V ma’ruza. Taqsimlangan hisoblash, parallelizm

V ma’ruza. Taqsimlangan hisoblash, parallelizm.
O‘rnatilgan tizimlarda haqiqiy ob'ektlar bilan virtual emas, aksincha haqiqiy olam bilan ishlaydi. Boshqarish tizimlarida bir vaqtning o‘zida yuzlab hodisalar yuz berishi mumkin, ko‘plab jarayonlar bir yoki bir nechta hisoblash tizimlari doirasida bir-biri bilan o‘zaro bog`lanadi.
Boshqaruv muammolarini hal qilishda izchil fikrlash uslubi qabul qilinmaydi. Dasturiy ta'minotni ishlab chiqish sohasidagi muammolarni hal qilish uchun dasturchi hisoblash modelini yaxshi bilishi va ma’lumotlar oqimi, axborot hamda jarayon kabi atamalarni chuqur tushunishi kerak.
5.1. Ma’lumotlar, ma’lumotlar oqimi, axborotlar, jarayon
Ma’lumotlar oqimi - bu bir jarayondan boshqasiga uzatiladigan ma’lumotlar ketma-ketligi bo`lib, ma’lumotlar oqimi atamasi odatda modellar oqimi yoki ma’lumotlar oqimlari tarmog‘ini hisoblash modeli doirasida qo‘llaniladi.
Informatikadagi ma’lumotlar - ularni saqlash, ishlov berish va uzatish imkoniyatini ta’minlaydigan rasmiylashtirilgan shaklda taqdim etilgan ma’lumotlar.
Axborot (lotincha. Informatio - tushuntirish va taqdimot), boshlang‘ich ma’lumot - odamlar tomonidan og‘zaki, yozma yoki boshqa usulda uzatiladigan (shartli signallar, texnik vositalar va boshqalar yordamida), 20-asrning o‘rtalaridan boshlab umumiy ilmiy tushunchalar paydo bo‘ldi, shu jumladan odamlar, inson va mashina, mashina va mashina o‘rtasida ma’lumot almashinuvi, hayvonlar va o‘simliklar dunyosida signallar almashinuvi, belgilarni hujayradan hujayraga, organizmdan organizmga o‘tkazish kibernetikaning asosiy tushunchalari hisoblanadi.
Jarayon - ma’lumot oqimini o‘zgartirish uchun mo‘ljallangan hisoblash birligi. Jarayon hayotining boshlang‘ich va oxirgi bosqichiga ega. Jarayon vaqt o‘tishi bilan sodir bo‘ladi. Jarayonda ma’lumotlarni uzatishi, qabul qilishi yoki boshqa jarayonlarni boshqarishi mumkin. Jarayon quyidagilarga mo‘ljallangan:
Markaziy protsessor manbalarini bir nechta iste’molchilarga tarqatish;
algoritmlarni bir-biridan ajratish (xotirani himoya qilish mexanizmi mavjud bo‘lganda);
bir vaqtning o‘zida bir nechta qurilmalarga (obyektlarga) xizmat ko‘rsatadigan algoritmlarni soddalashtirish.
Keng ma’noda, jarayon - bu holatlarni, hodisalarni, biror narsaning rivojlanish yo‘nalishini izchil o‘zgartirish.
Jarayonni vaqt o‘tishi bilan biror narsaning o‘zgarishi, obyekt yoki tizim tarkibidagi o‘zgarish deb atash mumkin. Jarayonlarga misollar:
• operatsion tizimning jarayoni yoki oqimi;
• har qanday dasturning ishi;
• dizayn;
• organizmning hayotiy faoliyati.