Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Dostlik kanali

Dostlik kanali - Ozbekiston va Qozogiston hududidagi kanal. Mirzacholning shimoli-sharqida. Sirdaryodagi Farhod GESining tashlama kanalidan suv oladi. Uz. 116 km. Suv otkazish imkoniyati 230 m³/s. Kanal boshdan oxirigacha tuproq ozandan oqadi. Kanalda 6 togon, suv sarfi 0.2 dan 50 m³/s gacha bolgan 45 shoxobcha kanallar va 3 ta ehtiyot tashlamalar: sharqiy tashlama, shimoliy tashlama va oxirgi tashlama qurilgan. Kanal Chordara suv ombori ga tashlama bilan tugaydi. Dastlab kanalni 1891 yilda knyaz N. K. Romanov kazdirgan. Kanal qurilishi 6 yil davom etgan va Nikolay I arigi deb atalgan, uz. 84 km bolgan. Kanal suvni Xojand shahridan quyida Qoshtegirmon va Bekobod qishloqlari oraligida Sirdaryodan olgan. Kanaldan birinchi marta 1895 yilda Mirzacholga suv oqizilgan, 1897 yil tola ishga tushirilgan va 7600 ga yerni suv bilan taminlangan. 1917 y.gacha knyaz Romanov nomi bilan yuritilgan va uni xalq Knyazariq deb atagan. 1918 - 38 y.larda Shimoliy Mirzachol kanali deb yuritilgan. 1923 yildan kanal rekonstruksiya qilina boshladi. 1938 yil kanalda Sultonhovuz tindirgichi qurildi. Qozogiston hududida 1939 yil 1- Toqayli tarmogi va 400 km dan ortiq katta-kichik ariqlar chiqarildi. 1940 - 41 y.larda Mirzacholda yangi yerlar ozlashtirilishi munosabati bilan kanalning bosh inshooti rekonstruksiya qilinib, suv otkazish qobiliyati 230 m³/sek ga yetkazildi va kanal 14.5 km uzaytirildi, 2- va Z-Toqayli tarmoqlari, 64 mayda shoxobcha va 2 ta yirik tarmoq - Ong tarmoq va Chap tarmoq chiqarildi. 1945 yilda kanal Farhod GESning tashlama kanaliga ulandi. Keyingi yillarda kanal uzaytirildi va suv otkazish imkoniyati oshirildi. 1972 yildan kanalda xojaliklararo kanallarga suv taqsimlab berish tele va avtomatik sistemalari ishlaydi. 1996 yil iyulidan hozirgi nom bilan ataladi. 2001 yilda kanaldan 230 ming ga dan koproq maydon sugorildi. 
Sharif Hamdamov.

Dostlik kanali

Dostlik kanali - Ozbekiston va Qozogiston hududidagi kanal. Mirzacholning shimoli-sharqida. Sirdaryodagi Farhod GESining tashlama kanalidan suv oladi. Uz. 116 km. Suv otkazish imkoniyati 230 m³/s. Kanal boshdan oxirigacha tuproq ozandan oqadi. Kanalda 6 togon, suv sarfi 0.2 dan 50 m³/s gacha bolgan 45 shoxobcha kanallar va 3 ta ehtiyot tashlamalar: sharqiy tashlama, shimoliy tashlama va oxirgi tashlama qurilgan. Kanal Chordara suv ombori ga tashlama bilan tugaydi. Dastlab kanalni 1891 yilda knyaz N. K. Romanov kazdirgan. Kanal qurilishi 6 yil davom etgan va Nikolay I arigi deb atalgan, uz. 84 km bolgan. Kanal suvni Xojand shahridan quyida Qoshtegirmon va Bekobod qishloqlari oraligida Sirdaryodan olgan. Kanaldan birinchi marta 1895 yilda Mirzacholga suv oqizilgan, 1897 yil tola ishga tushirilgan va 7600 ga yerni suv bilan taminlangan. 1917 y.gacha knyaz Romanov nomi bilan yuritilgan va uni xalq Knyazariq deb atagan. 1918 - 38 y.larda Shimoliy Mirzachol kanali deb yuritilgan. 1923 yildan kanal rekonstruksiya qilina boshladi. 1938 yil kanalda Sultonhovuz tindirgichi qurildi. Qozogiston hududida 1939 yil 1- Toqayli tarmogi va 400 km dan ortiq katta-kichik ariqlar chiqarildi. 1940 - 41 y.larda Mirzacholda yangi yerlar ozlashtirilishi munosabati bilan kanalning bosh inshooti rekonstruksiya qilinib, suv otkazish qobiliyati 230 m³/sek ga yetkazildi va kanal 14.5 km uzaytirildi, 2- va Z-Toqayli tarmoqlari, 64 mayda shoxobcha va 2 ta yirik tarmoq - Ong tarmoq va Chap tarmoq chiqarildi. 1945 yilda kanal Farhod GESning tashlama kanaliga ulandi. Keyingi yillarda kanal uzaytirildi va suv otkazish imkoniyati oshirildi. 1972 yildan kanalda xojaliklararo kanallarga suv taqsimlab berish tele va avtomatik sistemalari ishlaydi. 1996 yil iyulidan hozirgi nom bilan ataladi. 2001 yilda kanaldan 230 ming ga dan koproq maydon sugorildi. 
Sharif Hamdamov.