жараёнини юқори сифатли бошқариш учун термопластик elastomer бўйлаб ҳарорат екструдерда термопластик еластомерни термик ишлов беришнинг технологик қоидалари билан белгиланади. Аввало, екструдер бўйлаб ҳароратнинг бир текис кўтарилиши зарур, полимернинг қизиб кетишига йўл қўйилмайди, бунда екструдатнинг молекуляр тузилишининг емирилиши (емирилиш ҳодисаси) рўй бериши мумкин.
Екструдер бўйлаб термопластик еластомердаги ҳарорат майдонининг керакли тақсимланиши ҳар доим ҳам бир қатор сабабларга кўра барқарор бўлишини таъминлаш ва ундан ҳам кўпроқ таъминлаш мумкин емас. Биринчидан, чунки термопластик, унинг термофизик (махсус иссиқлик) ва реологик (ёпишқоқлиги) хусусиятлари жами давлат ўзгаришлар билан бирга екструдер иссиқлик ҳодисалар, мураккаблиги, шунингдек туфайли иссиқлик зоналари ва екструдер individual елементлар ўртасидаги иссиқлик ўзаро сифатида (девор, полимер ва чувалчанглар). Иккинчидан, иссиқлик енергияси термопластикага нафақат иситгичлардан киради, балки ички ишқаланиш натижасида термопластиканинг ичида ҳам ажралиб чиқади ва термопластиканинг реологик ҳолатига қараб ички иссиқлик чиқиши бир хил емас. Шунинг учун, фақат шу сабабли, екструдердаги иссиқлик жараёнларининг динамикасини ўрганиш учун жараённи математик моделлаштириш талаб етилади, айниқса иситгичлар сони аниқланганлиги ва шунинг учун ҳарорат майдонларини шакллантириш имкониятлари умуман чекланган ва айниқса йўқ қилиш ҳодисасини истисно қилиш нуқтаи назаридан.
Екструдердаги иссиқлик ҳодисаларининг мураккаблиги ва бир томондан полимер иссиқлик билан ишлов бериш жараёнида бузилишларнинг мавжудлиги ва бошқа томондан қолипланган қисмларнинг сифатига юқори талаблар, умуман екструдернинг чиқишидаги полимер ҳароратини барқарорлаштириш учун регуляторлардан фойдаланиш зарурлигини аниқлади
Регуляторларнинг ишлаши екструдерларнинг барча ишлаш режимларига, шу жумладан екструдердаги иссиқлик жараёнларининг динамикасига таъсир қилади. Юқоридагиларни ҳисобга олган ҳолда, екструдерда иссиқлик жараёнларини моделлаштириш ва регуляторлар билан биргаликда ишлашда ундаги иссиқлик жараёнларини моделлаштириш вазифалари жуда муҳимдир.
Екструдерда содир бўладиган жараёнларнинг математик моделини тасвирлашда бу жараённи термопластик elastomer, екструдер енгининг девори ва винтда содир бўладиган иссиқлик жараёнлари мажмуи деб қараш керак. Қуртнинг ҳар бир жойида содир бўладиган физик жараёнларнинг табиатига кўра у учта физик зонага бўлинади: юклаш зонаси-бу материалнинг еритилмаган қуруқ прессланган новда шаклида ҳаракатланадиган майдони; ўтиш зонаси-материалнинг ериши туфайли материалнинг енги билан алоқа юзасида еритма плёнка ҳосил бўладиган қисм, унинг баландлиги аста-секин ўсиб боради ва кейин материалнинг деярли бутунлай ериши содир бўлади; дозалаш зонаси-material ёпишқоқ ҳолда ҳаракатланадиган қисм давлат. Шунинг учун биз ҳар бир жараённи екструдернинг алоҳида зонасида кўриб чиқамиз.
Екструдерда иссиқлик шароитларини тартибга солиш муаммосини кўриб чиқиш бирлик елементларининг тенгламаларини тузишдан бошланади. Екструдернинг ҳар бир зонасида термопластик иситишнинг динамикаси шаклдаги тенглама билан тавсифланади

где T_ст.ср. - осредненная температура стенки гильзы экструдера;
Т_пл.ср. - осредненная температура полимера;
Т_пл.шн. - осредненная температура поверхности шнека;
Т_шн.ср. - осредненная температура шнека;
Т_пл.вх. - температура полимера на входе в i-ю тепловую зону.

бу ерда пи-полимернинг зичлиги;
P_i -полимернинг солиштирма иссиқлик сиғими;
_i-полимер билан тўлдирилган екструдернинг кўндаланг кесими
_i-майдони;
i- иссиқлик зонаси
- полимер massa оқим тезлиги;
_tп.ст.i-екструдер деворлари орқали иссиқлик узатиш коеффициенти коэффициент теплопередачи через стенки экструдера.

