Tushunchalar tahlili

Pedagogik kompetentlikning muhim tarkibiy asoslari - Yosh avlodni barkamol, komil inson bo’lib yetishishida pedagog, tarbiyachi
va o’qituvchilarning ro’li benihoya kattadir. Olimlar ta’kidlaganlaridek, “Birovni
o’qitadigan, tarbiya beradigan inson, avvalo, o’zi har tomonlama barkamol
bo’lmog’i shart”. Shu sababli pedagoglar ish faoliyatini yanada yuksaltirish,
kasbiy mahoratini oshirish asosiy birinchi vazifa sifatida qayd etilmoqda. Bugungi
kunda ta’lim beruvchilarning kasbiy kompetentligini samarali olib borilishini
ta’minlash dolzarb masalaga aylandi. Barcha ta’lim muassasalarida ta’lim
beruvchilarning kasbiy kompetenti muhim o’rin egallaydi.
“Kompetentlik” (ingl. “competence” – “qobilyat”) – faoliyatda nazariy
bilimlardan samarali foydalanish, yuqori darajadagi kasbiy malaka, maxorat va
iqtidorni namoyon eta olish.
“Kompetentlik” tushunchasi ta’lim sohasiga psixologik ilmiy izlanishlar
natijasida kirib kelgan.Psixologik nuqtai nazardan kompetentlik “noan’anaviy
vaziyatlar, kutilmagan hollarda mutaxassisning o’zini qanday tutishi, muloqotga
kirishishi, raqiblar bilan o’zaro munosabatlarda yangi yo’l tutishi, noaniq
vazifalarni bajarishda, ziddiyatlarga to’la ma’lumotlardan foydalanishda, izchil
rivojlanib boruvchi va murakkab jarayonlarda harakatlanish rejasiga egalikni
anglatadi. Kasbiy kompetentlik esa, mutaxassis tomonidan kasbiy faoliyatni
amalga oshirish uchun zarur bo’lgan bilim, ko’nikma va malakalarning egallanishi
va ularni amalda yuqori darajada qo’llay olishi.

“Klaster” metodidan foydalanib, pedagogning o‘z ustida ishlash bosqichlarini tarkibiy qismlari.

Pedagogning o‘z ustida ishlash bosqichlari
O`kituvchi o`z-o`zini tarbiyalashi uchun, avvalo o`zini atroflicha chukur o`rganishi, o`z ishidagi yutuk va kamchiliklarni ko`ra olishi kerak. O`z-o`zni o`rganish va boshka kishini anglash uchun xam zarurdir. Boshka yutuklarni o`rganmay, o`zini boshkalar bilan kiyos kilmay turib, o`zini shaxs sifatida o`rganish mumkin emas. O`zini anglash, o`zini baxolash xususiyati boshka kishilar bilan munosabat protsessida, birgalikdagi faoliyat vaktida tarkib topadi.
Pedagogik vazifasi-fakat irodaviy fazilatlar doirasini ko`rsatib berishdan, ularning muxim axlokiy prinsplari bilan ichki alokasini ochib berishdan tashkari o`z irodasini o`zi tarbiyalashga intiluvchi o`kuvchiga yordam berish, irodaviy fazilatlarni rivojlantirishning kanday usullari kam samarador va kaysi birlari jiddiy yordam bermasligini ko`rsatishdan iboratdir.