Toshkent farmasevtika instituti farmatsiya fakulteti professional ta`lim: farmatsiya yo`nalishi 201b – guruh talabasi mavzu: iodimetrik titrlash usulida qaytaruvchilar va farmasevtik preparatlarni miqdorini aniqlash usulllari

Toshkent farmasevtika instituti farmatsiya fakulteti farmatsiya yo`nalishi 211b – guruh talabasi mavzu: iodimetrik titrlash usulida qaytaruvchilar va farmasevtik preparatlarni miqdorini aniqlash usulllari

Bajardi: Djumatayev Xurshid..

Reja:

• Yodimetriya mohiyati, otkazish shart sharoitlari
• Akvametriya
• Fisher reaktivi
• Yodometriyani mohiyati, qo‘llanishi
• Usulning indikatori
• Misni massasini yodometrik usulda aniqlash
• Yodimetriya va Yodatometriya orasidagi farq

Yodimetriya mohiyati, otkazish shart sharoitlari

• Qaytaruvchilarni titrand yod eritmasi bilan bevosita titrlash Yodimetriya (yodimetrik titrlash) deb ataladi
• Oksidlovchilarni J” bilan rekasiya natijasida hosil bolgan mahsulot yodni titrant natriy tiosulfat standart eritmasi bilan titrlash yodometriya deb ataladi. Ikkala usulni umumlashirib (yodimetrik) yoki (yodometrik titrlash) deb ataladi. Demak usul oksidlovchi va qaytaruvchilarni aniqlashda qo’llaniladi.
• 0 +6 +2 +4
• Cu + 2H2SO4= CuSO4+SO2 + 2H2O
• Cu0 -2 ®Cu+2 2 1
• S+6 -2 e ® S+4 2 1
• Usulning mohiyati. Usulda yodning titrlangan eritmasi bilan qaytaruvchilarni bevosita titrlash usulida aniqlashga asoslangan. Usul asosida quyidagi reaksiya:
• Shularni hisobga olib, yodimetrik titrlashni o‘tkazish uchun yodni KJ dagi eritmasi qo‘llanadi. Yodni standart oksidlanish – qaytarilish potensiali 0,54 v ga teng bo‘lib, KMnO4, K2Cr2O7 ga qaraganda kuchsiz oksidlovchidir. Yodimetrik titrlash usulida E˚<0,54v bo‘lganda qaytaruvchi-larni to‘g‘ri va qoldiqni titrlash usulida aniqlanadi. Ularga: As2O3, Na2S2O3, SnCl2, Na2S va boshqalar kiradi.

Akvametriya

• Akvametriya (lot. aqua – suv va yun. metreo – oʻlchayman) – anorganik va organik moddalar tarkibidagi suv miqdorini bevosita aniqlash. Bunda, mas, moddani maxsus shkafda oʻzgarmas vaznga kelguncha quritish yoki uni kalsiy karbid bilan ishlab, ajralib chiqadigan atsetilen hajmini oʻlchash kabi usullar qoʻllaniladi. A.ning boshqa usullardan afzalligi shundaki, modda tarkibidagi suv erigan, yutilgan, gidratlangan, kristall va boshqa holatlarda boʻlib, miqdori juda oz boʻlganida ham bu usul qoʻl kela-veradi.
• Akvametriya. (Fisher usuli).
• 1935 yilda K.Fisher tomonidan ixtiro etilgan suvni miqdorini aniqlashning yodimetrik usuli - akvametriya deyiladi. Usul farmakopeyaga kiritilgan. Bu usulda titrlanuvchi eritma tarkibidagi suvni, oltingugurt (IV) oksidi, yod va piridinni metanoldagi eritmasi, - Fisher reaktivi bilan titrlashga asoslangan.
• Reaksiya: quyidagi ikki bosqichda boradi:
• + H 2O →2C5 H 5 N *HJ + C5 H 5 NSO3
• C5 H 5 NSO3 + CH 3OH → C5H 5NHSO4CH 3