Urug`lik donni o`rib-yig`ish Yangi navlarni ko’paytirish tizimi Urug`lik donni tozalash va saralash

Mavzu: Urug`lik donni o`rib-yig`ish tozalash va saralash
Reja:

1. 
   Urug`lik donni o`rib-yig`ish
   
2. 
   Yangi navlarni ko’paytirish tizimi
   
3. 
   Urug`lik donni tozalash va saralash
   

Birlamchi urug’chilik ko’chatzorlarida ekish uchun dastlabki elita o’simliklarini tanlash ko’paytirish ko’chatzorlarning toza navdorli ekinlari, superelita, elita maydonlarida o’tkaziladi yoki yaratgan muassasadan olingan navlar boshlang’ich ashyo smfatida foydalaniladi. Elita o’simliklarini tanlashni samaradorligin oshirii uchun maxsus tanlash ko’chatzorini tashkil qilish mumkin. U yerda o’simliklar muqobil sharoitda va bir xil oziqlanish maydonlarida o’stiriladi. Bu tadbir o’simliklarining mahsuldorligini oshirishga va modifikasion ta’surotini pasayishiga olib keladi.Hosil yig’ishtirishdan oldin navga xos qimmatli belgi va xususiyatlar majmuili tipik o’simliklar tanlab olinadi. Notipik va kasallangan o’simliklar brak qilinadi. Har bir tanlangan o’simlik maxsus boshoq yanchish moslamasida alohida yanchiladi. Olingan doni tozalanib maxsuldorlik aniqlanadi. Birinchi yilgi bo’g’inlarni sinash ko’chatzori uchun navga xos tipik yuqori mahsuldor o’simliklarning urug’liklari qoldiriladi. Birinchi yilgi bo’g’inlarni sinash ko’chatzori. Bu donli ekinlar urug’chiligi sxemasining birinchi bosqichi bo’lib, bunda dastlabki elita o’simliklarining bo’g’inlari (nasli) bo’yicha baholash o’tkaziladi va ikkinchi yilgi bo’g’inlarni sinash ko’chatzorida ekish uchun eng yaxshi tizmalar (oilalar) tanlab olinadiBu ko’chatzorda dala va laboratoriya sharoitida brak qilingandan qolgan yakka tanlash natijasida olingan eng yaxshi o’simliklarning urug’liklari ekiladi. Ekiladigan avlodlar soni elita ishlab chiqarish bo’yicha bo’lgan talab (reja) va ekinning ko’payish koeffisiyetiga bog’liq, lekin 300 dan kam bo’lmasligi lozim.Eng yaxshi o’simlikning (alohida) urug’i, ularning miqdoriga qarab bir yoki bir necha; uzunligi 1-5 m bo’lgan kassetali yoki qo’l seyalka yordamida ekiladi. Takqoslash va baholash uchun 20-30 avloddan so’ng-standart, ya’ni oxirgi tayyorlangan superelita urug’liklari ekiladi.Har bir avlod o’zining navbatdagi nomeri yozilgan qoziqcha bilan belgilanadi. Qator orasidagi va qatordagi o’simlik orasidagi masofa ekinning va navning biologik xususiyatlariga va o’stiriladigan hududning tuproq-iqlim sharoitlariga bog’liq.
Vegetasiya davri davomida fenologik kuzatishlar, morfologik belgilari bo’yicha tipikligi, kasalliklarga, yotib qolishga chidamliligi va boshqalar aniqlab boriladi. Xo’jalik biologik belgilari bo’yicha standartdan past ko’rsatkichli va notipik oilalar brak qilinadi.Eng yaxshi tizmalar yig’ib olinib alohida yanchiladi va ikkinchi yilgi bo’g’inlarni sinash ko’chatzorida ekish uchun qoldiriladi. Bu ko’chatzorda brak qilinadigan tizmalar odatda 20-25 foizni tashkil qiladi.