Ti kafedrasi imsga kirish fani bo’yicha Laboratoriya ishi-16

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

TI kafedrasi
IMSga kirish fani bo’yicha

Laboratoriya ishi-16
Guruh:oo4(l1)
Bajardi: Otaqulov Sh
Tekshirdi: Komilov R

SIP протоколи - Session Initiation Protocol– амалий даража протоколи ҳисобланади ва алоқа сеансларини ташкил қилиш, модификация ва тугатиш учун белгиланган: мультимедияли конференциялар, телефон уланишлар ва мультимедияли ахборотни тақсимлаш учун ишлатилади.

SIP протоколи базасида тармоқ қурилишини IETF (Internet Engineering Task Force) қўмитаси MMUSIC (Multiparty Multimedia Session Control) гуруҳи ишлаб чиққан.
IP-тармоқ мавжуд бўлган иловалари билан ўзаро ҳамкорликни ташкил қилиш учун ва фойдаланувчилар мобиллигини таъминлаш учун SIP протокол электрон почта манзилига ўхшаш манзил ишлатади. Ишчи станциялар манзили сифатида махсус универсал ресурслар кўрсатгичи - URL (Universal Resource Locators), SIP URL деб аталган.
SIP-манзили бошида SIP-манзил эканлигини кўрсатувчи, «sip:» сўзи қўйилади, чунки бошқа бўлиши ҳам мумкин (масалан, «mailto:»). Қуйида SIP-манзилига мисоллар келтирилган: IP-тармоқлар билан SIP протоколининг интеграцияси IETF ишлаб чиққан SIP протоколи мультимедианинг глобал архитектурасининг қисми ҳисобланади. Бу архитектура ресурсларни заҳиралаштириш протоколини (Resource Reservation Protocol - RSVP), реал вақт транспорт протоколини (Real-Time Transport Protocol - RTP), реал вақтда оқимли ахборотни узатиш протоколини (Real-Time Streaming Protocol - RTSP), алоқа параметрларини баён қилиш протоколини (Session Description Protocol - SDP) ўз ичига олади. Аммо SIP протоколи функциялари бу протоколларнинг биттасидан ҳам боғлиқ эмас. SIP тармоқ архитектураси SIP протоколи мижоз-сервер схемаси бўйича ишлайди .Мижоз сўровлар беради, уларда сервердан у нимани олишни хоҳлаши кўрсатилади. Сервер сўровни қабул қилади, унга ишлов беради ва жавоб юборади, у сўровни муваффақиятли бажарилгани ҳақида билдиришни, хато ҳақида белдиришни ёки мижоз талаб қилган ахборотни ўз ичига олиши мумкин. SIP протокол томонидан учта улаш ўрнатишнинг асосий сценариялари кўзда тутилган: прокси-серверни қатнашиши билан, қайтаманзиллаштириш серверни қатнашиши билан, ва тўғридан тўғри фойдаланувчилар орасида. Биринчи ҳолда бу функциялар прокси-сервер ўзига юклайди, чақираётган фойдаланувчи эса фақат чақирилаётган фойдаланувчининг доимий SIPманзилини билиши керак. Иккинчи ҳолда чақираётган томон мустақил улаш ўрнатади, қайтаманзиллаштириш сервери эса фақатгина чақирилаётган абонентнинг доимий манзилини уни жорий манзилига ўзгартиришни амалга оширади. Учинчи ҳолда улаш ўрнатиш учун чақираётган фойдаланувчи чақирилаётган фойдаланувчининг жорий манзилини билиши керак. Биринчи ҳолда бу функциялар прокси-сервер ўзига юклайди, чақираётган фойдаланувчи эса фақат чақирилаётган фойдаланувчининг доимий SIPманзилини билиши керак.