Toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali telekommunikatsiya texnologiyalari va kasbiy ta

c_j = ( m_j+k_j ) mod n

va deshifrlash :

m_j = ( c_j - k_j ) mod n

Kompyuterda bu operatsiya xabar belgilari va kalitning ASCII kodlarini qo'shishga mos keladi ba'zi modullarda. Ko'rinadiki, agar jadval siklikdan ko'ra murakkabroq bo'lsa ofset chiziqlari, keyin shifr yanada ishonchli bo'ladi. Agar siz uni tez-tez o'zgartirsangiz, bu to'g'ri,

masalan, so'zdan so'zga. Lekin lotincha bo'lgan bunday jadvallarni tuzish har qanday harf ketma-ket yoki ustunda bir marta uchraydigan kvadratchalar, vaqt talab qiladigan va bunga arziydi faqat kompyuterda bajarilishi mumkin. Qo'lda polialfavit shifrlash uchun ular faqat uzunlikka tayanadi va kalitning murakkabligi, berilgan jadvaldan foydalangan holda, sir saqlanishi mumkin emas va bu shifrlash va dekodlashni soddalashtiradi.

3. 
   Simmetrik kalitli shifrlashning vijiner usuliga qo’yiladigan talablar
   

Ma’lumotlarni kriptografik akslantirish jarayoni dasturiy va apparatli amalga oshirilishi mumkin. Apparatli ta’minot qimmat, ammo u sermahsullik, oddiylik, himoyalanganlik kabi afzalliklarga ega. Dasturiy ta’minot foydalanishga qulayligi uchun ko’proq amaliy hisoblanadi. Amalga oshirish usullariga bog’liq bo’lmagan holda axborotni himoyalashning zamonaviy kriptografik tizimlariga quyidagi umumiy talablar qo’yiladi:

• 
  shifrlash algoritmini bilish shifrmatn kriptobardoshliligini tushirib yubormasligi lozim. Barcha kriptotizimlar bu talabga javob berishi kerak;
  
• 
  shifrlangan xabarning biror qismi va unga mos ochiq matn asosida kalitni aniqlash uchun zarur bo’lgan amallar soni mumkin bo’lgan umumiy kalitlarga sarflanadigan amallar sonidan kam bo’lmasligi kerak;
  
• 
  shifrlangan matndan ochiq matnni hosil qilish uchun mumkin bo’lgan kalitlar to’plamini to’la ko’rib chiqish amallari soni qat’iy past ko’rsatkichga ega bo’lishi va zamonaviy kompyuterlar imkoniyatlari chegarasidan chiqib ketishi kerak;
  
• 
  shifrlash algoritmini bilish himoyaga ta’sir qilmasligi kerak;
  
• 
  kalitdagi yoki boshlang’ich ochiq matndagi kichik o’zgarishlar shifrlangan matnni tubdan o’zgartirib yuborishi kerak;
  
• 
  shifrlash algoritmining tarkibiy elementlari o’zgarmas bo’lishi lozim;
  
• 
  shifrlash jarayonida qo’shilgan qo’shimcha bitlar shifrmatnda bir butunligini saqlashi va yetarlicha yashirilgan bo’lishi talab etiladi;
  
• 
  shifrmatn uzunligi ochiq matn uzunligiga teng bo’lishi kerak;
  
• 
  shifrlash jarayonida ketma-ket qo’llaniladigan kalitlar o’rtasida o’zaro oddiy va oson bog’liqlik bo’lmasligi kerak;
  
• 
  mumkin bo’lgan kalitlar to’plamidagi ixtiyoriy kalit, shifrmatnning kriptobardoshliligini ta’minlashi kerak;
  
• 
  algoritm ham dasturiy, ham apparatli realizatsiyaga qulay, va kalit uzunligining o’zgarishi, shifrlash algoritmining sifatini pasaytirmasligi kerak.
  

Simmetrik shifrlash, kalitdan har bir foydalanish tajovuzkor tomonidan kalitni qayta qurish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan ba'zi ma'lumotlarning "sizib ketishiga" olib keladigan xatti-harakatlardan aziyat chekadi. Ushbu xatti-harakatlardan himoyalanish asosiy yoki kalit-shifrlash kalitlari haddan tashqari ishlatilmasligini ta'minlash uchun kalit ierarxiyasidan foydalanishni va ma'lumotlar hajmini shifrlaydigan kalitlarni mos ravishda aylantirishni o'z ichiga oladi. Ishonchli bo'lishi uchun bu ikkala yechim ham kalitlarni boshqarish bo'yicha malakali strategiyalarni talab qiladi, go'yo (masalan) eskirgan shifrlash kalitini qayta tiklab bo'lmaydi, ma'lumotlar yo'qolishi mumkin.

Atribut ma'lumotlari

Asimmetrik (ochiq kalit) sertifikatlardan farqli o'laroq, nosimmetrik kalitlarda yaroqlilik muddati kabi ma'lumotlarni yozib olish uchun o'rnatilgan metama'lumotlar yoki kalitdan foydalanishni ko'rsatish uchun kirishni boshqarish ro'yxati mavjud emas - masalan, Shifrlash uchun, lekin shifrni ochish uchun emas. Oxirgi masala ANSI X9-31 kabi standartlar bilan ma'lum darajada hal qilinadi, bu erda kalit uning ishlatilishini belgilaydigan ma'lumotlarga bog'lanishi mumkin. Lekin kalitdan nima maqsadda va qachon foydalanish mumkinligini to'liq nazorat qilish uchun kalitlarni boshqarish tizimi talab qilinadi.