Toshkent moliya instituti iqtisodiyot nazariyasi

4. Muqobil tanlov va qaror qabul qilish. Qaror qabul qilishning qadam-baqadam modeli

Ehtiyojlarni doimo yuksalib borishi resurslarni esa cheklanganligi sababli ularni to’la qondirish uchun zarur bo’lgan miqdorda tovar (xizmat)larni ishlab chiqarishning imkoni yo’q. Shuning uchun har bir kishidan tortib, to davlat, jamiyat miqyosigacha cheklanganlik muammosiga duch kelinadi. Cheklanganlik esa har qadamda bizni tanlashga majbur qiladi.

Oila byudjetini cheklanganligi hayot kechirish uchun zarur buyumlarni qaysi birini xarid qilishni, vaqtimizni cheklanganligi qaysi ishni bajarishimizni, resurslarni cheklanganligi ularni qaysi birini sotib olish va qanday tovar (xizmat)larni ishlab chiqarish, davlat byudjetining cheklanganligi byudjet mablag’larini qaysi maqsadlar uchun ishlatishni tanlashni zarur qilib qo’yadi. Masalan, talaba o’z vaqtini dars tayyorlashga yoki dam olishga sarflashi mumkin. Dexqon o’z eriga piyoz yoki kartoshka ekishi mumkin. Tadbirkor o’z puliga yangi asbob-uskuna yoki xom ashyo sotib olishi mumkin. Viloyat byudjetidan mablag’ni yangi maktab yoki ko’prik qurishga sarflash mumkin va hokazo.

Ana shu imkoniyatlardan birini tanlash qolganlaridan voz kechishga olib keladi, yoki birini ko’proq tanlasak ikkinchisini kamroq tanlashimizga to’g’ri keladi. Tanlash asosidagi qarorni esa tanlovning muqobil qiymatini taqqoslash asosida chiqaramiz.