Tursunov Bunyod ning Biznes rejalashtirish fanidan “ Ishlab chiqarish rejasi

Qoramollar mahsuldorligi.
Qoramollarning asosiy mahsuloti bo'lib sut va go'sht hisoblanadi. Mahsuldorlik darajasi hayvonlarning zotiga, o'stirish va foydalanish sharoitlariga bog’liq.
Sigirlarning sut mahsuldorligi.
Sigir suti to'yimli va mazali oziq-ovqat mahsuloti bo'lib, tabiiy va qayta ishlangan holda foydalaniladi. Sigir suti tarkibida 12,5-13% quruq modda, shundan 3,8% yog', 3,3% oqsil, 4,6% sut qandi va 1% atrofida kul mavjud. Sutning tarkibida 200 dan ortiq to'yimli moddalar bo'lib, ular inson tanasi tomonidan oson hazmlanadi. Sutning tarkibida 20 xil vitaminlar, 30 xil ferment, 20 xil mikro va 10 xildan ko'p makro elementlar mavjud. Sut yog'ining tarkibida 150 dan ortiq yog' kislotalari za 20 dan ko'p aminokislotalar mavjud. Inson tanasida sut yog'i 95%, oqsili va qandi 98% hazmlanadi.
5. Qoramollarning mahsuldorligini oshirish bo’yicha uslubiy maslahatlar
MDH ga kirgan mamlakatlarning hududi o’zining tabiiy iqlim geografik va iqtisodiy sharoitini turli tumanligi bilan harakterlanadi. Mintaqa dahalarining sero’t yaylov va boshqa turdagi oziqalarni yetarli bo’lgan joylarida qoramollarning o’sha sharoitga yaxshi moslashgan zot va guruxlari urchitiladi.
Xo’jaliklarda qoramollarning mahsuldorlik va
nasldordik sifatlarini yaxshilash masalasida qoramol zotlarini va dahalarda to’g’ri
joylashtirish katta ahamiyat kasb etadi.
Qoramol zotlarini tumanlashtirish prinsiplari asosida ularning yaratilish sharoiti va shakllanganlik darajasi yotadi. har bir qoramol zoti o’zini geografik tarqalish mintaqalariga yega, ular shu mintaqaning muhit sharoitiga yevolyusiya prosessida moslashadi.
O’zbekistonda qoramolchilikni sifat jihatdan yaxshilash masalasida ko’p ishlar qilindi va qilinayapti. Hozirgivaqtdaurchitilayotgan qoramollarning barchasi zotli bo’ldi. Qoramollar podasining 32 foizidan ko’prog’i sof zotli hisoblanadi. hozir O’zbekistonda 15 ga yaqin qoramol zotlari va zot guruhlari urchitilmoqda. Ular ichida qora-ola, bushuyev qizil cho’l, shvis zotlari yuqori maxsuldorli bo’lib, turli geografik mintaqalarda keng tarqalgan, ular yaxshi iqlimlashish xususiyatiga yega.
O’zbekistonning mintaqalariga qoramollarni rejali joylashtirish maqsadida ularni tumanlashtirish rejasi tuzilgan (1997 y). Shu rejaga asosan har bir viloyat xududiga sharoitining talabiga javob beradigan 2-3 ta zot urchitish uchun ajratilgan. Bu zotlar belgilangan mintaqada muvaffaqiyatli urchitilishi bilan birga usha xududdagi mahalliy mollarni yaxshilovchi ham hisoblanadi. Mintaqalarni ixtisoslashuvi, sohalarni jadallashtirish, yangi yerlarni o’zlashtirish, progressiv texnologiyani joriy qilish natijasida zotlarni tumanlashtirish rejalarini o’zgartirish mumkin.
Tabiiy yaylovlarga boy bo’lgan mintaqalarda sergo’sht qoramol zotlari urchitiladi. Go’sht yetishtirishga ixtisoslashgan bu mintaqalarda joylashgan aholini sut va sut mahsulotlariga bo’lgan talabini qondirish uchun shu sharoitga yaxshi moslashgan sersut va sut –go’sht beradigan zotlar ham qisman urchitiladi. Sut ishlab chiqarishga moslashgan maxsus xo’jaliklarda, sariyog’ va pishloq ishlab chiqariladigan mintaqalarda asosan qora-ola va qizil cho’l zotlaridan ko’proq foydalanilmoqda. Bunday xo’jaliklarning ko’pchiligida sanoat tipidagi chatishtirish uchun sergo’sht zotli buqalar joylashtirilgan. Olingan duragay mollar go’sht uchun burdoqilanadi.