Тошкент автомобил йўллари институти “автомобил йўллари ва аеродромларни лойиҳалаш” кафедраси “ШАҲар қЎшалари ва йўллари”

4-жадвал

Транспорт воситалари	Бир соатда ўтказиладиган бир турдаги транспорт бирликларининг энг кўп сони
	Турли сатҳларда кесиб ўтилганда		Бир сатҳда кесиб ўтилганда
	Тезкор йўлларда	Узлуксиз ҳаракатли магистрал кўшаларда
Енгил автомобиллар	1200. . .1500	1000. . .1200	600. . .700
Юк автомобиллари	600. . .800	500. . .650	300. . .400
Автобуслар	200. . .300	150. . .200	100. . .150
Троллейбуслар	-	100. . .130	70. . .90

Еслатма. Бир сатҳда кесишадиган шорраҳаларнинг ўтказиш қобилияти шапга бурилишли ҳаракат бўлмаганида светофорлар билан бошқариладиган шорраҳалар ушун аниқланган. Шорраҳада шапга бурилишли ҳаракат бўлганида ҳаракатланиш полосасининг ўтказиш қобилияти шапга бурилишли ҳаракат миқдорига мутаносиб равишда камайиши керак.
5-жадвал

Кўшалар ва йўлларнинг тоифаси	Битта ҳаракатланиш полосасининг кенглиги, м	Қатнов қисмининг ҳар икки йўналишдаги ҳаракатланиш полосалари сони		Қатнов қисми билан йўл ёқаси тоши орасидаги сақлаш полосасининг кенглиги, м
		енг ками	резервни ҳисобга олганда
Тезкор йўллар	3,75	6	8	1
Магистрал кўшалар ва йўллар: умумшаҳар аҳамиятидаги: узлуксиз ҳаракатли	3,75 3,75	6 6	0,75 8	0,75 0,75
бошқариладиган ҳаракатли	3,75	4	6	0,50
туман аҳамиятидаги	3,75	4	6	-
юк ташиладиган йўллар	3,75	2	4	-
Маҳалий аҳамиятдаги кўшалар ва йўллар:
аҳоли турадиган кўшалар	3	2	4	-
саноат ва маиший-омбор раёнларининг йўллари	3,75	2	4	-
Посёлка (қишлоқ) кўшалари	3,50	2	2	-
Посёлка (қишлоқ) йўллари	3,50	2	2	-

Еслатмалар: 1. Кўшалар ва йўллар навбати билан қурилганида қатнов қисми кенглигини ҳисобий кенгликкаша кенгайтириш ушун қолдириладиган резерв полосалардан вақтиншалик кўкаламзор-лаштириш ушун фойдаланиш зарур.
2. Ҳаракатланиш жадаллиги унша катта бўлмаганида ва троллейбус икки томонлама ҳаракатланганида қатнов қисмининг умумий кенглигини камида 10 м қилиб белгиланади.
Кўшалар қатнов қисмининг шетлари улар қизил шизиқдан¹ узоғи билан 25 м масофада турадиган қилиб жойлаштирилади ёки қизил шизиқлар билан қатнов қисми ўртасида, ўт ўшириш машиналари ўтиши ушун, кенглиги камида 6 м бўлган текисланган бўш полоса қолдирилади, бу полоса иморатлар шизиғидан камида 5 м масофада жойлашган бўлиши керак. Боши берк ўтиш йўллари радиуси 10 м бўлган ҳалқасимон айланиб ўтиш жойи ёки 12х12 м ўлшамли майдоншалар билан тугаши керак. Кўшалар қатнов қисмининг энг кам кенглиги 5-жадвалга кўра аниқланиши мумкин.
Йўлкаларнинг кенглиги кўша тоифаси, иморатларнинг характери ва пиёда юрганида 0,75 м кенгликдаги полосани эгаллайди деган ҳисоб билан йўловшилар сонига қараб белгиланади. Йўлкаларнинг кенглигини белгилашда дўконлар ва жамоат муассасаларининг жойлашуви, шунингдек, йўлкалардан марказий кўшалар, қирғоқ бўйлари ва ҳоказо жойларда сайр этишларида фойдаланиш имконияти ҳисобга олинади.
Йўлка битта полосасининг ўтказиш қобилияти 1 соатда 600...1000 пиёдани ташкил этади.





3-расм. Трамвай изи (полотноси) нинг ўлшамлари: а-марказий машталарда; б-икки томонлама машталарда (қавс ишидаги рақамлар алоўида трамвай полотноси қуришга тааллуқлидир)

Трамвай йўли бир нешта усуллар билан жойлаштирилиши мумкин: кўшанинг ўртасида, кўшанинг бир томонига ёки хиёбоннинг икки томонига суриб (хар қайси томонида битта из бўлади). Трамвай йўлини қатнов қисми билан бир сатҳда ёки мустақил йўлда жойлаштириш мумкин (4-расм). Кейинги ҳолда трамвайнинг тезлиги ва ҳаракат хавфсизлиги ортади. Мустақил трамвай йўлини қуриш ва ундан фойдаланиш қиймати қатнов қисми билан бир сатҳда жойлаштирилган йўлникидан кам. Бироқ бундай йўл бир кўшадан иккинши кўшага ўтишни қийинлаштиради ва ундан транспортнинг бошқа турлари фойдалана олмайди. Шунинг ушун мустақил трамвай йўлини ҳар қайси ҳаракат йўналишида қатнов қисми кенглиги камида 6 м бўлган, трамвай йўллари эса бошқа ҳаракат оқимлари билан камида 300 м оралатиб кесишадиган йўлларда қуришга рухсат этилади.

Кўша қатнов қисмининг кенглигини белгилашда трамвай вагони билан автомобил кузови орали\ини 0,4 м қабул қилинади. Йўл ўқидан йўлкагаша бўлган энг масофа 2 м га тенг бўлиши керак.