Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

3.  K o'chm as  m u lk n i  sotish  shartn om asinin g  predm eti  va   bahosi

Ko'chm as  m ulkni  sotish  shartnom asida  shartnom a  bo'yicha  sotib 

oluvchiga  to p shirilishi  lozim  b o 'lg an   m ulkn i  aniq  b erish   im konini 

b eradigan  m a ’lum otlar,  sh u  ju m ad an,  ko'chm as  m ulk  tegishli 

yer 

u c h a s tk a s id a   yoki  bo sh q a  k o 'c h m a s  m u lk n in g   ta rk ib id a   q a n d a y  

joylashtirilganligini  belgilash imkonini beradigan m a’lumotlar ko'rsatilgan 

bo'lishi shart. Masalan:  Yer kodeksining  18-moddasida belgilangan asoslar 

bo'yicha xususiylashtirilgan  yer uchastkasi sotilganda u joylashgan hudud 

yerning  toifasi,  um um iy  maydoni  va  chizma  rejasi,  inshootlar,  n oturar 

joy im oratlar sotilganda  uning  manzilgohi,  tayinlanish  maqsadi,  maydoni, 

necha  qavat  ekanligi  haqidagi  m a’lum otlar  ko'rsatilgan  bo'lishi  lozim. 

K o 'ch m as  m u lk   xu su siy   alo m atlari  bilan  belgilanadigan  m ol-m ulk 

bo'lganligi  sababli, uning aynan xuddi ana shu sifat belgilari shartnom ada 

aniq-ravshan  belgilangan  bo'lishi  kerak.  Bu  holat  taraflar  o'rtasida  har 

xil  nizolar  vujudga  kelishining  oldini  oladi.  Agar  shartnom ada  ko'chmas 

m ulk  haqida  yuqoridagi  m a’lum otlar  bo'lmasa,  ko'chmas  m ulk  haqidagi 

s h a rtn i  ta ra fla r  o'zaro  kelishib  olm agan,  shartn om a  esa  tuzilm agan 

hisoblanadi.  Binobarin,  ko'chm as  m ulk  sotish  haqidagi  shartnom aning 

m uhim  shartlaridan biri bo'lib, shartnom a predm eti va xususiy alomatlari 

shartn om ada  belgilab  qo'yilgan  hisoblanadi.  K o'chm as  m ulkni  sotish 

haqidagi shartnom ada yana shu mulkning bahosi nazarda tutilgan bo'lishi 

s h a rt  (FKning  485-moddasi).  S h artn o m ad a  ta ra fla r  yozma  rav ish d a 

kelishgan  ko'chm as  mulkning  bahosi  to'g'risida  shart  bo'lmasa  uni  sotish 

to 'g 'risid a g i  sh a rtn o m a   buzilm agan  hisoblanadi.  Binobarin,  ta ra fla r 

ko'chm as  m ulkning  bahosi  haqida  o'zaro  kelishuvga  erishgan  va  bu 

kelishuv  yozma  shartnom ada  o'z  ifodasini  topgan  bo'lishi  lozim.  Agar 

shartnom ada baho haqidagi shart m avjud bo'lmasa, FKning  356-moddasi

4-qismida nazarda  tutilgan bahoni belgilash qoidalari qo'llanilmaydi. Agar 

qonunda  yoki  ko'chm as  mulkni  sotish  shartnomasida  boshqacha  tartib 

nazarda  tutilgan  bo'lmasa,  yer  uchastkasida  joylashgan  bino,  inshoot 

yoki  boshqa  ko'chm as  m ulkning  shartnom ada  belgilangan  bahosi  ana 

shu  ko'chm as  m ulk  bilan  birga  topshirilayotgan  yer  uchastkasi,  tegishli 

qismining  bahosini  yoki  unga  bo'lgan  huquqni  o'z  ichiga  oladi.  Ko'chmas

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

mulkni  sotish  shartnom asida  ko'chmas  m ulkning  bahosi  uning  maydon 

birligi  (masalan,  1  kv.m.ga  500  so'm dan)  yoki  boshqa  ko'rsatkichiga 

(masalan,  bog‘da  joylashgan  mevali  d arax tlar  soni)  qarab  belgilangan 

boisa,  bunday  ko'chm as  mulk  toianishi  lozim  b o igan  um um iy  bahosi 

sotib  oluvchiga  topshirilgan  ko'chm as  m ulkning  am aldagi  m iqdoriga 

asoslangan  holda  belgilanadi.  Binobarin,  b u n d a y   hollarda  ko'chm as 

mulkning  um um iy  bahosi  belgilangan  boiishi  sh a rt  emas.  Masalan  20 

kv.m. kvartira sotilgan boisa,  har bir kvadrat m etr uchun  10.000 so'm dan 

baho  kelishilgan  b o isa   va  sh artn o m ad a  o'z  ifodasini  topgan  b o isa , 

kvartiraning  bahosi  200.000  so'm  qilib  belgilanadi.