Informatio so‘zi yotadi. U «ma’lumot», «tushuntirish», «tavsiflash» degan ma’noni anglatadi. O‘zbek tilida informatsiya so‘zi axborot

С: — С diskning bosh katalogi; Hujjat — bosh katalogning katalog osti; Nafosat — Word katalog ostining katalog osti; Navro‘z.doc — izlangan fayl.


Sanoq sistemalari

(2)	(8)	(10)	(16)
0	0	0	0
1	1	1	1
10	2	2	2
11	3	3	3
100	4	4	4
101	5	5	5
110	6	6	6
111	7	7	7
1000	10	8	8
1001	11	9	9
1010	12	10	A
1011	13	11	B
1100	14	12	C
1101	15	13	D
1110	16	14	E
1111	17	15	F

Ikkilik sanoq sistemasidagi sonlarni sakkizlik sanoq sistemasiga va aksincha sakkizlik sanoq sistemasidagi sonlarni ikkilik sanoq sistemasiga triadalar  yordamida o'tkazish
Sakkizlik sanoq sistemasidagi har bir raqamni ikkilik sanoq sistemasida quyidagicha yozish mumkin: 0=000, 1=001, 2=010, 3=011, 4=100, 5=101, 6=110, 7=111. Raqamlarni bu ko'rinishda tasvirlash usuli triada yordamida yozishdir. Ikkilik sanoq sistemasidagi sonni uchliklarga ajratish quyidagicha: agar sonni butun qismi raqamlari soni 3 ga karrali bo'lmasa  chap tomoniga 0  qo'shib yoziladi va o'ngdan chapga qarab uchliklarga ajratiladi,   agar sonni kasr qismi raqamlari soni 3 ga karrali bo'lmasa  o'ng tomoniga 0  qo'shib yoziladi va chapdan o'ngga qarab uchliklarga ajratiladi.

1-misol. Ikkilik sanoq sistemasida berilgan 1001010 sonini sakkizlik sanoq sistemasiga o'tkazing.

Yechish: 

001  001  010  =112

   1      1      2

Javob: 112_8.

2-misol.  Ikkilik sanoq sistemasida berilgan 1011,11 sonini sakkizlik sanoq sistemasiga o'tkazing.

Yechish: 

001  011 , 110  =13,6    bo'ladi.

   1      3      6

Javob:13,6_8.

Ikkilik sanoq sistemasida berilgan sonlarni o'n oltilik sanoq sistemasiga va aksincha o'n oltilik sanoq sistemasidagi sonlarni ikkilik sanoq sistemasiga   tetradalar yordamida o'tkazish

       O'n oltilik sanoq sistemasidagi har bir raqamni ikkilik sanoq sistemasida quyidagicha yozish mumkin: 0=0000, 1=0001, 2=0010, 3=0011, 4=0100, 5=0101, 6=0110, 7=0111, 8=1000, 9=1001, A=1010, B=1011, C=1100, D=1101, E=1110, F=1111. Raqamlarni bu ko'rinishda tasvirlash usuli tetrada yordamida yozishdir. Ikkilik sanoq sistemasidagi sonni to'rtliklarga ajratish quyidagicha: agar sonni butun qismi raqamlari soni 4 ga karrali bo'lmasa  chap tomoniga 0  qo'shib yoziladi va o'ngdan chapga qarab to'rtliklarga ajratiladi,   agar sonni kasr qismi raqamlari soni 4 ga karrali bo'lmasa  o'ng tomoniga 0  qo'shib yoziladi va chapdan o'ngga qarab to'rtliklarga ajratiladi.

1-misol. Ikkilik sanoq sistemasida berilgan 111101 sonini o'n oltilik sanoq sistemasiga o'tkazing.

Yechish: Berilgan  111101 sonini  o'ngdan chapga qarab 4 tadan raqamini ajratib, tetrada asosida yozamiz:      00111101.

Yuqoridagiga asosan,  0011=3,  1101=D . Javob: 3D_16. 

       2-misol.  Ikkilik sanoq sistemasida berilgan 11101,101 sonini o'n oltilik sanoq sistemasiga o'tkazing.

Yechish:  Berilgan sonni butin qismini avvalgi misolda ko'rilganidek bajaramiz, kasr qismini chapdan o'nga qarab 4 tadan ajratamiz:  011101,1010.

       Demak,   0001=1,  1101=D ,  1010 = A.         

 Javob: 1D,A₁₆.

3-misol.   O'n oltilik sanoq sistemasida berilgan 3FD5 sonini ikkilik sanoq sistamasiga o'tkazing.

Yechish: Bu holda avvalgi misollarni bajarilgan usulini aksi bo'ladi, ya’ni berilgan sonni tetrada ko'rinishda yozish yetarli bo'ladi.

Demak,  3 = 0011,  F=1111,   D=1101,  5=0101  

Javob:  11111111010101₂
Turli asosli sanoq sistemasidagi sonlarni 10 asosli sanoq sistemasiga o'tkazish uchun