ЎҚувчиларни тарбиялашда жамоанинг роли

Reja tuzish
Reja – inshoning tuzilishi, qismlarga bo`linishi va shu qismlarni izchillik bilan bayon qilish demakdir. Reja asosida yozilgan inshoda ikkinchi darajali emas, balki asosiy masalalar yoritiladi.
O`quvchilar insho mavzusi bilan tanishganlaridan keyin yoziladigan insho rejasi ustida ishlaydilar. Reja inshoni yozishga kirishishda muhim bosqich hisoblanadi. Rejaning mavzu mazmuniga muvofiq bo`lishi uchun o`quvchilar mavzu haqida bir fikrga kelishlari, yoritiladigan materialni chegaralab olishlari kerak.
Reja o`quvchilarning insho mazmuni va g`oyasini yoritishda mantiqiy izchillikda qay darajada amal qilganliklarini va mavzuga bo`lgan munosabatlarini ko`rsatadi. Shuningdek, reja insho mavzusi va g`oyasini yoritishda muayyan bosqich bo`lishi bilan birga, ifodalash lozim bo`lgan fikrni, voqea va obrazni tasavvur etish, u haqda ma`lum bir xulosaga kelish uchun vosita vazifasini ham bajaradi.
Insho rejasi ustida ishlash har bir o`quvchiga alohida, nafosat tuyg`usi bilan yondashishni talab etadi.
Reja – inshoning tuzilishi, qismlarga bo`linishi va shu qismlarni izchillik bilan bayon qilish demakdir. Reja asosida yozilgan inshoda ikkinchi darajali emas, balki asosiy masalalar yoritiladi.
Bolalar avval o`qigan hikoyalariga reja tuzadilar va uni reja asosida qayta hikoya qiladilar, keyin bayon rejasini tuzadilar, so`ng bir mavzuga oid bir necha rasm asosidagi insho rejasini, ya`ni rasmli reja tuzadilar, inshoga sarlavha topadilar.
Reja tuzishga o`rgatishda oldin nima haqida to`xtalish, keyin uni qanday davom ettirish, undan so`ng nima haqda aytish, nihoyat, hikoyani qanday tugatish kerakligini o`quvchilarga tushuntirish foydali usul hisoblanadi.
Reja ko`pincha insho yozishdan oldin unga tayyorlanish jarayonida tuziladi. Ba`zan rejani ekskursiya, kuzatishdan oldin, unga tayyorgarlik jarayonida tuzish maqsadga muvofiq. Ekskursiya, kuzatish, ijtimoiy foydali mehnat rejasi shu yuzasidan material to`plash, insho uchun material tanlash va uni tartibga solish jarayonida tuziladi.
Bunday reja insho yozishdan oldin ko`rib chiqilib, unga ayrim aniqliklar kiritiladi.
O`qituvchining adabiy jarayon, badiiy asar to`g`risidagi bayoni, muhim masala bo`yicha qiladigan ma`ruzasi yaxshi insho namunasi bo`ladi.
O`quvchilar o`qituvchining ma`ruzasidan kirish so`zni uyushtirishni, keyin asosiy qismga o`tishni, asosiy maqsadni bayon etish va asarlardan misollar keltirish bilan uni isbotlashni, fikrni xulosalash yo`llarini bilib oladilar.