The introduction of the integrated technology to primary education

НамДУ илмий ахборотномаси - Научный вестник НамГУ 2020 йил 1-сон

 

322 

 

 

 

qo`llashda muhim sanaladi. 

8. 

Integratsiyalashgan 

texnologiyada 

qo`shimcha axborotlardan foydalanish. 

Bunda  o`quvchi  asosan  darsda 

olgan  bilimlarini  tashqi  ma`lumotlar 

bilan  bog`lay  bilishi  zarur.  Qo`shimcha 

axborotlar  manbaiga  turli  adabiyotlar, 

entsklopediyalardagi 

ma`lumotlar, 

lug`atlar, jurnal, g`unchalar kiradi.  

2-rasm. O`quvchilarning mustaqil va ijodiy fikrlashida bilimning shakllanish  tartibi 

Xullas,  ta`limni  texnologiyalar  asosida  amalga  oshiriladigan  dars,  ma`lum 

maqsadlarga  asosan  amalga  oshirilishi  zarur.  Integratsiyalashgan  jarayonni  ya`ni 

fanlararo aloqaning o`ziga xos maqsadlaridan kelib chiqqan  holda  darslarning harakterli 

xususiyatlari va ularga qo`yiladigan talablar mavjud.  

Dars–bevosita o`qituvchining rahbarligida o`quvchilar guruhi bilan olib boriladigan 

ta`lim-tarbiya jarayoni bo`lib, ayniqsa boshlang`ich sinflarda o`quv ishining asosini tashkil 

etadi. (3-rasm) 

O`qituvchi integratsion ya`ni uyg`unlashgan mashg`ulotlarni o`tishda quyidagilarni 

e`tiborga olishi lozim 

  

Har 

bir 

dars 

muayyan 

maqsadg

a 

yo`naltiri

lishi 

va 

puxta 

rejalashti

rilishi 

zarur.  

Predmetl

ar 

aro 

aloqaga 

oid 

tanlanga

n 

qo`shimc

ha 

materiall

ar 

o`tiladiga

n  mavzu 

bilan 

mantiqiy 

bog`lanis

hi shart.  

 

O`tiladig

an mavzu 

bo`yicha 

tanlanga

n  o`quv 

materiall

ari 

harakteri

ga  ko`ra 

dars  turi, 

o`qitish 

usullarig

a 

muvofiq 

kelishi 

zarur.  

 

Sinf 

o`quvch

ilari 

faolligin

i 

oshirish 

maqsadi

da  ular 

bilan 

ishlash 

yo`llarin

i 

aniqlash 

muhim.  

 

Dars, 

faqatgina 

ta`limiy 

bo`lib 

qolmasda

n, 

uni 

o`quvchil

arning 

insonpar

varlik 

jihatlarini 

tarbiyalas

hga 

qaratilga

n  bo`lishi 

zarur.  

Mavzuning 

mazmunidan 

kelib  chiqqan 

holda,  tabiat, 

jamiyat 

va 

inson 

tafakkuri, 

taraqqiyoti 

haqidagi  ilmiy 

bilimlar 

o`quvchida 

respublikamiz 

kelajagiga 

ishonch 

va 

e`tiqodni 

shakllantirishg

a 

qaratilgan 

bo`lishi 

darkor. 

Darsning 

mazmuni 

o`quvchilar

da 

estetik 

va 

ilmiy 

dunyoqaras

hni 

shakllantiris

hga 

va 

umuminson

iy  ahloqni 

tarbiyalash

ga 

qaratilgan 

bo`lishi 

muhimdir.  

 

3-rasm integratsion mashg`ulotlarni o`tish talablari 

Yuqorida  ko`rsatilgan  ishlarni  amalga  oshirish,  o`z  navbatida,  bir  qator  tashkiliy 

chora-tadbirlarni  amalga  oshirilishini  taqozo  etadi.  O`qituvchi  darsga  puxta  tayyorgarlik 

ko`rishi  bilan  birgalikda,  uni  amalga  oshirish  uchun  qanday  dars  turi  va  uslublardan 

foydalanishini aniq bilish lozim 

Integratsion darslarda dars turlari va uslublar 

---

НамДУ илмий ахборотномаси - Научный вестник НамГУ 2020 йил 1-сон

 

323 

 

 

 

  

Dars  jarayonida  ishlatish 

uchun 

ko`rgazmali 

qurollarni, 

o`quv 

materiallarini 

to`g`ri 

tanlash  va  undan  samarali 

foydalana olish kerak 

Sinf  jamoasi  va  har  bir 

o`quvchiga uning o`ziga xos 

harakter 

xususiyatidan 

kelib 

chiqqan 

holda 

yondashish darkor  

Sinf 

o`quvchilarining 

faolligini 

oshirishga 

qaratilgan tadbirlarni to`g`ri 

belgilash,  ayniqsa  ularning 

mustaqil  fikr  yuritishlari 

uchun 

sharoit 

yaratish 

lozim.  

 

4-rasm.  Integratsion mashg`ulotlarni o`tishdagi talablar 

 

Albatta  o`qituvchi  dars  o`tishda  turli  xil  shakl  va  uslublardan  foydalanadi,  ularni 

to`g`ri  qo`llash  esa  darsning  sifatini  oshiradi.  Har  bir  fanlararo  aloqador  dars 

o`quvchilarga ma`lum miqdorda bilim-tasavvur va tushunchalar beradi.  

Demak,  o`qituvchi  darsga  tayyorgarlik  ko`ra  turib,  avvalo  maqsadni  aniq  belgilab 

olish,  shunga  ko`ra  darsning  mazmunini  belgilab,  asosiy  savollarni  ajratib  olish  kerak 

bo`ladi. Ayniqsa, boshlang`ich sinflardagi o`qish, tabiat, odobnoma va boshqa fanlarning 

matnlari mazmunini gapirib berish bilan chegaralanmaslik talab etiladi. O`qituvchi har bir 

darsning  mazmunini  aniqlashda  fanning  o`zi,  fanlararo  aloqalar  hisobga  olinishi 

darkor.[2]  O`qituvchi  darsning  maqsadini  aniqlagach  unda  qanday  tasavvurlar  va 

tushunchalar  o`z  aksini  topishini,  o`quvchilar  ushbu  darsda  qanday  malaka  va 

ko`nikmalarga ega bo`lishi kerakligini belgilab olishi zarur. O`z-o`zidan ko`rinib turibdiki 

ta`lim-tarbiya  jarayoniga  integratsiyalashgan  texnologiyalarni  qo`llash  avvalo  pedagogik 

munosabatlarni  insonparvarlashtirish  va  demokratizatsiyalashni  qo`llashni  talab  etadi. 

Chunki  o`quv  jarayonini  insonparvarlashtirish  va  demokratizatsiyalashni  amalga 

oshirmay turib qo`llangan har qanday texnologiya kutilgan samara bermaydi.