Interfeys (ing. — interface) — bu o‘zaro ta’sir, aloqa, birlashtirish, muvofiqlashtirish vositasidir. Bu atama informatikada keng tushunchalar doirasida ifodalanadi: apparatli interfeys (elektron qismlar darajasida), dasturiy interfeys (dasturiy m odullarni tutashtirish haqidagi qoida va kelishuvlar majmuasi), dasturlarning qurilmalar bilan o‘zaro munosabati apparatli-dasturiy interfeys va nihoyat, dastur va kompyuteming inson bilan muloqoti va o‘zaro ta’sir vositasi sifatidagi foydalanuvchi interfeysi.
Kompyuter ishga tushirilganda, odatda, uning qurilmalari bilan bir qatorda maxsus dastur ishga tushadi. Mazkur dastur foydalanuvchi bilan kompyuter orasidagi qulay interfeysli muloqotni ta ’minlaydi va u Operatsion Sistema (qisqacha OS) deb yuritiladi.
Operatsion sistemaning yuklanishi, masalan, Windows naqllarida, quyidagicha amalga oshadi:
• ma’lumotlarni xotiraga kiritish va chiqarish dasturi (BIOS):doimiy xotirada joylashgan bo`lib, kompyuter ishga tushirilgandakiritish va chiqarish bilan bogliq amallarini bajaradi, kerakliqurilmalarni (klaviatura, monitor, tezkor xotira va hokazo)tekshirishdan o'tkazadi hamda operatsion sistemani faollashtiruvchidastumi chaqiradi;
• operatsion sistemani faollashtiruvchi dastur (Boot Record) —juda qisqa dastur bo`lib, uning vazifasi tezkor xotiraga ma’lumotlamikiritish-chiqarish sistemasini kengaytirish moduli va amallar bajarishdayuzaga kelishi mumkin bolgan uzilishlami tahlil qilish moduliniyuklashdan iborat;
• ma’lumotlarni kiritish-chiqarish sistemasini kengaytirish moduli(IO.SYS) — asosiy va qo'shimchaqurilmalarga xizmat ko'rsatuvchidrayverlarni yuklaydi;
• amallar bajarishda yuzaga kelishi mumkin boigan uzilishlamitahlil qilish moduli (MSDOS.SYS) — biror dastur ishida hosilbolgan uzilishlarni tahlil etish va uning natijasiga ko‘ra zaruriy choralarko‘rish;
• buyruq protsessori (COMMAND.COM) — sistema diskidajoylashgan bo`lib, asosiy vazifasifoydalanuvchilaming operatsionsistemaga yuborgan buyruq yoki ko'rsatmalarini qabul qilish, tahlilqilish va, lozim bo`lganda , bajarish hamda foydalanuvchidasturlarining buyruqlarini qayta ishlashdan iborat;
• operatsion sistema utilitlari — operatsion sistema bilan birgaberiladigan disketlarni nishonlash, disklarni tekshirish kabi alohidavazifalarni bajaruvchi dasturlar.
Qobiq-dastur — operatsion sistema boshqaruvida ishga tushiriladigan va foydalanuvchiga shu operatsion sistema bilan ishlashga ko‘maklashadigan dasturdir. Norton Commander, Windows commander, Total commander, Far manager, Moy kompyuter, provodnik.
Fayl — biror nomga ega bolgan va kompyuteming tashqi xotirasida joylashgan baytlar majmuidir. Faylning xususiy nomi 1 tadan 255 tagacha, kengaytmasi esa 1 tadan 3 tagacha (kamdan kam hollarda 4 tagacha) belgiga ega bo‘lishi mumkin.
Faylning xususiy nomida lotin va kirill alifbosining yuqori yoki quyi registrdagi harflari, raqamlar, shuningdek, - (defis), _ (tagchiziq belgisi), $ - (pul birligi belgisi), # (nomer), & (ampersend belgisi), @ (tijoratcha ET), ! (undov belgisi), % (foiz belgisi), ~ (tilda), ^ (karat belgisi) va (){} (qavslar) qo‘llanilishi mumkin.
Lekin, \ , / , :,*,?,”,<,>,|, kabi belgilar ishlatilishi mumkin emas.
Fayllarni nomlangan guruhi katalog(direktoriya,papka) deb ataladi.
C:\HUJJAT\NAFOSAT\NAVRO‘Z.DOC
Do'stlaringiz bilan baham: |