Tarqatma materiallar



Download 375,64 Kb.
Sana03.03.2017
Hajmi375,64 Kb.
#3756
Tarqatma materiallar
IX-XII asrlarda mavjud bo’lgan ilm ma’rifat markazlari:
“Bayt ul-hikma” –Bag’doddaa VIII asrning oxiri (rahbari Al Xorazmiy )

“Ma’mun akademiyasi” – 1010 yil Urganchda (rahbari Al Beruniy)


Uyg’onish davrida ilm – fan yuksak darajada rivoj topib, bu davrda Sharq dunyosining buyuk daholaridan quyidagilar jahon tsivilizatsiyasiga o’zlarining salmoqli hissalarini qo’shdilar:


Abu Ali Ibn Sino – Markaziy Osiyolik buyuk olim. U o’z faoliyatini asosan ikki yo’nalishda olib bordi: tibbiyot va falsafa. Uning asarlari: “Tib qonunlari”, “Donishnoma”. Ibn Sino G’arbda Avitsenna, Sharqda Shayx –ur rais nomlari bilan mashhur.


Abu Rayhon Beruniy - Xorazmning Qiyot shahrida tug’ilgan. U yerning shar shaklida ekanligini va Amerika qit’asi mavjudligini isbotlagan. Uning asarlari: “Minerologiya”, “Geodeziya”, “O’tmish xalqlaridan qolgan yodgorliklar”, “Hindiston”, “Xorazmning ajoyib kishilari” va h.k. Uning tibbiyotga bag’ishlangan asari “Saydana” (Farmakagnozeya) deb nomlanadi. U 1010 yil Urganchda tashkil etilgan Ma’mun Akademiyasining rahbari bo’lgan.



Abu Nasr Forobiy - Sharqda Muallimin as – Soniy ya’ni ikkinchi muallim unvoniga ega faylasuf olim. U Arastuning “Metafizika”, “Etika”, “” asariga risola yozgan. Uning “Fozil odamlar shahri”, “Mantiq ilmi”, “Ilmlarning kelib chiqishi va tasnifi”, “Falsafaga izohlar” va musiqaga bag’ishlangan asarlari bizgacha yetib kelgan.

Muso al Xorazmiy – Yevropada Algoritm

nomi bilan mashhur buyuk matematik olim. U 0 dan 9 gacha bo’lgan sonlardan tenglamalar yaratdi. Muso al Xorazmiy Bag’doddagi “Donishmandlar uyi”ga rahbarlik qilgan. Uni Sharqda Al jabr nomi bilan atashgan. Asarlari: “Al jabr val muqobala”, “Hisob al Hind”, “Kitob at tarix”, “Zidis”.



Ahmad Farg’oniy – Yevropada Alfraganus nomi bilan mashhur buyuk matematik va astronom olim. U o’zining astronomiyadagi buyuk kashfiyotlari bilan jahon tsivilizatsiyasiga hissa qo’shdi. Nil daryosining sathini o’lchaydigan asbob yaratgan. Uning asarlari: “Falakiyot risolasi”, “Oy yer ostida va ustida bo’lish vaqtlarini aniqlash haqida risola”, “Ustrlob yasash haqida kitob”, “ Ustrlob bilan amal qilish haqida kitob”.001

Mahmud Zamahshariy – Xorazmlik tarixshunos buyuk olim. U Arab grammatikasi va fonetikasiga asos soldi. Uning “Al kashshof” (Qur’onga tavsirlar), “Tarix”, “Al-Mufassal”, “Aruzda o’lchov” kabi asarlari dunyoga mashhur. M.Zamahshariyning Qur’onga tavsirlar va Arab grammatikasiga bag’ishlangan asarlari dunyoda yagona deb tan olingan.

IX – XII asrlarda Islom madaniyatidagi olimlar quyidagilar:



Ismoil Imom al Buxoriy – buyuk xadisshunos olim. “Al jome’ as sahhih” (Ishonarli to’plam) asari dunyoda yagona deb tan olingan. U 7200 ga yaqin hadislarni to’plagan. Uning “Al adab al mufrat” asari ham jahonga mashhur.003

At Termiziy – islom madaniyatining ulug’ vakili. Uning asarlari: “Ash shamoyil an nabaviya”, “Sunani Termiziy”.



Imom Moturidiy – moturidiya maktabiningasoschisi. “Musulmon-larning e’tiqodini tuzatuvchi” degan sharafli nomga ega bo’lgan shaxs.

Burhoniddin Marg’inoniy – islom huquqshunosligining ulkan namoyondasi, “Burhoniddin va millat”, ya’ni “Din va millatning hujjati” degan yuksak unvonga sazovor bo’lgan. Uning yetti kitobdan iborat “Hidoya” – “To’g’ri yo’l” deb atalgan asari jahon miqyosida huquqiy manba sifatida e’tirof etilgan. Shuningdek, bu davrlarda Naqshbandiya, Kubroviya, Yassaviya tariqati vakillari ham dinshunoslikda o’zlarining munosib hissalarini qo’shganlar.
Download 375,64 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish