Semaning mohiyatiga ko‘ra turlari



Download 40,42 Kb.
bet5/8
Sana23.04.2022
Hajmi40,42 Kb.
#576507
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Marjona seminar

bodom+qovoq, tez+yurar.
So z yasashning asosiy bo lmagan usullari

I. Fonetik usul

Bunda odatda 2 hodisa nazarda tutiladi:
I. So'zda fonetik (tovush) o'zgarish natijasida yangi so'z hosil boʻlishi.

Masalan:
a) otda: bo'r-bo'z, ko'r-ko'z, boshoq-mashoq, yagona-yagana
b) sifatda: semir-semiz, bit (bitmoq)-but (tugal)
c) fe’lda: artmoq-archmoq
d) ravishda: oyoq-yayov
Bunday usul bilan so'z yasash tarixiy usul hisoblanadi.
II. Urg'uning o'rnini o'zgartirish bilan yangi so'z hosil bo'lishi
Masalan:

yang`i (sifat, eski emas) -ya`ngi (ravish, hozir)

ho`zir (payt ravishi) - hozi`r (tayyor, shay ma’nosida) 

endi(harakat boshlangan payt) - endi(harakatning boshlanishidan oldingi payt.
Bunday usul bilan so'z yasalishi juda oz miqdorda.

II.  Sintaktik-leksik usul


(leksikalizatsiya usuli)
Bunda sintaktik birlik, ya’ni so'z birikmasi yoki gapning leksik birlik, ya’ni so'zga 
aylanishi nazarda tutiladi. Masalan:


Mingboshi (asli: mingning boshi)

Jo'xoripoya (asli: jo'xorining poyasi)

Tokqaychi (asli: tokning qaychisi)
Yuqoridagi so'zlari moslashuvli birikmalardan kelib chiqqan.
___________________________________________________________________________

Yoki:

Tinchliksevar (asli: tinchlikni sevar)

Kungaboqar (asli: kunga boqar)

Otboqar  (asli: otni boqar)
Yuqoridagi so'zlar esa boshqaruvli birikmalardan kelib chiqqan.
Quyidagi qo'shma so'zlar asli bitishuvli birikmalardan kelib chiqqan

Sovuqqon (asli: sovuq qon)


Download 40,42 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish