Toshkent Moliya Instituti Moliya va moliya tehnologiyasi yo’nalishi mmt-96k-2 talabasi Shamsiddinov Nuriddinning pul va banklar

Ba`zi davlatlarning kredit tizimi
Xar bir mamlakatning kredit tizimi Markaziy va tijorat banklari, nobank va boshka tashkilotlarni uz ichiga oladi. Jumladan, Shvetsariyada Davlat banki 40 ga yakin tijorat banklari faoliyatini nazorat kiladi, AKSH da 13 mingga yakin tijorat banklari mavjud. Shvetsariyada xar 10 ming axoliga bittadan moliya muassasalari tugri keladi. Rossiyada 1995 yil boshiga Markaziy bank litsenziyasiga ega bulgan 2486 tijorat banki mavjud.
Buyuk Britaniya bank tizimi eng kadimiylardan xisoblanadi Buyuk Britaniya bank tizimi ikki darajada:
-Yukori darajada-Markaziy bank;
-Kuyi darajada- boshka tijorat banklari faoliyat ko`rsatadi.
Buyuk Britaniya Markaziy banki 1694 yilda tashkil etilgan va uning asosiy maksadi kirolga karz berish xisoblanadi. Angliya bank tizimi 1946 yilda markazlashtirilgan.
Buyuk Britaniya tijorat banklari depozit banklari xisoblanib ular bank tizimini asosini tashkil etadi.
Urushdan keyingi yillarda malakat tijorat banklari tomonidan urta va uzok muddlatli kredit berish kengaydi. Ularning muddati 2-7, bazan 20 yilgacha bulgan davrni tashkil etadi.
Barcha mamlakatlardagidek Buyuk Britaniyada xam kreditlash tizimida mijozning kreditga layokatligini baxolash muxim xisoblanadi.
Angliya banklarida mijozning kreditga layokatligini baxolahshda savollar varagi mavjud bulib unga javoblar bankga kredit berish qarorini kabul kilishga imkoniyat beradi.
Jumladan, ushbu savollar varagida kuprok kuyidagilarga etibor karatilgan:

1. 
   1. Kreditning maksadi, konuniyligi, bank kredit siyosatiga tugri kelishi:
   
2. 
   2. Kredit summasini xisoblashdagi aniklik, tasdiklovchi xujjat, suralgan summani yetarli, kam yoki kupligi;
   
3. 
   Kreditning kaytarilishi muddati va manbasi;
   
4. 
   Kreditlanayotganit loyixaning realligi- zarurligi, texnik- iktisodiy asoslanganligi, uning xisobvaragi va balansini baxolanganligi;
   
5. 
   5. Xatarlar- bank va kompaniya uchun xatarlar manbalarini mujassamlanganligi, uni oldini olish choralari;
   
6. 
   6.Taminlanganlik- taminlashni mavjudligi, garov kiymati, uning sugurtanganligi va boshkalar.
   
7. 
   7. Foydalilik - shartnomada daromadni xarajatlarni koplashi.
   
8. 
   Kredit berishni xal kilishda nemis banklarni kuyidagi muommalalar kiziktiradi:
   
9. 
   Tadbirkorning shaxsiy xarakteri-xulki, kiligi, odati, odillik dakrajasi, oilaviy xolati, yoshi, mansabi, xobbisi va boshkalar.
   
10. 
    Malumoti-diplom nusxasi malakasi, iktisodga kizikishi, rejalashtirish kobiliyati, xatarga kul urushi;
    
11. 
    Texnik bilim saviyasi maxsus bilim yurti, tajribasi, ishga ixtisoslashuvi;
    
12. 
    Jismoniy xolati-sogligi xolati, sport bilan shugullanishi.
    

2. Normativ-huquqiy hujjatlarning muhokamasi portalida yangi tahrirdagi "O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki to‘g‘risida"gi qonun loyihasi e'lon qilindi.