V. A. Kosteckiy MÁmleket hám huqíq tiykarlarí

Xalıq aralıq huqıq mámleketler, xalıqlar hám xalıq aralıq shólkemler 
arasındaǵı hár túrli shólkemlerdi tártipke saladı.
Xalıq aralıq shártnama — bir yamasa bir neshe hújjetlerde dúzilgen 
hám  qanday  atalǵanına  qaramastan  mámleketler  yamasa  basqa  xalıq 
aralıq  huqıq  subyektleri  arasında  jazba  túrde  dúzilgen  pitim  bolıp, 
táreplerdiń óz ara huqıq hám minnetlemelerin óz ishine aladı.

---

11
Xalıq  aralıq  huqıq  funkciyaları  degende  xalıq  aralıq  huqıqtıń  xalıq 
aralıq  huqıqıy  tártipke  salıw  predmeti  bolǵan  qatnasıqlarǵa  tásiriniń 
tiykarǵı baǵdarların túsniw tiyis.
Tómendegi funkciyalar ayrıqsha ajıratıp kórsetiledi:
1) turaqlastırıwshı — xalıq aralıq huqıqıy normalar dúnya jámiyetshi-
ligin shólkemlestiriw, málim bir xalıq aralıq huqıqıy tártipti belgilewi, onı 
bekkemlewi hám jáne de turaqlastırıwı tiyis;
2)  tártipke  salıwshı  —  onı  ámelge  asırıw  arqalı  xalıq  aralıq  huqıqıy 
tártipke erisiledi, tiyislisinshe, jámiyetlik qatnasıqlar tártipke salınadı;
3)  qorǵawshı  —  xalıq  aralıq  huqıqıy  qatnasıqlardıń  tiyisli  túrde 
qorǵalıwı  degendi  ańlatadı.  Xalıq  aralıq  minnetlemeler  buzılǵanda  xalıq 
aralıq  huqıq  buzarlıqlar  subyektleri  xalıq  aralıq  huqıq  tárepinen  ruqsat 
etilgen juwapkershilik ilajları hám sankciyaların qollawǵa haqlı;
4)  málimleme-tárbiyalawshı  —  mámleketlerdiń  aqılǵa  uǵras  háreket-
leri  jámlengen  tájiriybesin  tarqatıw,  huqıqtan  paydalanıw  imkaniyatların 
járiyalaw,  huqıqqa  húrmet  kórsetiw,  onıń  mápleri  hám  qádiriyatların 
qorǵaw ruwxında tárbiyalawdan ibarat.