Vazirligi toshkent moliya instituti


Оптималлаштириш ва мувозанатлик



Download 0,73 Mb.
bet44/124
Sana20.06.2022
Hajmi0,73 Mb.
#682251
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   124
Bog'liq
Mikroiqtisodiyot ESSE Электронний

Оптималлаштириш ва мувозанатлик
Оптималлаштириш: инсонлар истеъмол килиши мумкин булган товарлар таркиби вариантларидан энг яхши таркибни танлайли.
Мувазанатлик: бунда нархларнинг узгариши талаб таклифга тенг булгунга кадар давом этади.
Биринчи тамойилган кура инсонлар эркин танлайдиган булса, улар узига керак булган нарсаларни танлайди.
Иккинчи тамойилни таулил килиб айтиш мумкинки, талаб ва таклиф уар кандай вактда бир-бирига тенг булмаслиги мумкин. Мувозанатга ришиш маълум вакт талаб килади. Бу вакт даводмида катор узгаришлар булиб мувозанатга эришилмай колиши мумкин. Лекин, биз карайдиган оддий моделда талаб таклифга тенглашади.
Шуни айтиш керакки, уар хил моделларда мувозанатлик аникланади. Бозорнинг оддий моделида мувозанатлик талабни таклифга тенглиги билан аникланади. Умумий кенг маънодаги моделлар учун мувозанатликтушунчаси уам кенг ва умумий булади.бундай моделларда мувозанат уолатга эришиш иктисодий субъектларнинг уаракати келишувни талаб килади.

  1. Чизикли талаб чизикларини кушиш

Талаб чизши - бу талаб микдорини нарх билан боFлайди, яъни у маълум нархда канча талабквартирани ижарага олишни курсатади.
Фараз килайлик, квартирани ижара олувчилардан суров утказиб, ким квартира учун канча максимал нарх тулаши мумкинлигини аникладик. Ижарачилардан биттаси бир ойга 500$ тулашини айтди. Демак, битта ижарачи квартира учун бир ойга 500$ туласа, унда битта квартира ижарага берилади. Иккинчи ижарачи 490$ ойига тулашга тайёр эканлигини айтди. Агар квартирани бозор нархи 490$ булса, иккита квартира ижарага берилади. Биттаси 500$ туловчига, иккинчиси 490$ туловчи шахсга.
Бирор шахс хизмат ёки товар учун максимал нарх тулашга тайёр булса бу нарх шу индивиднинг резерв нархи дейилади. Резервнарх шахс томонидан товар учун туланиши мумкин булган энг юкори нарх. Лекин, шахс шу резерв нархда товарни сотиб олиши уам, сотиб олмаслиги уам мумкин. Резерв нархда шахс товарни сотиб оладими, йукми фарки йук.

    1. расм. Квартирага талаб чизиги.

Резерв нарх
500
49
480
Квартиралар сони
Таклиф чизши
Агар уйни ижарага берувчи уй эгалари куп булса ва улар бир-бирига боFлик булмай мустакил нарх белгиласа, бундай бозорга ракобатлашган бозор дейилади. Бошка турдаги бозорлар уам мавжуд. Уй эгалари куп булган бозорни караймиз. Агар ижарага олувчилар квартираларнинг нархи тугрисида ахборотга эга булса у уолда 83
ички айлана ичидаги квартиралар учун мувозанат нарх бир хил булади. Яна битта масала, вацт оралиги. Агар биз узоц муддатли оралицни царайдиган булсак, масалан 1 йил ёки 2 йил, унда бу оралицда уй жой цуриладиган булса,квартиралар сони уларга цуйиладиган нархга мос келади. Биз цисца муддатли оралицни цараймиз, бу оралицда квартиралар сони узгармайди ва у бирор сонга тенг булади.
Квартиралар бозорида таклиф чизиги вертикал куринишга эга (1.2-расм). Хар цандай берилган нархда барча квартиралар ижарага берилади.

    1. расм. Хиска муддатли ораликдаги таклиф 4U3ufu.

