Po‘lat arqonlar. O‘q, val, podshipnik, muftalar. Blok va polispastlar

2-Ma’ruza: Mashina detallari va ish jihozlari (davomi)

Ma’ruza rejasi:

1. 
   Po‘lat arqonlar.
   
2. 
   O‘q, val, podshipnik, muftalar.
   
3. 
   Blok va polispastlar.
   
4. 
   To‘xtatgichlar va tormozlar
   

1. Po‘lat arqonlar.
Po‘lat arqonlar yuklarni ko‘tarishda, tushirishda va tashishda kuch uzatish uchun mo‘ljallangan bo‘qiluvchan jihozlardir.
Po‘lat simlardan va kanopdan tayyorlangan kanat (arqon)lar bo‘ladi. Qurilish mashinalaridan mustahkamligi yuqori, ishonchliligi yuqori bo‘lgan po‘lat arqonlar qo‘llaniladi.


3.1-rasm. Po‘lat simli arqonlar
Vazifasi bo‘yicha po‘lat arqonlar yuk-odam ko‘tarish (GL) va yuk ko‘tarish (G) kanatlariga bo‘linadi. Qurilish mashinalarida po‘lat arqonlarning shartli belgilari ularni pasportlariga yozib qo‘yiladi. Masalan: minorali kranni yuk kanati quyidagicha 24. 0-G-1-L-0-N-180 belgilangan (GOST-2689-89). Bu degani: kanat diametri 24, G-yuk uchun mo‘ljallangan; O-bir tomonlama o‘rimli; NChuvalmaydi; 18 Mpa - uzilishga bo‘lgan vaktincha qarshiligi(3.1- rasm).
Kanat po‘lat arqonni turi va diametri (mm) uzuvchi kuch, uzilishga bo‘lgan zo‘riqish orqali GOST jadvallaridan tanlab olinadi.

3.2-rasm. Po‘lat simli arqonlar
Smola shimdirilmagan kanatlar uchun [a)_uz 100 kg/sm² yoki smola shimdirilgan kanatlar uchun [a]_u, = 90 kg/sm² [9MPa].
Po‘lat arqonlar, mashina uzellari va ko‘tariladigan yuklarni ko‘tarish paytda turli usullarda bog‘lanadi. Kanat uchidagi xosil qilinadigan tugun (sirtmos), asosiy tugun hisoblanadi.
Po‘lat arqonlarning keskin buqilishidan va yoyilishidan saqlash uchun sirtmok ichiga metall saqlagich koushlar o‘rnatiladi. Po‘lat arqonni uchidagi tugunlar ajraladigan va ajralmaydigan turlarga bo‘linadi. Ajraladigan tugunlar gayka va qisqichlar yordamida maxkamlanadi. Ajralmaydigan (sirtmoqlarni) tugunlari siquvchi gilza, oson eriydigan metallni gilza ichiga qo‘yib tayyorlanadi (3.2-rasm).
Yuklarni ilmoqlar va sirtmoqlarga ilish uchun kanat stroplari qo‘llaniladi. Stroplar quyidagilarga bo‘linadi: (3.3-rasm).