Умумий овқатланиш корхоналари фойдаси

Умумий овқатланиш корхоналари фойдаси

1. Фойда ва рентабелликнинг моҳияти ва аҳамияти

2. Рентабеллик кўрсаткичлари ва уларга таъсир қилувчи омиллар

3. Фойда ва рентабелликнинг таҳлили

4. Фойда ва рентабелликни режалаштириш ва прогнозлаш

1. Фойда ва рентабелликнинг моҳияти ва аҳамияти

• Бозор иқтисодиёти шароитида фойда муҳим аҳамият топди. Унинг миқдори корхоналарни ривожланишига жамғариш манбаи сифатида асос солади; мулкдорни мулкини кўпайишини таъминлайди; акциядорларни даромадини (двидендларни ортиши орқали) оширади; корхонани молиявий барқарорлигининг ва тўлов қобилиятини сақлашга имконият яратади ва ниҳоят у савдони ижтимоий-иқтисодий самарадорлигини оширишга имконият яратади.
• Фойданинг моҳияти уни иқтисодий табиатидан келиб чиққан ҳолда ёритиладиган бўлса, у қўшимча қийматнинг пулдаги ифодасидир.

2. Рентабеллик кўрсаткичлари ва уларга таъсир қилувчи омиллар

• ­­­­­­­­­­­­­­­­1. Товарларни сотишдан олинган ялпи даромад – (ЯД)
• ЯД =УОУТА - СТМХҚ
• Бу ерда;
• УОУТА - Умумий овқатланишни умумий товар айланиш (чакана+ улгуржи);
• СТМХҚ - хом ашёлар, ярим фабрикатлар ва товарларни ҳарид қиймати;
• 2. Ўз маҳсулотларини сотишдан олинган даромад - (ЎМСД)
• ЎМСД = СМСТ – ХЯХҚ
• Бу ерда;
• СМСТ – сотилган маҳсулотлардан соф тушум (ўзи ишлаб чиқарган маҳсулотни сотиш + маҳсулотни улгуржи сотиш);
• ХЯХҚ - хом ашё ва яримфабрикатларни ҳарид қиймати;

3. Умумхўжалик фаолиятдан олинган фойда – (УФ)

3. Умумхўжалик фаолиятдан олинган фойда – (УФ)

• УФ =АФФ + МД – МХ;
• Бу ерда;
• МД, МХ – тегишлича молиявий фаолиятдан олинган даромадлар ва ҳаражатлар

4. Солиқ тўлангунча олинган фойда- (СТФ)

• СТФ = УФ + ФФ – ФЗ;
• Бу ерда;
• ФФ, ФЗ – тегишлича фавқулодда фойда ва зарарлар.

5. Соф фойда – (СФ)

СФ=СТФ-ЯСТ-ММС

• Бу ерда;
• ЯСТ – ялпи солиқ тўлови;
• ММС –мол- мулк солиғи .

Фойда ва рентабеллик корхонанинг натижавий кўрсаткичи бўлганлиги сабабли унга кўп сонли ташқи (савдога боғлиқ бўлмаган) ва ички омиллар таъсир қилади.

• Ташқи омилларга қуйидагиларни киритиш мумкин:
• сиёсий барқарорлик;
• иқтисодиётнинг ҳолати;
• демографик ситуация;
• бозор конъюктураси, жумладан истеъмол товарлари бозори;
• инфляция даражаси;
• кредит бўйича банк фоизлар

Ички омилларга қуйидагилар киради:

• Ички омилларга қуйидагилар киради:
• савдо устамалар миқдори (сотишдан олинган даромад);
• муомала ҳаражатлари миқдори;
• товарларни силжитиш каналлари;
• меҳнат унумдорлиги;
• товар айрибошлаш тезлиги (кунлар ва маротабаларда);
• ўз маблағларининг миқдори;
• асосий фондлардан ва айланма маблағлардан самарали фойдаланиш ва бошқалар.

3. Фойда ва рентабелликнинг таҳлили

• Таҳлил жараёнида ушбу мақсадга эришиш учун қуйидаги вазифаларни бажариш зарур бўлади:
• ҳисобот йилида режага нисбатан фойда ва рентабеллик кўрсаткичларида қандай ўзгаришлар рўй берганлигини аниқлаш;
• ҳисобот йили кўрсаткичларини ўтган йиллар, бошқа рақобатдош корхоналар, худуд, республиканинг кўрсаткичлари билан солиштирган ҳолда уларни ўзгариш тенденцияларини баҳолаш;
• фойда ва рентабелликка таъсир қилган омилларни ўрганиш ва баҳолаш;
• фойдани таркибини ўзгаришига баҳо бериш, уни турлари бўйича ўзгариш тенденцияларини баҳолаш;
• фойда ва рентабелликни ошириш йўлларини аниқлаш, чора-тадбирлар ишлаб чиқиш;

4. Фойда ва рентабелликни режалаштириш ва прогнозлаш

• фойдани режалаштириш қуйидаги вазифаларни ўзида мужассамлаштириши керак.
• - асосий мақсадга эришишни таъминлайдиган тижорат ђояларини аниқлаш;
• - фойдага таъсир қилувчи барча омилларни ўтган йилларга комплекс таҳлил қилиш ва келажакка башорат қилиш;
• - фойдага бевосита таъсир қилувчи омиллардан келиб чиқиб корхонани безарарлик нуқтасини аниқлаш;
• - бозор иқтисодиёти шароитида барча ресурслардан оқилона, рационал фойдаланиш, ҳаражатларини тежамлигини, молиявий натижаларни оптималлигини таъминлаш;
• - режани бозор конъюктураси ўзгариш эҳтимолларига мўлжалланган альтернатив вариантларини тайёрлаш;

Эътиборингиз

Учун Рахмат