Резерв нарх
Таклиф
Квартиралар сони
Талаб ва таклиф чизигини битта графикда тасвирлаб мувозанат нуцта топамиз (1.4-расм).

    1. расм квартираларнинг бозордаги мувозанат холати.



Квартиралар сони





Бу графикда мувозанат нарх Р*, S - ижарага бериладиган квартиралар сони Р* мувозанат нархда квартираларга булган талаб, ижарага бериладиган квартиралар сонига тенг. Бу холат ижарачиларни хам, ижарага берувчиларни хам цаноатлантиради. Шу сабабли бу холат мувозанат холат дейилади.
Агар квартира нархи Р мувозанат нархдан кичик булса Р<Р*, у холда ижарага олувчилар сони ички айланада таклиф цилинадиган квартиралар сонидан ортиб 84
кетади. Квартира олишда навбатлар пайдо булади. Бунга жавобан уй эгалари ижара уауини оширади.
Худди шундай, агар ижара нархи мувозанат нархдан юуори булса Р>Р , бу уолда бир уатор квартиралар ижарага олинмай уолади. Уй эгалари ижара уауи ололмай уолишдан ууруиб ижара нархини туширади.
Шундай уилиб фауат мувозанат Р нархда ижарага олинадиган квартиралар сони, уй эгалари томонидан ижарага бериладиган квартиралар сонига тенг булади. Фауат мувозанат нархда талаб таклифга тенг булади, фауат мувозанат нархда ижарага олувчилар уаракати ва уй эгалари уаракати бир-бирига мос келади.
Ички айланадаги квартиралар учун бозор нархни аниулаб кимлар ички айлана ичидан квартира олади, кимлар ташуи айлана ичидан жой олади деган саволга жавоб бериш мумкин. Бизнинг моделда бу саволга жавоб оддий. Бозор мувозанат уолатда булганида ким ижара уауини Р* нархда ёки ундан юуори нархда тулай олса у ички айлана ичидан квартирани ижарага олади, ким Р* нархни тулай олмаса ташуи айланадан квартирани ижарага олади.
Бирор шахснинг резерв нархи Р*га тенг булса унинг учун фаруи йуу, ички айланадан жой оладими ёки ташуисидан. Ички айланадан квартира олувчи бошуа ижарачилар квартирани узлари тулаши мумкин булган максимал нархдан паст нархда ижарага олишади. Шундай уилиб квартиралар ижарачилар уртасида квартира учун уанча уау тулаши мумкинлигига уараб таусимланади.

  1. Талабни тартибга келтиришда интенсив ва экстенсив чеклашлар

Бозор характеристикаларининг узгариши
Фараз уилайлик квартиралар таклифи ошди, 1.5-расм. Куриш мумкинки,
1.4-расм. Квартиралар таклифининг ошиши.


Квартиралар сони





Мувозанат нарх Р пасаяди, агар таклиф уисуарганда эди мувозанат нарх ошарди.
Агар талаб ва таклиф чизиулари бир хил миудорда чапга ёки унга силжиса, мувозанат нарх узгармайди, 1.6-расм.
Фараз уилайлик, шауар уокимлиги квартиралар учун йилига 50$ солиу белгилади. Хар бир уй эгаси йилига унга тегишли уар бир квартира учун 50$ солиу тулайди. Солиу квартира нархига уандай таъсир уилади.
Купчилик уйлайдики, солиунинг бир уисми ижаачилар зиммасига утади. Хауиуатда эса бундай эмас, квартиранинг мувозанат нархи узгармайди. Солиу урнатилгани билан таклиф чизиги узгармайди, квартиралар сони илгари уанча булса
солихдан кейин хам шунча холади. Талаб 4U3ufu хам узгармайди, чунки талабалар томонидан хар бир нархда сотиб олинадиган квартиралар сони олдинги холатда холади. Агар талаб чизиги хам, таклиф чизиги хам силжимаса нарх солих белгиланиши билан узгармайди.

Download 0,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish