Ma’naviyat tushunchasi: mohiyati, mazmuni, tuzilmasi, namoyon bo’lish shakllari


Ma‟naviyat tushunchasining ta‟rifi va tuzilmasi



Download 166 Kb.
bet6/9
Sana20.04.2023
Hajmi166 Kb.
#930763
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Ma’naviyat tushunchasi mohiyati, mazmuni, tuzilmasi, namoyon bo

Ma‟naviyat tushunchasining ta‟rifi va tuzilmasi. Yukoridagi mulohazalardan kelib chiqib, ma‟naviyatga quyidagicha dastlabki ta‟rif berish mumkin: Ma’ naviyat, bu - ijtimoiy ongning e’tiqod va qadriyatlar darajasiga ko‘tarilgan sobit, barqaror tuyg‘ulari, ehtiroslari, tushunchalari, g‘oyalari, me’yorlari, ijtimoiy mo‘ljallari, ideallaridir, ularning yaratilti jarayoni va madaniy merosda, urf-odatlarda aks etishi, millatga muayyan maqsadlarga erishshi uchun yordam beradpgan iroda hamda jamiyatda qaror topgan aqliy va hissiy, ruhiy va mafkuraviy muhitdir.
Shunday qilib, ma‟naviyat to„rt o„zaro uzviy bog„liq tarkibiy qismdan iborat:

    1. ongning, dunyokarashning olamga faol munosabat ko„rinishidagi funksional jihati (ijtimoiy ong shakllariga muvofiq - falsafiy, diniy, axloqiy, estetik, huqukiy tuygular, tushunchalar, baholar, karashlar, nazariyalar);

    2. ma‟naviy madaniyat yutuqlari (xalq ogzaki ijodi asarlari: ko„shiqlar, dostonlar, ertaklar, maqollar, matallar, xalk amaliy san‟ati asarlari, adabiyot, arxitektura, dizayn, tasviriy san‟at, teatr, kino, musiqa, estrada asarlari va h.k.; fan, ommaviy axborot va tashviqot, ta‟lim-tarbiya tizimi, istirohat va sport, urf-odatlar, diniy amaliyot va h.k.);

v) iroda (erkin tanlash, kat‟iyat, fidoyilik, or-no-mus, milliy gurur, ijtimoiy qo„rquvni yengish va h.k.);
g) jamiyatda qaror topgan ma‟naviy muhit.
Ma‟naviyat shaxsning tabiat va jamiyat bilan mushtaraklashib, o„zaro munosabatini uyg„unlashtirishni bildiradi. Ya‟ni ma‟naviyat tushunchasi:

  1. shaxs va jamiyat tomonidan ijtimoiy borliqni o„z faoliyati asosi va ob‟ekti sifatida anglab olinishini (shu boisdan ham ma‟naviyat dunyoqarashning funksional jihati bo„ladi);

  2. shaxsning, millatning muayyan xulq-atvori va yaratuvchilik faoliyati, borlikka munosabati, borliqni qayta yaratish yoki o„zgartirish bo„yicha ijodiy rejalarini;

  3. bu rejalarni amalga oshirish uchun, birinchidan, shaxs va jamiyatdagi kat‟iyat, erk va irodani xamda, ikkinchidan, jamiyatda mavjud bo„lgan mafkuraviy shart- sharoitni bildiradi.

Demak, ma‟naviyat orkali inson tabiat va jamiyat bilan bir butunlikni tashkil kiladi, uyg„unlashadi, olamning haqiqiy javhariga, gultojiga aylanadi. Ma‟naviyatsiz inson tabiatning shunchaki bir jonzoti bo„lib qolaverar, o„zligini, olamdagi o„z o„rnini anglamas, “ikkinchi tabiat”ni yaratolmasdi. Insonning tabiatga va jamiyagga ijobiy ta‟siri ma‟naviyatga, salbiy ta‟siri esa undagi kamchiliklarga bog„liq.

Download 166 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish