Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

’

, m

’

, va a

’

 bo’ladi. F = F

’

;m= m

’

;a= 

a

’

 bo’lganligi tufayli, Nyutonning ikkinchi qonuni F = F

’

=ma yoki 

F

 ‘

=m

’

a

’

 kabi ifodalanadi. Bundan Nyuton qonunlari barcha inersial 

sanoq sistemalarida o’rinli bo’lishi kelib chiqadi. 

 

 

 

---

Galileyning nisbiylik prinsipi umumiy holda quyidagicha ta’riflash 

mumkin: 

 

Barcha inersial sanoq sistemalarida hamma mexanik jarayonlar 

bir xilda kechadi. 

 

Yuqorida 

aytilganidek

, to’g’ri chiziqli tekis harakatlanayotgan 

sistemalarda Nyuton qonunlari o’rinli bo’ladi. Agar sanoq sistemasi 

egri chiziqli yoki tezlanish bilan harakatlanayotgan bo’lsa-chi?Bunday 

sistemalar noinersial sanoq sistemalari deyiladi. Tezlanish hosil 

bo’lish sababi – bu kuch. Demak, Nyutonning ikkinchi qonunidan 

foydalanish uchun jismga boshqa jismlar tomonidan tasir qilayotgan 

kuchlar birgalikda inersiya kuchini kiritamiz. Inersiya kuchi jismga 

boshqa jismlar tomonidan emas, balki sanoq sistemasi tezlanish bilan 

harakatlanishi tufayli ta’sir qiladi. Аylаnuvchi sаnoq tizimidаgi jismgа 

Fm.q 

dаn tаshqаri Koriolis

 

 

inersiya kuchi deb аtаluvchi kuch hаm tа’sir qilаdi. U holda 

Nyutonning ikkinchi qonuni quyidagi