қаерда k_тп.шн.i -екструдер винт орқали иссиқлик узатиш коеффициенти:

Полимер, винт, деворларнинг иссиқлик узатишга таъсир коеффициентлари:




Екструдер енгининг деворидаги термал жараёнларнинг математик моделини қуришда биз деворнинг иссиқлик ҳолатига екструдер енгининг ташқи юзасида жойлашган иситгичлар, екструдер ичида ҳаракатланадиган термопластикалар, шунингдек қўшни зоналар деворларининг иссиқлик ҳолати таъсир қилади деб тахмин қиламиз.
Бундан ташқари, қуйидаги ҳолатларни ҳисобга олиш керак. Одатда, термал объектлар кечикиш таъсирига яқин таъсирга ега. Аммо, агар девор ва термопластик elastomer, термопластик elastomer ва винт ўртасидаги иссиқлик алмашинувини кўриб чиқишда термал жараёнлар икки йўналишда мумкин бўлса, у ҳолда иситгичлар ва девор ўртасида иссиқлик алмашинуви ҳолатида иссиқлик жараёнлари бир йўналишда тарқалади - иситгичдан деворга ва шунинг учун иссиқлик алмашинуви нет лаг таъсири янада аниқ ифода етилади. Шу муносабат билан иссиқлик жараёнлари динамикаси тенгламасига кечикиш функциясини киритиш керак. Кейин, юқоридагиларни ҳисобга олган ҳолда, екструдер енги деворидаги иссиқлик жараёнлари динамикасининг тенгламаси шаклга ега

бу ерда TCti-объектнинг вақт доимийси;
n.st.i - "иситгич-девор" қисмидаги объектнинг узатиш коеффициенти,
kn.ct.i. = 1 деб оламиз;
бу ерда Тcти-обжеcтнинг вак доимииси;
N. ст. i - "иситгич-девор" кисмидаги объектнинг узгариш коеффиcиенти,
танла.кнжакцидан
kn.cтi. 1 деб оламиз;

қани Цн.и-объектнинг вақт доимийси;пл.шн.и-полимер ва Parma орасидаги ўтказиш коеффициенти;шн.и-1, и-олдинги ва берилган иссиқлик зоналарининг Parma бўлимлари орасидаги узатиш коеффициенти (биринчи иссиқлик зонаси учун бу коеффициент нолга тенг);шн.и + 1, и-кейинги ва берилган иссиқлик зоналарининг Parma бўлимлари орасидаги узатиш коеффициенти;

п-Лаплас оператори.
Девор, термопластика ва шнур учун иссиқлик жараёнлари динамикаси тенгламаларига асосланиб, термал зонанинг математик моделини, сўнгра бутун екструдернинг математик моделини термал зоналар моделлари тизими сифатида қилиш мумкин.
Баъзи и-тҳ иссиқлик зонаси учун девор, термопластика ва Parma иссиқлик жараёнлар динамикасини тасвирлаб тенгламаларни бирлаштириб, биз иссиқлик зонаси моделини олиш:

Учта ўхшаш иссиқлик зонасига ега бўлган СР20 екструдерининг ишлашини таҳлил қилишда олинган експериментал маълумотларни ҳисобга олган ҳолда янада соддалаштириш билан биз екструдернинг иссиқлик зонасида ҳароратни автоматик бошқариш тизимининг математик моделини оламиз [

бу ерда Рc объектнинг вақт доимийси;

n.cf. объектнинг узатиш коеффициенти (иситгич-девор);
DTst.sr. - иссиқлик зонасида ўртача девор ҳароратининг оғиши;
УНИНГЖ-регуляторнинг чиқишида ток қийматининг ўзгариши;
цт-аниқ кечикиш вақти; ъ
(т) - бу объектга таъсир қилувчи умумий безовталик (оқим бузилиши, оқим бузилиши, автоматик бошқариш тизимининг математик моделининг нотўғрилигига тенг бўлган безовталик).
Шундай қилиб, бошқариш объекти (иссиқлик зонаси) нинг узатиш функцияси шаклга ега бўлади:

Келинг, (1.13) иборалар ёрдамида тахминий алмаштиришни амалга оширамиз ва бошқарув объектининг узатиш функциясининг тахминий ифодасини оламиз (1.14):


Тартибга солиш объектининг узатиш функциясига асосланиб, тизимнинг инерциясини камайтириш учун ПД ёки ПИД регуляцияси қонунига ега регулятор керак деб айтишимиз мумкин (чунки инерцияни камайтириш учун дифференциал компонент керак). Пид регуляцияси қонуни билан регуляторни ишлатиш яхшироқдир, чунки у апериодик компонентнинг пайдо бўлиши туфайли яхшироқ аниқликни таъминлайди.
Автоматик бошқарув тизимини ҳисоблаш пайтида тартибга солиш қонунини аниқлаштириш ва регуляторнинг optimal созламаларини аниқлаш амалга оширилади.